Depresja lękowa

Czym jest depresja lękowa - definicja

Depresja lękowa jest jednym z wielu rodzajów zaburzeń lękowych. Znana również jako zaburzenie depresyjno-lękowe, to rodzaj zaburzenia psychicznego, które łączy objawy depresji i lęku. Osoby cierpiące na depresję lękową doświadczają zarówno objawów depresji, takich jak smutek, beznadziejność, utrata zainteresowania życiem, jak i objawów lęku, takich jak nadmierne obawy, niepokój, napięcie i nerwowość. 

W badaniach epidemiologicznych przeprowadzanych w różnych krajach ukazano, że około 10-20% populacji może doświadczać depresji lękowej w ciągu swojego życia. W niniejszej publikacji zastanowimy się jakie są objawy depresji lękowej, jak ją leczyć i co stoi za przyczynami występowania tego zaburzenia. 

. 

Jakie są objawy depresji lękowej?

Objawy zaburzeń lękowych różnią się w zależności od konkretnego rodzaju zaburzenia. Depresja lękowa sprawia, że dana osoba doświadcza jednocześnie objawów depresji i lęku, co może prowadzić do trudności w codziennym funkcjonowaniu, utracie jakości życia oraz wyzwaniach w zachowaniu równowagi emocjonalnej. Dodatkowo z powodu depresji lękowej można doświadczać wielu fizycznych objawów. Jedną z odmian depresji lękowej jest rodzaj depresji agitowanej, charakteryzującej się niepokojem, wzmożoną aktywnością psychoruchową oraz trudnościami w uspokojeniu się.

Wiele osób zastanawia się jak rozpoznać depresję lękową, więc w tym aspekcie poruszymy zagadnienie jakim jest: depresja lękowa objawy. Poniżej wskazujemy na kluczowe objawy depresji lękowej do których zalicza się:

Objawy depresji lękowej:

• smutek i przygnębienie, trudności w wyrażaniu radości,

• utrata zainteresowania życiem, aktywnościami, które kiedyś sprawiały przyjemność, oraz kontaktami społecznymi,

• typowe objawy depresyjne to też zmęczenie i utrata energii do życia, zniechęcenie,

• zaburzenia snu: depresja lękowa może prowadzić do bezsenności (trudności z zasypianiem lub snem niespokojnym) lub nadmiernego snu (hipersomnia),

• zaburzenia depresyjne dają również objawy takie jak spadek koncentracji i trudności w podejmowaniu decyzji, problemy z pamięcią,

• myśli samobójcze lub myśli o śmierci i o tym, że życie nie ma sensu.

Objawy lęku:

• objawy zaburzeń lękowych jakim jest depresja lękowa to głównie nadmierne obawy i niepokój, lęki związane z różnymi sytuacjami, nawet jeśli nie ma ku temu powodu oraz życie w ciągłym poczuciu zagrożenia,

• zaburzenia depresyjno-lękowe objawiają się również jako napięcie mięśniowe, co może prowadzić do bólów pleców, szyi lub innych obszarów ciała,

• nerwowość, trudności z uspokojeniem się, trudności z odpoczynkiem,

• depresja lękowa objawy to również trudności w kontrolowaniu myśli lękowych lub myśli obsesyjnych, ciągłe uczucie niepokoju,

• objawy fizyczne (objawy somatyczne): lęk może prowadzić do różnych objawów fizycznych, takich jak bóle głowy, bóle brzucha, nudności, zawroty głowy itp.

Jakie są przyczyny depresji lękowej?

Przyczyny depresji lękowej mogą być zarówno biologiczne, jak i psychospołeczne. Warto podkreślić, że depresja lękowa jest zaburzeniem wieloczynnikowym, co oznacza, że wiele czynników może współdziałać w jej rozwoju. Dla każdej osoby to doświadczenie jest unikalne.
 

Oto niektóre z czynników przyczyniających się do rozwoju tego zaburzenia:

• genetyka: dziedziczność odgrywa rolę w rozwoju depresji lękowej. Jeśli w rodzinie występują przypadki zaburzeń depresyjnych lub lękowych, istnieje większe ryzyko, że dana osoba odziedziczy predyspozycje genetyczne do tych zaburzeń,
   

• zmiany neurochemiczne: zaburzenia lękowo-depresyjne mogą być związane z nieprawidłowościami w funkcjonowaniu neurotransmiterów, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina, które wpływają na nastrój i emocje, a więc to również mogą być przyczyny depresji lękowej,
   

• stres i trauma: doświadczenie traumy, przewlekłego stresu, utraty bliskiej osoby lub innych trudnych wydarzeń życiowych może zwiększać ryzyko rozwoju depresji lękowej,
   

• nerwice i zaburzenia lękowe: osoby z innymi zaburzeniami lękowymi, takimi jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) lub zaburzenie lękowe uogólnione (GAD), mogą mieć większe ryzyko rozwoju depresji lękowej,
   

• przeszłe doświadczenia psychologiczne: przeszłe doświadczenia, takie jak mobbing, wyśmiewanie się, przemoc czy nadmierna presja, mogą zwiększać podatność na depresję lękową,
   

• fizyczne problemy zdrowotne: niektóre problemy zdrowotne, takie jak przewlekłe bóle, choroby neurologiczne lub choroby układu hormonalnego, mogą przyczyniać się do rozwoju depresji lękowej,
   

• narkotyki i alkohol: nadużywanie substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol lub narkotyki, może zwiększać ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjno-lękowych,
   

• wpływ środowiskowy: czynniki środowiskowe, takie jak izolacja społeczna, brak wsparcia społecznego i trudności ekonomiczne, mogą również wpływać na ryzyko depresji lękowej.

Jak diagnozować depresję lękową?

Diagnozowanie depresji lękowej jest zadaniem przeszkolonego specjalisty ds. zdrowia psychicznego, takiego jak lekarz psychiatra, psychoterapeuta lub psycholog kliniczny. Proces diagnozowania depresji lękowej obejmuje kilka etapów, a lekarz stosuje określone kryteria diagnostyczne. Jak wygląda diagnoza depresji lękowej?
 

Oczywiście lekarz musi wykluczyć inne przyczyny objawów, takie jak problemy medyczne (np. zaburzenia tarczycy) lub efekty uboczne leków, które pacjent może przyjmować. W niektórych przypadkach, w celu wykluczenia przyczyn medycznych, lekarz może zlecić badania laboratoryjne, takie jak badania krwi czy badania obrazowe.
 

Czasami psycholog w diagnozie depresji lękowej używa skal oceny, aby ocenić stopień nasilenia objawów. Dodatkowo musi również rozważyć, czy występują inne współistniejące zaburzenia, takie jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD), zaburzenie lękowe uogólnione (GAD), choroba afektywna dwubiegunowa czy inne zaburzenia lękowe.

Po postawieniu diagnozy lekarz, psycholog będzie w stanie opracować plan leczenia depresji lękowej. 

Sposoby leczenia depresji lękowej?

Leczenie depresji lękowej jest zwykle kompleksowe i może obejmować terapie psychologiczne, farmakoterapię, a także podejście oparte na zmianach w stylu życia.Skuteczność terapii może różnić się w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.  Najczęściej stosowaną formą terapii depresji lękowej jest psychoterapia. Czasem dodatkowo do leczenia włącza się farmakoterapię. Psychoterapia i farmakoterapia zostaną omówione niżej, a teraz przyjrzyjmy się czy istnieją jakieś inne formy terapii depresji lękowej?

Terapia grupowa: udział w grupowej terapii psychologicznej może dostarczyć wsparcia emocjonalnego i umożliwić pacjentom dzielenie się swoimi doświadczeniami z innymi osobami z depresją lękową,
 

Edukacja pacjenta: edukacja na temat depresji lękowej, jej objawów i sposobów radzenia sobie z nią może pomóc pacjentom lepiej zrozumieć swoje zaburzenie i nauczyć się zarządzać objawami.
 

Zmiany w stylu życia: wprowadzenie zdrowych nawyków, takich jak regularna aktywność fizyczna, dieta, sen i redukcja stresu, może być pomocne w łagodzeniu objawów depresji lękowej.

Nieleczone zaburzenia depresyjno-lękowe mogą prowadzić do pogorszenia jakości życia, problemów zdrowotnych, utraty pracy, a nawet myśli czy prób samobójczych. Najważniejsze jest, aby leczenie było spersonalizowane, uwzględniało indywidualne potrzeby pacjenta i było monitorowane pod nadzorem profesjonalisty ds. zdrowia psychicznego.

Farmakologia w leczeniu depresji lękowej

By wyleczyć depresję lękową, czasem specjalista, w tym przypadku lekarz psychiatra decyduje o włączeniu leczenia farmakologicznego. Zazwyczaj wtedy stosowane są takie leki jak:

• leki przeciwdepresyjne: leki, takie jak selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) lub inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny (SNRI), mogą pomóc w łagodzeniu objawów depresji i lęku,
   

• leki przeciwlękowe: w niektórych przypadkach lekarz może przepisać leki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny, w celu natychmiastowego złagodzenia objawów lęku.

Z kolei leki przeciwpsychotyczne, znane także jako neuroleptyki, są zazwyczaj stosowane w leczeniu innych rodzajów zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia czy zaburzenia afektywne dwubiegunowe (choroba afektywna dwubiegunowa). Nie są one zwykle pierwszym wyborem w leczeniu depresji lękowej chyba, że występują dodatkowe objawy lub współistniejące zaburzenia, które mogą być leczone lekami przeciwpsychotycznymi.

Psychoterapia a depresja lękowa

Leczenie depresji lękowej to głównie psychoterapia. Jest ona stosowana najczęściej, ponieważ jest najbardziej skuteczną formą leczenia. Jakie formy terapii są wykorzystywane, by wyleczyć depresję lękową?

• terapia poznawczo-behawioralna (CBT): jest to jedna z najbardziej efektywnych form terapii psychologicznych w leczeniu depresji lękowej. Pomaga identyfikować i zmieniać wiele negatywnych emocji, myśli i wzorców zachowań, które przyczyniają się do objawów,
   

• terapia poznawcza zorientowana na uważność (mindfulness): pomaga pacjentom rozwijać umiejętność świadomego skupienia uwagi na chwili obecnej, co może pomóc w radzeniu sobie z lękiem i objawami depresji,
   

• terapia interpersonalna (IPT): koncentruje się na poprawie relacji międzyludzkich i radzeniu sobie z problemami interpersonalnymi, które mogą wpływać na stan emocjonalny.

Depresja lękowa - test

Istnieją pewne kwestionariusze i testy, które mogą być wykorzystywane przez specjalistów do oceny objawów depresji i lęku. Kwestionariusze - testy psychologiczne na depresję lękową na ogół opierają się na takich zagadnieniach jak:

• czy odczuwasz trwający smutek i przygnębienie?
• czy tracisz zainteresowanie życiem i przyjemnością z aktywności, które wcześniej sprawiały ci radość?
• czy odczuwasz nadmierny niepokój, obawy i napięcie?
• czy masz trudności w zrelaksowaniu się i uspokojeniu się?
• czy odczuwasz zmęczenie i utratę energii?
• czy masz myśli samobójcze lub myśli o śmierci?
• czy masz problemy z koncentracją i podejmowaniem decyzji?
• czy cierpisz na zaburzenia snu, przykładowo bezsenność lub nadmierną senność?

Pamiętaj, że dostępny testy do oceny samopoczucia, czy test na depresję lękową to tylko narzędzie pomocnicze i nie mogą one zastąpić profesjonalnej oceny stanu zdrowia i diagnozy. Wynik może sugerować obecność objawów depresji i lęku, ale nie jest to diagnoza, bowiem powinna ona zostać postawiona przez specjalistę - psychologa czy lekarza psychiatrę.
 

W poradni psychoterapii Twój Psycholog Online można skorzystać z możliwości wykonania bezpłatnego testu DASS-21, który może być pomocny przy ocenie skali depresji, lęku czy stresu.

Podsumowanie - depresja lękowa

Depresja lękowa jest zaburzeniem, które może dotyczyć każdej osoby. Z powodu depresji lękowej nawet wyjście z domu staje się wyzwaniem. Ważne jest, aby szukać wsparcia od profesjonalistów ds. zdrowia psychicznego oraz od rodziny i przyjaciół. Istnieje wiele organizacji i grup wsparcia, które mogą pomóc osobom z depresją lękową, a przede wszystkim można skorzystać z terapii indywidualnej, która oferuje konsultacje psychologiczne online.

Z odpowiednim leczeniem, psychoterapią i wsparciem, wiele osób z depresją lękową może znacznie poprawić swoje samopoczucie, funkcjonowanie i poczucie bezpieczeństwa. Warto zwrócić uwagę na to, iż leczenie depresji lękowej jest zazwyczaj długotrwałe, a nawroty są możliwe, dlatego ważne jest monitorowanie stanu zdrowia psychicznego w porozumieniu z psychologiem, psychoterapeutą prowadzącym terapię.

Literatura

Hofmann, S. G., Asnaani, A., Vonk, I. J., Sawyer, A. T., & Fang, A. (2012). The Efficacy of Cognitive Behavioral Therapy: A Review of Meta-analyses. Cognitive Therapy and Research, 36(5), 427-440.

Jaworska, L., & Rybakowski, F. (2014). Depresja i lęk a jakość życia pacjentów z chorobami przewlekłymi. Psychiatria Polska, 48(1), 69-79.

Zborowski, M., Starzomska, M., Krzemień, M., & Kokoszka, A. (2019). Leczenie farmakologiczne zaburzeń lękowych i depresyjnych u dzieci i młodzieży. Psychiatria Polska, 53(3), 553-565.