Dystymia

Q: Jak można rozpoznać dystymię ?

Dystymia to zaburzenie depresyjne o łagodnym przebiegu, które znacząco nie upośledza normalnego funkcjonowania, jednak wymaga psychoterapii i wsparcia bowiem odbiera satysfakcję z życia. Dystymia może być określana jako "lekka depresja", gdzie objawy dystymii pokrywają się w większości z objawami depresji, jednak nie są one tak nasilone. Dystymia rozpoznawana jest na podstawie objawów takich jak: obniżony nastrój, długotrwały smutek, oraz brak poczucia radości, energii i przyjemności, czyli stan zwany jako anhedonia. Objawy dystymii utrzymują się przez dłuższy czas. Osoba z dystymią wykazuje często umiarkowany smutek i brak energii oraz miewa negatywne nastawienie do świata, jednak rzadko występują u niej myśli samobójcze.

Q: Dystymia czy jest uleczalna?

Podjęcie odpowiedniej interwencji terapeutycznej w przypadku dystymii pozwala na skuteczne jej wyleczenie. Niemniej jednak należy pamiętać, że dystymia często jest chorobą przewlekłą, więc terapia w jej przypadku może być długim i wymagającym procesem. Dystymia jest możliwa do wyleczenia i dzięki odpowiednim działaniom terapeutycznym jest szansa przywrócenia równowagi psychicznej. Najskuteczniejszą metodą leczenia dystymii jest psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz psychoterapia integracyjna, a także w niektórych przypadkach równoległe połączenie terapii z farmakoterapią.

Q: Jak żyć z osobą cierpiącą na dystymię?

Jeśli u kogoś z naszych bliskich stwierdzono dystymię warto motywować go do wizyty u specjalisty - psychoterapeuty. Dystymia u kogoś z otoczenia często bywa lekceważona. Wynika to z tego, że dystymia nie daje jasnych i wyraźnych sygnałów, a zachowania osoby dotkniętej dystymią traktowane są w charakterze "natury tej osoby". Dystymia często dotyka osoby, które nie czują się potrzebne, przydatne i które odnoszą wrażenie, że ich działania czy praca nie spełniają ich wewnętrznego potencjału. Ważne więc, aby chcąc pomóc osobom z dystymią spróbować angażować je w różne przedsięwzięcia czy pomagać odkrywać pasje, które pozwolą przywrócić im utraconą radość z życia i zachęcić do aktywności, która da szansę radzenia sobie ze smutkiem.

Czym jest dystymia – definicja

Co to jest dystymia, bowiem w psychiatrii może mieć ona kilka różnych znaczeń. Dystymia określana jest jako „lżejsza” forma depresji, charakteryzuje się przewlekłym i uciążliwym obniżeniem nastroju o lekkim nasileniu. Objawy dystymii mogą się utrzymywać przez wiele lat, a niekiedy przez całe życie. Dystymię możemy przyporządkować do kategorii zaburzeń osobowości oraz do grupy zaburzeń afektywnych, które charakteryzują się obniżeniem nastroju. Według twórców Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 termin dystymia obejmuje zaburzenia, które początkowo diagnozowane były jako:

depresyjne zaburzenie osobowości,
przewlekła depresja lękowa,
depresja nerwicowa,
nerwica depresyjna.

W przypadku dystymii ważna jest diagnostyka i jej leczenie, które zazwyczaj jest długotrwałe i dosyć wymagające ze względu na uporczywe objawy dystymii. Nieleczona obniża komfort funkcjonowania chorego, może prowadzić do nasilenia objawów schorzenia, niezadowolenia z życia, a ponadto towarzyszyć jej może wiele innych dolegliwości. Osoby cierpiące na dystymię mogą nawet dopuścić się prób samobójczych

Dystymia to często występujące zaburzenie psychiczne, jego częstotliwość może oscylować w granicach 3 – 6% wśród populacji ogólnej. W przypadku dystymii większe szanse na zachorowanie ma osoba leczona przewlekle – do 15% oraz płeć żeńska – możliwość występowania wzrasta nawet 4-krotnie. Natomiast pierwsze objawy dystymii pojawiają się zazwyczaj przed 18 rokiem życia.

Objawy dystymii

Omawiając objawy dystymii, warto wspomnieć, że dystymia klasyfikowana jest na podstawie takiego podziału jak:

dystymia o zaburzeniach pierwotnych – charakterystyczna dla osób młodszych, w tym również dzieci i młodzieży,
dystymia o zaburzeniach wtórnych – częściej pojawia się u osób starszych (pierwsze objawy dystymii ukazują się zwykle po 21 r.ż.), jest następstwem chorób pierwotnych, pojawia się zazwyczaj u osób obciążonych już przewlekłą chorobą lub kalectwem m.in: po wypadkach, amputacjach kończyn, u chorych na stwardnienie rozsiane czy nowotwory.

Z kolei rozwój dystymii charakteryzuje się głównie takimi objawami jak:

umiarkowane obniżenie nastroju,
przewlekłe zmęczenie,
poczucie beznadziejności,
poczucie bezradności,
anhedonia – w psychologii termin ten używa się w przypadku osób, które mają problemy z okazywaniem uczuć, w tym odczuwaniem przyjemności (fizycznej i emocjonalnej) oraz charakteryzują się brakiem zainteresowania podstawowymi wymiarami życia.

U innych chorych mogą występować dystymia objawy takie jak: zaburzenia nastroju, przewlekłe zmęczenie, nadmierne zamartwianie się, złe samopoczucie oraz unikanie kontaktów społecznych. Zdarza się, że chory wywiązuje się ze swoich codziennych obowiązków takich jak szkoła czy praca, jednak nie gwarantuje mu to poczucia satysfakcji i spełnienia

Przewlekły charakter choroby może towarzyszyć osobom chorym na dystymię, u których współwystępują zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność), zmienny dobowy nastrój, uczucie lęku, chroniczny ból, np. głowy oraz zaburzenia jedzenia (brak apetytu lub nadmierne objadanie się), zaburzenia osobowości.

Dystymia objawy fizyczne ma takie jak:

zmniejszenie aktywności ruchowej,
brak chęci na jakikolwiek ruch w ciągu dnia,
brak chęci na seks,
zamiary i myśli samobójcze.

Przyczyny dystymii nie są łatwe do zidentyfikowania. Jednak dystymia częściej występuje u osób, u których w rodzinie była osoba chora na depresję (szczególnie krewny pierwszego stopnia) lub na inne zaburzenia afektywne. Dlatego też, dystymia może mieć podłoże genetyczne. Dodatkowo u chorego na dystymię mogą występować również zmiany w mózgu, zaburzenia układu neuroprzekaźników oraz zmniejszenie ilości stężeń serotoniny i noradrenaliny.

Inne przyczyny biologiczne mające wpływ na rozwój dystymii to zaburzenia układu hormonalnego w tym problemy w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Ponadto małe stężenie kwasu foliowego i witaminy B12 w surowicy krwi mogą być czynnikiem ryzyka powstania zaburzeń nastroju. Wśród innych przyczyn dystymii mogą się znaleźć także między innymi traumatyczne przeżycia takie jak śmierć bliskiej osoby, problemy finansowe, utrata dziecka, poronienie oraz wysoki poziom stresu, który u niektórych powoduje przewlekłe zaburzenia depresyjne, czyli właśnie opisywaną dystymię. Ponad połowa chorych, u których zdiagnozowano dystymię zmaga się również z problemami związanymi z nadużywaniem środków psychoaktywnych. Czynnikiem ryzyka mogą być również niektóre cechy osobowości, które obejmują negatywność np.: pesymizm, samokrytycyzm.

Diagnozowanie i leczenie dystymii

Diagnoza dystymii może być utrudniona przez ewentualność pomylenia jej z innymi chorobami. W początkowej bowiem fazie choroby mogą występować zaburzenia, które można przypisać depresji o łagodnym nasileniu. Aby potwierdzić dystymię w diagnozie to jej objawy powinny się utrzymywać minimum dwa lata. Depresję można zdiagnozować, jeśli jej charakterystyczne objawy utrzymują się co najmniej dwa tygodnie. W przypadku diagnozy dystymii osoby nią dotknięte mają momenty zupełnie dobrego samopoczucia, jednak przez większość czasu dominują u nich charakterystyczne objawy dystymii.

U osób dorosłych w celu potwierdzenia dystymii przeprowadza się test psychologiczny, w którym znajdują się typowe pytania o samopoczucie, problemy zdrowotne, postrzeganie siebie i świata. Potwierdzenie dystymii wymaga od specjalisty właściwego podejścia, empatii i zrozumienia.

Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi ICD-10, należy spełnić poniższe kryteria, żeby zakwalifikować stan chorego jako objawy dystymii:

utrzymujące się długotrwałe i nawracające obniżenie nastroju trwające co najmniej 2 lata,
należy wykluczyć epizody hipomanii,
jeśli występuje epizod depresji, to nie powinien być on na tyle ciężki,
należy wykluczyć pojawienie się lekkiego epizodu depresyjnego,
w czasie trwania zaburzeń występują minimum 3 objawy dystymii tj. zaburzenia snu, zmniejszenie aktywności, brak energii, niska samoocena, zaburzenia koncentracji, słabe zainteresowanie aktywnością seksualną, wycofanie społeczne, pesymizm i brak radości z życia.

Wielu z nas zastanawia się, dystymia czy jest uleczalna? Czy jak wyjść z dystymii? W leczeniu dystymii wykorzystuje się zarówno psychoterapię oraz farmakoterapię. Za skuteczną formę psychoterapii uważa się terapię behawioralno - poznawczą oraz interpersonalną. Ma za zadanie zniwelować objawy dystymii, zapobiegać nawrotom oraz poprawić ogólną jakość życia. W leczeniu dystymii stosuje się uzupełniająco leki, głównie trójcyklistyczne leki przeciwdepresyjne, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny oraz selektywne i nieselektywne inhibitory monoaminooksydazy. Należy dopasować rodzaj leku, dawkę do potrzeb i stanu chorego na dystymię. Zalecana jest dłuższa farmakoterapia niż przy epizodach depresyjnych. Dostępne są badania, które potwierdzają skuteczność działania neuroleptyków i są zalecane do leczenia dystymii. Nieleczona dystymia może doprowadzić do rozwoju klasycznej depresji.

Jak leczyć dystymię – istnieją również alternatywne, wspomagające i naturalne metody leczenia dystymii. Choć w leczeniu dystymii najczęściej wykorzystuje się psychoterapię i farmakoterapię to warto wspomóc się również alternatywnymi sposobami. Można wziąć pod uwagę terapię TMS – jest to przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, w której stosuje się impulsy elektromagnetyczne. Wspomniane impulsy pobudzają mniej aktywne części mózgu, które odpowiadają głównie za regulację nastroju. Lekarze proponują dodatkowo terapię TMS również w przypadku leczenia depresji. Następnie wspomagająco można się poddać zabiegom akupunktury, którą leczy się m.in. chroniczny ból oraz stany lękowe.

Dodatkowo akupunktura usprawnia krążenie krwi w mózgu oraz poprawia nastrój i łagodzi napięcie poprzez wydzielanie endorfin i serotoniny. Inną metodą wspomagającą leczenie może się okazać terapia ekspozycyjna, która ma za zadanie oswojenie chorego z rzeczami, które wywołują u niego lęki i strach. Dodatkowo warto zainteresować się pozytywnymi efektami medytacji, która może być wspomagającą metodą leczenia dystymii. Odpowiednie techniki stosowane podczas medytacji z czasem pomagają poprawić nastrój, samopoczucie, jak również ułatwią radzenie sobie z emocjami oraz nauczą wyzbyć się stresu, czy gniewu.

Profilaktyka dystymii - czy i jak można się przed nią uchronić?

Leczenie dystymia ma wielopoziomowe, natomiast warto również pamiętać o znaczeniu profilaktyki w przeciwdziałaniu zaburzeniom zdrowia psychicznego. Działania profilaktyczne w przypadku dystymii powinny opierać się na kilku podstawowych zasadach.

Chcąc uchronić się m.in. przed dystymią swoje działania profilaktyczne powinno opierać się na trzech filarach zdrowia takich jak:

zdrowa dieta – należy dbać o różnorodność dostarczanych organizmowi pokarmów. Pozwala to zagwarantować nam właściwą podaż składników odżywczych. Stosowanie diety bogatej w tryptofan i witaminę B6 pomaga zadbać o odpowiednią ilość serotoniny, która odpowiada za nastrój i pozytywne emocje. Tryptofan znajdujący się między innymi w indyku, kurczaku, rybach, jajach, orzechach włoskich czy fasoli z pomocą wit.B6 potrafi przenikać przez barierę w mózgu i przemienia się w serotoninę. Dodatkowo ważna jest podaż kwasów Omega-3, a ich cennym źródłem jest m.in. olej lniany, dzikie ryby, orzechy włoskie.
aktywność fizyczna – jest uzupełnieniem zdrowej diety i poprawia zdrowie psychiczne. Wspomaga redukcję masy ciała oraz pozwala na utrzymanie właściwej wagi, co przyczynia się do większej akceptacji swojego ciała. Ćwiczenia podnoszą poziom hormonów w mózgu takich jak serotonina i dopamina. Już umiarkowany ruch wpływa korzystnie na nasze samopoczucie, pozwala nam wyzbyć się negatywnych emocji i nadmiernego stresu.
równowaga psychofizyczna – bardzo ważne jest, aby znaleźć codziennie chwilę na relaks i czas dla siebie – słuchanie ulubionej muzyki, spacer na świeżym powietrzu, wypicie ulubionej kawy na balkonie czy ciepła kąpiel mogą przynieść ukojenie po ciężkim dniu. Bardzo ważne są relacje interpersonalne, dlatego też powinno się spędzać jak najwięcej czasu z bliskimi, unikać kłótni i starać się delikatnie rozwiązywać problemy. Należy również dbać o dobre relacje ze znajomymi i spotykać się z przyjaciółmi. Dodatkowo pamiętajmy aby zadbać o prawidłową jakość i długość snu (6-8h). Pomocne w walce ze stresem mogą okazać się techniki medytacji.
psychoterapia - na każdym etapie dystymii warto uwzględnić psychoterapię w profilaktyce i leczeniu. Psychoterapia pozwoli zminimalizować objawy i skutki dystymii, a także pomoże przywrócić równowagę psychiczną

Literatura

Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. Psychiatria. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002.

Nitka – Siemińska A., Siemiński M., Wichowicz H., Nyka W. Dystymia. Via Medica. Gdańsk 2005.

Karakuła H., Opolska A., Kowal A., Domański M., Płotka A., Perzyński J. Czy dieta ma wpływ na nasz nastrój? Znaczenie kwasu foliowego i homocysteiny. 2009

Jak można rozpoznać dystymię ?

Dystymia to zaburzenie depresyjne o łagodnym przebiegu, które znacząco nie upośledza normalnego funkcjonowania, jednak wymaga psychoterapii i wsparcia bowiem odbiera satysfakcję z życia. Dystymia może być określana jako "lekka depresja", gdzie objawy dystymii pokrywają się w większości z objawami depresji, jednak nie są one tak nasilone.

Dystymia rozpoznawana jest na podstawie objawów takich jak: obniżony nastrój, długotrwały smutek, oraz brak poczucia radości, energii i przyjemności, czyli stan zwany jako anhedonia. Objawy dystymii utrzymują się przez dłuższy czas.

Osoba z dystymią wykazuje często umiarkowany smutek i brak energii oraz miewa negatywne nastawienie do świata, jednak rzadko występują u niej myśli samobójcze.

Jakie są objawy fizyczne dystymii?

Fizyczne objawy dystymii bywają podobne do objawów depresji, jednak ich nasilenie jest znacząco mniejsze, a sam stan traktowany jest jako łagodny. Wśród fizycznych objawów dystymii wymienić można: zmęczenie w ciągu dnia, często pojawiające się już po przebudzeniu, kłopoty ze snem, problemy z apetytem, które przejawiają się albo jako napady głodu i kompulsywne objadanie się albo jako całkowity brak apetytu.

Często w dystymii pojawić się może obniżenie energii, skłonność do prokrastynacji, niechęć do wykonywanych zadań i osłabienie. Dystymia może również objawiać się częstymi bólami głowy, słabością mięśni, zmniejszoną kondycją fizyczną czy innymi bólami ciała.

Dystymia czy jest uleczalna?

Podjęcie odpowiedniej interwencji terapeutycznej w przypadku dystymii pozwala na skuteczne jej wyleczenie. Niemniej jednak należy pamiętać, że dystymia często jest chorobą przewlekłą, więc terapia w jej przypadku może być długim i wymagającym procesem.

Dystymia jest możliwa do wyleczenia i dzięki odpowiednim działaniom terapeutycznym jest szansa przywrócenia równowagi psychicznej. Najskuteczniejszą metodą leczenia dystymii jest psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz psychoterapia integracyjna, a także w niektórych przypadkach równoległe połączenie terapii z farmakoterapią.

Jak żyć z osobą cierpiącą na dystymię?

Jeśli u kogoś z naszych bliskich stwierdzono dystymię warto motywować go do wizyty u specjalisty - psychoterapeuty. Dystymia u kogoś z otoczenia często bywa lekceważona. Wynika to z tego, że dystymia nie daje jasnych i wyraźnych sygnałów, a zachowania osoby dotkniętej dystymią traktowane są w charakterze "natury tej osoby".

Dystymia często dotyka osoby, które nie czują się potrzebne, przydatne i które odnoszą wrażenie, że ich działania czy praca nie spełniają ich wewnętrznego potencjału. Ważne więc, aby chcąc pomóc osobom z dystymią spróbować angażować je w różne przedsięwzięcia czy pomagać odkrywać pasje, które pozwolą przywrócić im utraconą radość z życia i zachęcić do aktywności, która da szansę radzenia sobie ze smutkiem.

Wyszukaj psychoterapeutę specjalizującego się leczeniem dystymii.

Zadzwoń lub napisz