Therapy in English Czym jest depresja poporodowa? Depresja poporodowa to zaburzenie psychiczne, które rozpoznaje się w ciągu 4 lub 6 tygodni po urodzeniu dziecka. Okres poporodowy może sprzyjać pojawieniu się nowych zaburzeń, nasilaniu się trwających lub powtórnemu wystąpieniu zaburzeń, które już kiedyś występowały.
Pojawić się może również zaburzenie zwane psychozą poporodową, które występuje w klasyfikacji obok depresji poporodowej i baby blues. Jest również zaburzeniem psychicznym, który ma związek z połogiem, jednak konieczna w tym przypadku jest natychmiastowa interwencja, bowiem stanowi ryzyko dzieciobójstwa i samobójstwa. Psychoza poporodowa jest bardzo niebezpiecznym zaburzeniem, chociaż statystycznie pojawia się jedynie w 0,1-0,2% przypadków wśród kobiet.
Skala depresji poporodowej - jak często występuje?
Depresja poporodowa występuje u około 10-15% matek po porodzie, natomiast u 40-80% kobiet występuje tak zwane przygnębienie poporodowe. W przypadku depresji poporodowej u kobiet, które wcześniej zmagały się z zaburzeniem nastroju oraz depresją ryzyko nawrotu choroby po urodzeniu kolejnego dziecka sięga prawie 100%. U kobiet, które zostały poddane pilnie cięciu cesarskiemu ryzyko wystąpienia depresji poporodowej może być sześciokrotnie wyższe w ciągu 3 miesięcy po porodzie, niż u kobiet, które rodziły naturalnie. Ciężkie przypadki depresji poporodowej mogą się przejawiać jako choroba afektywna dwubiegunowa – są to zaburzenia, w których występują epizody manii i hipomanii oraz depresji.
Przyczyny depresji poporodowej
Depresja poporodowa ma złożoną etiologię, co utrudnia znalezienie konkretnej przyczyny zaburzeń. Depresję poporodową może powodować szereg czynników zarówno biologicznych , genetycznych społecznych i kulturowych. Jakie są więc kluczowe przyczyny depresji poporodowej ? Najczęściej związane są one ze zmianą życia kobiety po urodzeniu dziecka, bowiem odczuwa ona szereg obaw, wątpliwości i może posiadać niską samoocenę.
Bardzo duża liczba zachorowań na depresję poporodową po narodzinach dziecka występuje u kobiet o niskich dochodach, bowiem jest to jeden z czynników stresujących. Następnym istotnym czynnikiem, który może mieć wpływ na występowanie zaburzeń jest brak posiadania stałego partnera życiowego lub wsparcia społecznego. Bodźcem zwiększającym możliwość wystąpienia depresji poporodowej jest palenie papierosów w ciąży.
Czynniki genetyczne, społeczne, biologiczne i psychiczne
Czynniki biologiczne, które mogą powodować bądź nasilać objawy depresji poporodowej dotyczą głównie sfery hormonalnej. W ciągu kilku dni po narodzinach dziecka poziom progesteronu, estradiolu i wolnego estriolu spada o około 90%, co powoduje nagłe obniżenie nastroju w pierwszym tygodniu po porodzie. Z upływem czasu jednak objawy stanu depresyjnego nie powinny być łączone ze stężeniem hormonów w organizmie. Innym czynnikiem ryzyka z grupy czynników biologicznych może być odniesienie do hormonów tarczycy, których poziom po porodzie również spada. U około 10% kobiet w ciągu 4-5 miesięcy po porodzie występuje niedoczynność tarczycy, która może być jednym z głównych przyczyn depresji poporodowej. Do czynników biologicznych możemy zaliczyć jeszcze spadek beta-endorfiny, który u niektórych kobiet po porodzie również gwałtownie maleje.
W grupie czynników społecznych możemy wyróżnić różne bodźce, które wywołują stres w trakcie trwania ciąży oraz w okresie poporodowym m.in. są to:
- kłopoty w relacjach z partnerem,
- brak wsparcia otoczenia,
- kłopoty finansowe,
- młody wiek matki.
Innym stresorem zwiększającym ryzyko zaburzeń może być:
- nieplanowana ciąża,
- brak doświadczenia w opiece nad dzieckiem,
- ciągły stres o zdrowie dziecka,
- negatywne doświadczenia związane z porodem,
- dziecko urodzone przedwcześnie,
- wcześniejsze poronienia lub porody martwych dzieci.
W tej grupie może się znaleźć depresja poporodowa po cesarce, szczególnie jeśli została wykonana z powodu zagrożenia życia dziecka lub matki. Stres, strach oraz ból podczas rekonwalescencji mogą być bodźcem do powstania zaburzeń depresyjnych u kobiety.
W przypadku depresji poporodowej czynniki psychiczne wiążą się z odpornością psychiczną oraz wpływów mechanizmów obronnych w sytuacjach stresowych. Duże znaczenie mają tutaj cechy charakteru, temperament, wrażliwość i dojrzałość emocjonalna. Odporność psychiczną z kolei obniżają czynniki tj. brak wiary w siebie, obniżenie nastroju, zaburzenia snu, ból i zmęczenie.
Objawy i leczenie depresji poporodowej
Najczęstsze objawy depresji poporodowej – tzw. triada to:
niska samoocena,
napięcie,
Depresja poporodowa objawy pozostałe ma następujące:
płaczliwość,
poczucie winy,
przygnębienie poporodowe,
poczucie braku możliwości,
wysoki poziom lęku, występują napady paniki oraz myśli dotyczące skrzywdzenia siebie lub dziecka (myśli samobójcze),
zaburzenia snu,
zmęczenie,
unikanie kontaktów społecznych,
brak samoakceptacji (swojego wyglądu po ciąży),
trudność w okazywaniu pozytywnych emocji osobom bliskim,
zaburzenia koncentracji, uwagi oraz pamięci.
Do głównych narzędzi diagnostycznych depresji poporodowej należy Edynburska skala depresji poporodowej. Jest to kwestionariusz samooceny, w którym znajduje się krótkich dziesięć pytań na temat samopoczucia matki w trakcie ubiegłych 7 dni. Ma on na celu wykrycie objawów depresyjnych, jeśli wynik wyszedł wątpliwy po kolejnych 2 tygodniach należy powtórzyć depresja poporodowa test. Z kobietą, która wykazuje objawy depresji poporodowej ważne jest uzyskanie dobrego kontaktu oraz obserwacja w kierunku poprawnej diagnostyki.
Depresja poporodowa leczenie
Depresja poporodowa wymaga leczenia, dlatego też po rozpoznaniu niepokojących objawów, kobieta powinna zgłosić się o pomoc do psychologa bądź psychiatry. Wspólnie zadecydują o dalszym leczeniu, przy jej lekkim nasileniu wskazana jest psychoterapia. Często stosuje się z powodzeniem technikę poznawczo - behawioralną. Jeśli lekarz uzna, że są wskazania do podjęcia farmakoterapii to nie należy się obawiać, gdyż są leki na depresję poporodową, które mogą być stosowane bezpiecznie nawet w trakcie karmienia piersią. Dodatkowo wsparcie najbliższych oraz pomoc kobiecie w codziennych obowiązkach niosą pozytywne korzyści dla zachowania dobrego samopoczucia matki.
Czy można zapobiec depresji poporodowej - profilaktyka
W działaniach profilaktycznych głównym celem jest zminimalizowanie czynników, które mogą negatywnie wpływać i pogarszać stan zdrowia kobiety. Już na etapie planowania ciąży i w jej trakcie należy mieć na uwadze, żeby zapobiegać szkodliwym zjawiskom oraz nauczyć się rozpoznawać czynniki ryzyka, które po urodzeniu dziecka mogłyby powodować zaburzenia. Temat depresji poporodowej powinien być omawiany z pacjentkami już w gabinecie ginekologicznym oraz w szkole rodzenia. Udział w szkole rodzenia jest jednym z najlepszych sposobów na rozwianie wątpliwości i rozwiązanie problemów, które mogą spotkać kobietę w trakcie i po porodzie.
Profilaktyka w przypadku depresji poporodowej powinna obejmować samoobserwację i wczesną reakcję na niepokojące objawy emocjonalne. Pożyteczne okaże się na pewno wsparcie społeczne, dawanie cennych porad i wskazówek, pomoc w opiece nad dzieckiem. Stosuje się również metody psychoterapii elementarnej tj. asystowanie, zachęcanie, radzenie i mobilizowanie. Kobietom po porodzie powinno dodawać się otuchy, nadziei, wzmacniać poczucie ich wartości, okazywać akceptację i być życzliwym.
Często wśród najbliższych pojawia się pytanie “depresja poporodowa jak pomóc”?. Jeśli ktoś z Twoich bliskich ma depresję poporodową należy zgłosić się do psychologa, psychiatry bądź lekarza pierwszego kontaktu w celu uzyskania pomocy, znalezienia czynnika ryzyka i opracowania metod leczenia. Należy pamiętać, aby wspierać swoich bliskich w tych trudnych chwilach i nie zostawiać bez pomocy, natomiast bez wsparcia psychologicznego pokonanie depresji poporodowej jest praktycznie niemożliwe.
Literatura
Kaźmierczak M., Gebuza G., Gierszewska M., Zaburzenia emocjonalne okresu poporodowego. ViaMedica, Toruń
Jaeschke R., Siwek M., Dudek D., Poporodowe zaburzenia nastroju. Kraków 2012
Ostrowska A., Matka w depresji. Mag. Piel. Położ. 2006
Wybierz psychoterapeutę i umów wizytę
TERAPIA INTEGRACYJNA Psychoterapeuta dorosłych, Psychoterapeuta dzieci i młodzieży
TERAPIA GESTALT Psychoterapeuta dorosłych
TERAPIA INTEGRACYJNA Psychoterapeuta dorosłych, Psychoterapeuta par, Psychoterapeuta rodzin
Depresja poporodowa - podsumowanie
Co to jest baby blues?
Baby blues to określenie tzw. smutku poporodowego. Jest to powszechne zjawisko u świeżo upieczonych mam, które objawia się uczuciem smutku, obniżenia energii i ogólnego pogorszenia nastroju.
Smutek poporodowy pojawia się nawet u 80% młodych mam i najczęściej związany jest z chwilowym wahaniem hormonów i neuroprzekaźników w mózgu, co jest stanem typowym po porodzie. Baby blues często wiąże się również z lękiem w obliczu nowej oraz poczucia odpowiedzialności.
Baby blues pojawia się najczęściej między 2 a 5 dniem po porodzie i trwa około 10 dniu. Jeśli jednak stan ten utrzymuje się dłużej, a objawy zaczynają się nasilać może to sygnalizować wystąpienie depresji poporodowej.
Jak odróżnić baby blues od depresji?
Baby blues od depresji poporodowej różni się przede wszystkim czasem trwania, ale również nasileniem objawów. Baby blues jest stanem przejściowym, natomiast depresja poporodowa może pojawić się nawet do roku po urodzeniu dziecka, jest stanem przewlekłym i objawy utrzymują się przez okres co najmniej 2 tygodni.
W przypadku depresji poporodowej objawy są zdecydowanie silniejsze - kobieta odczuwa brak energii, silne uczucie smutku i przygnębienia, które przechodzi w stan melancholii, pojawiać może się rozdrażnienie i napięcie, kobieta zaczyna odczuwać niechęć do dziecka, a także czuje, że sobie nie poradzi w nowej roli.
W depresji poporodowej może dochodzić do zaniedbywania dziecka, nie radzenia sobie z codziennym funkcjonowaniem, mogą występować myśli samobójcze czy natrętne myśli o tym, aby wyrządzić dziecku krzywdę.
Co to jest psychoza poporodowa?
Psychoza poporodowa to tzw. epizod psychotyczny jaki pojawia się w trakcie trwania połogu. Jest to stan psychiatryczny, który wymaga natychmiastowej pomocy i interwencji lekarza, ponieważ jest niebezpieczny dla młodej mamy oraz jej dziecka.
Psychoza poporodowa może objawiać się w postaci wysokiego poziomu pobudzenia, nerwowości, niepokoju czy wzmożonej energii pomimo braku snu. Występują również zaburzenia łaknienia, stany lękowe, niezrozumiałe zachowania, a także omamy wzrokowo-słuchowe oraz urojenia związane z dzieckiem czy własną osobą.
Psychoza poporodowa może pojawiać się u kobiet, które chorowały wcześniej na chorobę afektywną dwubiegunową lub zaburzenia psychotyczne takie jak schizofrenia. Ryzyko wystąpienia psychozy poporodowej może być efektem czynników genetycznych. Stan psychozy poporodowej może wystąpić od kilku dni po porodzie do nawet kilku tygodni.
Jak poradzić sobie z depresją poporodową?
Depresja poporodowa jest zaburzeniem, które wymaga fachowej pomocy. Aby wyleczyć objawy depresji poporodowej wskazana jest konsultacja z psychoterapeutą, czy też lekarzem psychiatrą.
Często depresja poporodowa może być związana z silnym zaburzeniem w obszarze neuroprzekaźników w mózgu kobiety, które spowodowane jest nieprawidłowym poziomem hormonów np.: estrogenów. Wtedy istotna w leczeniu jest farmakoterapia.
Ponadto w leczeniu depresji poporodowej kluczową rolę odgrywa psychoterapia, która pozwala radzić sobie z emocjami, przywraca równowagę psychiczną oraz umożliwia adaptację do nowej sytuacji. Bardzo ważnym elementem w radzeniu sobie z depresją poporodową jest okazywanie pomocy młodej mamie, zarówno w kwestii opieki nad niemowlakiem, ale również wsparcie emocjonalne.
Z kim rozmawiać o depresji poporodowej i gdzie szukać pomocy?
Jeśli odczuwamy nieprzyjemne i negatywne emocje oraz stany psychiczne po urodzeniu dziecka warto w pierwszej kolejności porozmawiać o tym z najbliższymi.
Następnie powinno się zgłosić się do specjalistycznej poradni psychologicznej, która umożliwia spotkania z psychologiem czy psychoterapeutą. Rozpoczęcie psychoterapii w obliczu przytłaczających uczuć i emocji jest kluczowe.
Nie można się wstydzić depresji poporodowej, wiele kobiet boryka się z depresją poporodową i nie szuka wsparcia psychologicznego, zakładając, że jest w stanie sobie sama poradzić. Jednak problem może cały czas narastać, a negatywne emocje niebezpiecznie się kumulować.
Przenieś terapię do domu
Terapia w zaciszu domu, w dogodnym dla Ciebie terminie. Dyskretnie i profesjonalnie.
Umów się na wizytę online