ARFID

Czym jest ARFID - definicja   

Zaburzenia odżywiania to poważne schorzenia psychiczne, które wpływają na sposób, w jaki jednostka spożywa i kontroluje pożywienie. Są to choroby charakteryzujące się niezdrowymi wzorcami jedzenia, nadmiernym ograniczaniem spożycia żywności, zachowaniami kompulsywnymi związanymi z jedzeniem lub polegają one na unikaniu przyjmowania pokarmów.
 

Zaburzenia odżywiania wpływają zarówno na ciało, jak i na umysł, i mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia fizycznego i emocjonalnego osoby dotkniętej tym schorzeniem.

Zaburzenia odżywiania nie dotyczą tylko jedzenia, ale również związane są z emocjonalnymi i psychologicznymi czynnikami. Niskie poczucie własnej wartości, niezdrowe relacje z jedzeniem, trudności emocjonalne i presja społeczna mogą przyczyniać się do rozwoju tych zaburzeń.
 

W poniższej publikacji przyjrzymy się zaburzeniu odżywiania jakim jest ARFID. Odpowiemy na kluczowe pytanie ARFID co to jest, czy istnieje na ARFID test i jak wygląda na ARFID diagnoza. Ponadto poruszamy takie zagadnienia jak: jakie ma ARFID przyczyny oraz jak wygląda w przypadku ARFID terapia. Przyjrzymy się również temu jakie ma ARFID objawy i jak to zaburzenie odżywiania wpływa na funkcjonowanie psychospołeczne osoby nim dotkniętej.

Zacznijmy od początku odpowiadając na pytanie ARFID co to jest?

ARFID zaburzenia żywienia (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) charakteryzuje się ograniczonym wyborem żywności oraz silnym unikaniem lub odrzucaniem pokarmów na podstawie ich smaku, wyglądu, zapachu, konsystencji lub innych cech sensorycznych.
 

Osoby z ARFID mogą mieć bardzo wąski zakres preferencji żywieniowych, co prowadzi do znacznego ograniczenia spożycia pokarmów i związanych z tym problemów zdrowotnych.

ARFID jest odrębnym diagnozowanym zaburzeniem żywienia, które zostało wprowadzone do piątej edycji Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) w 2013 roku. Różni się od innych zaburzeń żywienia przykładowo od bulimii psychicznej czy anoreksji nerwowej, ponieważ nie jest związane z obawami o utratę wagi lub nie ma związku z zniekształconym postrzeganiem ciała.
 

Osoby z ARFID często doświadczają znacznego stresu lub nieprzyjemności związanych z jedzeniem, co może skutkować wystąpieniem nieprzewidzianych konsekwencji zdrowotnych oraz prowadzić będzie do niedożywienia, utraty masy ciała, braku energii, zaburzeń hormonalnych, zaburzeń trawiennych i innych problemów.

Które grupy wiekowe są najbardziej narażone na ten typ zaburzenia odżywiania?

Chociaż ARFID może dotyczyć osób w różnym wieku, istnieją pewne grupy osób, które są bardziej narażone na to zaburzenie. Oto kilka z nich:

• dzieci i młodzież: ARFID jest często diagnozowany u dzieci i młodzieży. Dzieci mogą mieć lęki związane z jedzeniem, takie jak obawy przed udławieniem się lub negatywnymi doświadczeniami związanymi z pokarmem. Mogą być wybredne w jedzeniu, ograniczać różnorodność żywności i unikać pewnych grup pokarmowych,
   

• osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu: ARFID występuje często u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Osoby te mogą mieć silne preferencje dotyczące żywności, związane z konsystencją, kolorem lub innymi cechami sensorycznymi. Mogą unikać nowych potraw i mieć ograniczoną dietę,
   

• osoby z innymi zaburzeniami psychicznymi: ARFID może występować u osób z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne czy zaburzenia depresyjne. Niektóre z tych zaburzeń mogą wpływać na relację z jedzeniem i prowadzić do ograniczenia spożycia pokarmu,
   

• osoby z zaburzeniami sensorycznymi: osoby z zaburzeniami sensorycznymi mogą mieć wrażliwość na pewne smaki, zapachy, tekstury lub inne cechy żywności. Może to powodować unikanie jedzenia, które wywołuje u nich nieprzyjemne odczucia sensoryczne, co może prowadzić do wystąpienia ARFID.

Warto jednak zaznaczyć, że ARFID może występować u osób w różnym wieku i nie jest ograniczone tylko do wymienionych grup. Każdy może być podatny na to zaburzenie, niezależnie od wieku.

ARFID przyczyny

Przyczyny ARFID mogą być złożone i różnić się w zależności od osoby. Poniżej przedstawimy czynniki, które mogą mieć wpływ na pojawienie się tego zaburzenia żywienia.

ARFID przyczyny:

• wrażliwość sensoryczna: osoby z ARFID mogą mieć nadwrażliwość na pewne cechy pokarmów, takie jak zapach, smak, tekstura czy wygląd. Mogą one odczuwać silne nieprzyjemne doznania podczas jedzenia, co prowadzi do unikania określonych pokarmów,
   

• negatywne doświadczenia: traumatyczne lub nieprzyjemne doświadczenia związane z jedzeniem, takie jak zachłyśnięcie się lub zatrucie pokarmowe, mogą prowadzić do utrwalenia negatywnych skojarzeń z pokarmem i wywoływać unikanie spożywania określonych rodzajów jedzenia,
   

• lęk lub niepokój: osoby z ARFID mogą doświadczać silnego lęku lub niepokoju związanego z jedzeniem. Mogą obawiać się uduszenia lub wymiotów, co powoduje unikanie pewnych pokarmów,

• czynniki psychologiczne: niektóre czynniki psychologiczne, takie jak zaburzenia lękowe, zaburzenia kontrolowania impulsów, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne lub zaburzenia neurologiczne, mogą przyczynić się do wystąpienia ARFID,
   

• czynniki środowiskowe: nieodpowiednie wzorce żywieniowe w rodzinie, presja społeczna, krytyczne komentarze lub nacisk na wygląd fizyczny mogą mieć wpływ na rozwój ARFID.

Ważne jest zrozumienie, że przyczyny ARFID mogą się różnić w zależności od osoby. Często jest to wynik skomplikowanego połączenia wielu czynników, takich jak czynniki biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. 

ARFID objawy

Objawy ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) mogą być różnorodne i obejmować zarówno fizyczne, jak i emocjonalne aspekty.

ARFID objawy charakterystyczne:

1. Ograniczenia dotyczące żywności: osoby z ARFID często mają bardzo ograniczoną dietę. Mogą unikać określonych grup pokarmowych, kolorów, smaków, zapachów, konsystencji lub innych cech żywności. Mogą preferować tylko kilka rodzajów pokarmów i odrzucać wszelkie nowe potrawy.
    

2. Lęki związane z jedzeniem: osoby z ARFID mogą doświadczać silnych lęków związanych z jedzeniem. Mogą obawiać zadławienia się, wymiotów, zatrucia lub innych nieprzyjemnych doświadczeń związanych z jedzeniem. Mogą unikać spożywania pokarmów w społecznościach lub miejscach publicznych.
    

3. Zaburzenia wagi i wzrostu: ograniczenia żywieniowe związane z ARFID mogą prowadzić do zaburzeń wagi i wzrostu. Osoby z ARFID mogą mieć niedobory składników odżywczych i niezdrowe przyrosty wagi lub problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi,
    

4. Brak energii i zmęczenie: ograniczona dieta i niedobory składników odżywczych mogą prowadzić do braku energii, zmęczenia i ogólnego osłabienia organizmu.
    

5. Trudności w spożywaniu posiłków społecznych: osoby z ARFID mogą mieć trudności z jedzeniem w towarzystwie innych osób lub podczas posiłków społecznych. Mogą czuć się niekomfortowo lub zaniepokojone, gdy są obserwowane podczas jedzenia,
    

6. Złe samopoczucie emocjonalne: ARFID może wpływać na samopoczucie emocjonalne. Osoby z ARFID mogą doświadczać frustracji, smutku, niepokoju, wstydu lub niskiej samooceny z powodu swojego ograniczonego jedzenia.

7. Zaburzenia koncentracji: Niedobory składników odżywczych i ogólne osłabienie organizmu mogą wpływać na funkcje poznawcze, w tym na koncentrację i zdolność do skupienia uwagi.

Jak diagnozować i leczyć ARFID

Diagnoza i leczenie ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) zwykle wymagają profesjonalnej oceny i interwencji specjalisty ds. zdrowia psychicznego, takiego jak psychiatra, psycholog kliniczny lub psychoterapeuta.

ARFID diagnoza wygląda następująco:

• ocena kliniczna: psycholog przeprowadza dokładną ocenę objawów i historii żywieniowej pacjenta, aby ustalić, czy spełnia on kryteria diagnozy ARFID,
   

• badania fizyczne: lekarz może zlecić badania fizyczne w celu oceny stanu zdrowia ogólnego, wagi, wzrostu i ewentualnych niedoborów składników odżywczych,
   

• wywiad kliniczny - psycholog przeprowadza wywiad z pacjentem, aby zgromadzić informacje dotyczące objawów, historii żywieniowej, lęków związanych z jedzeniem oraz ewentualnych współwystępujących zaburzeń. Choć nie istnieje na ARFID test, to specjaliści mogą zadawać pacjentowi pytania, mogące pomóc w postawieniu diagnozy,
   

• kryteria diagnostyczne ARFID określone w podręczniku diagnostycznym DSM-5 mogą być używane do potwierdzenia diagnozy. Ważne jest, aby wykluczyć inne zaburzenia żywienia lub przyczyny medyczne, które mogą powodować podobne objawy.

ARFID leczenie: zastanawiasz się jak wygląda w przypadku ARFID leczenie? Często obejmuje ono wielodyscyplinarny zespół specjalistów, takich jak lekarze, dietetycy, terapeuci zajmujący się żywieniem, psychologowie i psychiatrzy. W przypadku ARFID terapia polega na stopniowym eksponowaniu osoby na pokarmy, których unika, i nauczeniu jej zdrowych nawyków żywieniowych oraz radzeniu sobie ze stresem związanym z jedzeniem.

W niektórych przypadkach mogą być również stosowane leki. Ważne jest, aby osoby z AFRID otrzymywały wsparcie i zrozumienie ze strony rodziny, przyjaciół i specjalistów, aby pomóc im w przezwyciężeniu tego zaburzenia żywienia.

Psychoterapia w leczeniu ARFID

Psychoterapia odgrywa ważną rolę w leczeniu ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) i może być stosowana w różnych formach, w zależności od potrzeb i preferencji pacjenta. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest również psychoterapia online, która pozwala na wiele możliwości terapeutycznych m.in:
 

• terapia behawioralna: jest często stosowana w leczeniu ARFID. Może obejmować terapię poznawczo-behawioralną, której celem jest identyfikacja i modyfikacja myśli, przekonań i zachowań związanych z jedzeniem,
   

• terapia poznawcza: skupia się na identyfikacji i zmianie niezdrowych wzorców myślowych i przekonań związanych z jedzeniem. Celem terapii jest pomóc pacjentowi w rozwinięciu bardziej pozytywnego i elastycznego podejścia do jedzenia,
   

• terapia ekspozycji i reakcji na sytuacje lękowe (ERP): ta forma terapii polega na stopniowym i kontrolowanym wystawianiu pacjenta na pokarmy, które unika lub unikał z powodu lęku. Celem jest zmniejszenie lęku i zwiększenie tolerancji na nowe pokarmy,
   

• terapia rodzinnego wsparcia : włączenie rodziny do terapii może być korzystne, zwłaszcza w przypadku dzieci i młodzieży. Terapia rodzinna może pomóc w zrozumieniu i zmniejszeniu czynników stresowych związanych z jedzeniem oraz w rozwinięciu zdrowszych nawyków żywieniowych.

Literatura

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5). American Psychiatric Publishing; 2013.

Thomas JJ, Eddy KT. Cognitive-Behavioral Therapy for Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder: Children, Adolescents, and Adults. Cambridge University Press; 2018. 

Czubak-Koch A. Zaburzenia odżywiania: anoreksja, bulimia, otyłość. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; 2015.

Koszowska A, Śmiałowski A. Zaburzenia odżywiania w praktyce psychologa. Wydawnictwo Harmonia Universalis; 2019.