Kompulsywne objadanie

Co to jest kompulsywne objadanie się - definicja

Co to jest kompulsywne objadanie się? Kompulsywne jedzenie zalicza się do zaburzeń odżywiania i dotyczy ono od 2 do 5% osób cierpiących na zaburzenia odżywiania. Charakteryzuje się nawracającymi napadami niekontrolowanego jedzenia, a napadom tym towarzyszy następnie poczucie winy i wyrzuty sumienia. Występowanie napadów objadania się nie jest związane z uczuciem głodu czy łakomstwem, a jest jedynie sposobem na rozładowanie negatywnych emocji.

 

Występowanie napadów kompulsywnego objadania w przeciwieństwie do bulimii nie kończy się wywoływaniem przez chorego wymiotów czy zażywaniem środków przeczyszczających. W zespole kompulsywnego jedzenia prym wiodą posiłki bogate w tłuszcze i proste cukry. Taki “atak kompulsywnego jedzenia”- bo tak można nazwać napady kompulsywnego objadania się bardzo źle wpływa na chorego fizycznie (doprowadzając między innymi do otyłości), ale również wpływa negatywnie na zdrowie psychiczne, ponieważ powoduje zaburzenia nastroju i obniżone poczucie własnej wartości.

Przyczyny kompulsywnego objadania się

Nie ma jednego konkretnego źródła kompulsywnego objadania. Psychologia nadmiernego jedzenia wymienia jednak główne i kluczowe przyczyny kompulsywnego objadania się. 

Kompulsywne objadanie się przyczyny to przede wszystkim:

 

1. Czynniki psychologiczne do których zalicza się:

• niestabilność emocjonalna,

• obniżone poczucie własnej wartości,

• stres w życiu zawodowym i prywatnym,

• silna potrzeba akceptacji,

• wzorce u rodziców (np. rozładowywanie przez nich stresu przez na przykład stosowanie alkoholu),

• potrzeba bliskości i aprobaty (często niezaspokojona),

• depresja,

• negatywny stosunek do swojego ciała.

2. Czynniki biologiczne do których zalicza się:

• niewłaściwe działanie ośrodka głodu i sytości,

• predyspozycje genetyczne,

• otyłość we wczesnym dzieciństwie.

3. Czynniki środowiskowe do których zalicza się:

• trudne, traumatyczne przeżycia powodujące poszukiwanie ukojenia w jedzeniu,

• przekarmianie w okresie dzieciństwa,

• brak wzorców zdrowego żywienia w rodzinie.

4. Czynniki żywieniowe do których zalicza się:

• zbyt restrykcyjna dieta,

• dieta uboga w składniki odżywcze,

• zbyt długie przerwy pomiędzy posiłkami,

• nieregularne jedzenie.

Przyczyny kompulsywnego objadania się dla każdego dotkniętego tym zaburzeniem mogą być inne, ale mają wiele wspólnych mianowników.

 

Kompulsywne jedzenie, a emocje

Kompulsywne objadanie się przyczyny ma różne, ale to co występuje zawsze to tłumienie jedzeniem wielu odczuć i emocji. Występowaniu napadów kompulsywnego objadania towarzyszy szereg emocji. To właśnie emocje odgrywają główną rolę u chorego w kwestii stymulowania zachowań napadowego objadania się. Kompulsywne jedzenie nie jest wynikiem głodu. To raczej napady jedzenia w wyniku stresu, porażki czy negatywnych przeżyć. W zespole kompulsywnego jedzenia chory zazwyczaj je w samotności i bardzo szybko. Takie zachowanie ma rozładować stres i przynieść ulgę, jednak po takim napadzie osoba cierpiąca na to schorzenie ma poczucie winy, wręcz odczuwa wstręt do siebie i jest pełna wyrzutów sumienia. Utrata kontroli w jedzeniu powoduje obniżone poczucie własnej wartości, zaburzenia nastroju i prowadzi do poczucia beznadziejności.

Kompulsywne objadanie się - objawy

Objawy kompulsywnego objadania są bardzo specyficzne. Głównym objawem w zespole kompulsywnego jedzenia jest utrata kontroli oraz niepohamowana potrzeba jedzenia pomimo braku głodu. Czy można wykonać na kompulsywne objadanie się test i jak postawić diagnozę? 

Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na charakterystyczne objawy kompulsywnego objadania, do których zaliczyć można:
 

• jedzenie dużych ilości pokarmów pomimo sytości,

• dużo szybsze jedzenie niż zwykle,

• jedzenie w samotności,

• ogromne przejedzenie po napadzie jedzenia,

• uczucie wstydu i odrazy wobec siebie po epizodzie napadu objadania się,

• osoba dotknięta kompulsywnym objadaniem się nie wymiotuje po jedzeniu ani nie próbuje stosować środków przeczyszczających.

Psychologia nadmiernego jedzenia wymienia szereg objawów, które trzeba wziąć pod uwagę w rozpoznaniu tej jednostki chorobowej w obszarze zaburzeń odżywiania. Aby rozpoznać zespół kompulsywnego objadania się zostało stworzone kryterium zgodnie z klasyfikacją zaburzeń DSM-V. 

Kompulsywne objadanie się test uwzględnia kryteria diagnozy zaproponowane w DSM-V i można podzielić je na takie elementy jak :

Nawracające epizody napadowego objadania:
 

• jedzenie bardzo dużych ilości jedzenia; znacznie większej niż mógłby zjeść w tym czasie przeciętny człowiek,

• utrata kontroli nad napadami kompulsywnego objadania

Co towarzyszy epizodom objadania się?
 

• bardzo szybkie jedzenie,

• jedzenie aż do przepełnienia,

• jedzenie pomimo braku głodu,

• jedzenie w samotności,

• jedzenie poza stałymi porami spożywania posiłków,

• uczucie wstydu i odrazy do siebie po epizodzie jedzenia,

• jedzenie z powodu stresu, zdenerwowania, przygnębienia 

Warto zaznaczyć, iż w diagnozie kompulsywnego objadania warto uwzględnić takie kluczowe aspekty jak:
 

• występowanie napadów objadania się ma miejsce przynajmniej raz na tydzień w okresie 3 miesięcy,

• w związku z występowaniem napadów niekontrolowanego jedzenia chory odczuwa znaczny dyskomfort,

• brak spełnienia kryteriów do diagnozy bulimii.
  
   

Jak leczyć kompulsywne podjadanie

Często padają pytania “kompulsywne objadanie jak przestać?”, “kompulsywne objadanie jak sobie radzić?” oraz wreszcie “kompulsywne objadanie się jak leczyć?”. Osoby chore odczuwają znaczny dyskomfort w związku z napadami niekontrolowanego jedzenia, towarzyszy im poczucie wstydu i zażenowania, przez co odczuwają dużą potrzebę skutecznego przeprowadzenia procesu zmiany. Długotrwałe kompulsywne objadanie powoduje obniżone poczucie własnej wartości, potrafi nawet doprowadzić do depresji. 

Jak powstrzymać kompulsywne objadanie się i jak leczyć kompulsywne objadanie?
 

Psychoterapia to przepracowanie własnych emocji, nauka metod rozładowywania ich, a także nauka życia w zgodzie ze sobą. Jeśli chory na napadowe objadanie będzie umiał odpowiednio rozpoznać swoje emocje prowadzące do napadów niepohamowanego jedzenia oraz będzie umiał je nazwać, łatwiej mu będzie pracować nad tym, by znajdywać inne metody na rozładowywanie napięcia wynikającego z tych emocji. 
 

Kompulsywne objadanie się terapia - jak wybrać psychoterapeutę? Kompulsywne objadanie się jak leczyć? Te pytania ciągle dominują i powtarzają się w aspekcie leczenia zaburzeń odżywiania. W leczeniu tego zaburzenia bardzo ważne jest przyjrzenie się uczuciu lęku i niepokoju oraz zredukowanie ich. Analizuje się wówczas jak często zdarzają się napady kompulsywnego objadania się, ile trwają, jakie sytuacje je wywołują i jakie emocje wówczas towarzyszą osobie cierpiącej na niekontrolowane napady jedzenia.

 

Terapia poznawczo behawioralna ukazuje jakie są prawdziwe przyczyny powodujące niepohamowaną potrzebę jedzenia.
 

Najczęściej tymi przyczynami są emocje takie jak:
 

• niskie poczucie własnej wartości,

• perfekcjonizm,

• wstyd oraz ukryty lęk i niepokój,

• samotność,

• niska akceptacja swojego wyglądu oraz swojej sytuacji życiowej,

• żal, smutek, złość,

• długotrwały stres,

• występowanie konfliktów w rodzinie lub w związku.
   

Leczenie kompulsywnego objadania się opiera się na połączeniu farmakoterapii z psychoterapią. Jakie chory dostaje na kompulsywne objadanie się leki? Najczęściej osoba cierpiąca na to zaburzenie dostaje leki kontrolujące ośrodek głodu i sytości oraz leki z grupy leków przeciwdepresyjnych.  Jeśli jednak ktoś nie chce skorzystać z pomocy psychologa to jak pokonać objadanie samemu? Pada wtedy pytanie kompulsywne objadanie się jak przestać to robić?

Kompulsywne objadanie jak sobie radzić? Oczywiście można próbować rozwiązać ten problem na własną rękę lub przy pomocy tylko bliskich osób. Będzie do tego jednak potrzebna bardzo silna wola i wielka motywacja, ale to nie wszystko. Warto zaznaczyć, że bez odpowiedniej terapii będzie to bardzo trudne do zrealizowania. Oczywiście warto dążyć do umacniania sesji psychoterapii alternatywnymi sposobami rozładowania emocji.  Jednak przede wszystkim trzeba uświadomić sobie, co poprzedza napad kompulsywnego objadania się i jaki emocje towarzyszą występowaniu napadów kompulsywnego objadania.
 

Jak leczyć kompulsywne objadanie się z pomocą bliskich? Można poprosić o utrudnienie dostępu do jedzenia czy zaprzestanie kupowania wysokokalorycznych, niezdrowych produktów. Ważne jest również wspólne spędzanie wolnego czasu, znalezienie wspólnego hobby, a jeśli napady kompulsywnego objadania się spowodowane są kryzysem w związku warto rozważyć wspólną terapię.

Skutki kompulsywnego jedzenia napadowego

Jakie ma kompulsywne objadanie się skutki? Długotrwałe kompulsywne objadanie powoduje szereg negatywnych konsekwencji. Niezależnie od źródła kompulsywnego objadania się zaburzenie to wpływa na rozwój  wielu chorób. Po pierwsze przyczynia się do rozwinięcia chorób dietozależnych i takich, które wiążą się z przeciążeniem przewodu pokarmowego. Mogą to być refluks, zgaga, zaparcia lub biegunki czy zespół jelita drażliwego a w skrajnych przypadkach pęknięcie żołądka. Oczywiście przyczynia się też do powstania otyłości. Dodatkowo chory poprzez spożywanie nadmiernych ilości jedzenia wysoko przetworzonego jest senny i ospały, pogarsza się również stan jego cery czy włosów.
 

Kompulsywne objadanie się skutki (wynikające z otyłości):
 

• problemy kardiologiczne- miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, udary,

• problemy hormonalne i endokrynologiczne,

• cukrzyca,

• zwyrodnienia stawów,

• zwiększona podatność na infekcje.

Skutki jedzenia napadowego przypominać mogą efekt domina, a chory sam wpada w pułapkę swojego zachowania. Jaki może być przykład takiej zależności? 
 

Czuje się źle lub jest smutny więc nadmiernie je, potem odczuwa do siebie odrazę i wstręt, nie akceptuje się, izoluje się od innych, spada mu poczucie własnej wartości, a to znów prowadzi do napadów jedzenia. Później wpada w depresję, zaniedbuje obowiązki w pracy w wyniku czego zostaje zwolniony. Znów je, rekompensuje sobie tym załamanie nerwowe.
 

Podsumowując warto podkreślić, jak skutecznie powstrzymać kompulsywne objadanie się? Zaburzenie to można z powodzeniem leczyć, a odpowiednia terapia przyniesie zadowalające efekty i poprawi jakość życia chorego. Najlepsze efekty niesie połączenie silnej woli i pracy nad własnymi emocjami z odpowiednią psychoterapią oraz ewentualnie dobrze dobranym leczeniem farmakologicznym. Jeśli podejrzewasz u siebie zaburzenie kompulsywnego objadania się to nie zwlekaj, umów się na poradę z psychologiem.

Literatura

M. Bąk-Sosnowska, Interwencja psychologiczna w zespole kompulsywnego jedzenia, "Psychiatria Polska", nr 4 2009. 
N. Ogińska-Bulik, Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny, konsekwencje, sposoby zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004. b
J. McCartney, Przestań się przejadać, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2015. 
G. Ch. Fairburn, Jak pokonać objadanie się, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014. 
A.Walenda, K. Bogusz, M. Kopera, A. Jakubczyk, M. Wojnar, K. Kucharska, Regulacja emocji w zaburzeniu z napadami objadania się, „Psychiatria Polska” 2020, nr 181.