Zakupoholizm

Definicja zakupoholizmu
 

Zakupoholizm definicja określa zakupoholizm jako syndrom XXI wieku i zalicza go do grupy uzależnień w kategorii uzależnienia behawioralne. Zakupoholizm to kompulsywne robienie zakupów, upośledzenie kontroli nad nad zakupami, co wiąże się z ciągłym, nadmiernym nabywaniem produktów, często zbędnych i niepotrzebnych. Zakupoholizm pomaga osobie borykającej się z zaburzeniem do poprawy nastroju, rozładowuje napięcie oraz pomaga zapomnieć o doświadczonych, negatywnych wydarzeniach.

 

Kompulsywne kupowanie przynajmniej przez chwilę sprawia satysfakcję oraz poprawia nastrój. Natomiast na przestrzeni czasu dokonywanie zakupów powoduje zaburzenia nastroju, wyrzuty sumienia oraz rozczarowanie swoim zachowaniem. Z natręctwem kupowania mogą się wiązać problemy finansowe, niekontrolowane pożyczanie pieniędzy często z niepewnych źródeł, co powoduje problemy rodzinne, a nawet z czasem kłopoty z prawem.

Przyczyny i objawy zakupoholizmu

Dodatkowo zakupoholizm statystyki prezentuje, że bardziej narażone na problemy z nadmiernym kupowaniem są kobiety, bowiem:
 

• w wieku 25 - 34 lata z uzależnieniem zmaga się 1,3 % mężczyzn,

• w wieku 25 - 34 lata z uzależnieniem zmaga się aż 11,0 % kobiet.

Istnieją różne czynniki, które mogą powodować kompulsywne robienie zakupów. Wśród zakupoholizm przyczyny wyróżniamy takie czynniki do których zaliczamy czynniki:
 

• psychologiczne,

• społeczne,

• duchowe,

• biologiczne.
   

Jakie mogą być przyczyny zakupoholizmu ? Biorąc pod uwagę czynniki biologiczne warto zaznaczyć, że rozwojowi uzależnienia mogą towarzyszyć zaburzenia w prawidłowym funkcjonowaniu neuroprzekaźników, np. dopaminy, noradrenaliny ;ub serotoniny. Te monoaminy wykazują się ogromnym wpływem na układ nagrody, który stanowi nieodłączną część układu limbicznego. Znaczenie wystąpienia uzależnienia behawioralnego może mieć również wzrost wytwarzania endogennych związków, które wzmagają aktywność receptorów opioidowych w ośrodkowym układzie nerwowym, co powoduje mocną poprawę samopoczucia. Tutaj wyróżniamy substancje takie jak: endorfiny i dynorfiny.

Inne zakupoholizm przyczyny to niektóre aspekty społeczne. Zakupoholizm może dotyczyć osób z niskim statusem społecznym, które swoją potrzebę kupowania tłumaczą tym, że dzięki temu, iż gromadzą więcej rzeczy, są bardziej akceptowane wśród otaczającej ich grupy społecznej. Pomaga to uzyskać im więcej “przyjaciół” oraz służy jako narzędzie do poprawy ogólnego samopoczucia. Z nadmiernym nabywaniem produktów zmagają się również osoby, u których w rodzinie występowało w przeszłości to zaburzenie. Dodatkowo, niektóre osoby mają wrodzoną lub nabytą w ciągu życia skłonność do podejmowania nieprzemyślanych decyzji, impulsywny charakter lub większą podatność na występowanie u nich różnych rodzajów uzależnień.

 

Zakupoholizm objawy ma bardzo podobne do innych uzależnień, jednak zachowania dotyczą przede wszystkim robienia zakupów.

 

Zakupoholizm można podzielić na cztery fazy:
 

• pierwszym etapem jest myśl, potrzeba robienia zakupów,

• następnie chory przechodzi do fazy jaką jest planowanie zakupów, np. wybór miejsca,

• trzecia faza to robienie zakupów, a więc osiągnięcie ekscytacji, zadowolenia i wewnętrznego szczęścia, co powoduje dalsze kontynuowanie zakupów,

• ostatni etap to możliwość pojawienia się wyrzutów sumienia, brak i pożyczanie pieniędzy oraz problemy rodzinne.
  
   

Pierwsze zakupoholizm objawy to przede wszystkim:
 

• chory odczuwa ciągłą potrzebę kupowania,

• poświęcanie dużej ilości czasu na zakupy,

• nieustająca chęć poprawy nastroju i kontynuowanie zakupów,

• problemy finansowe, zaniedbywanie budżetu domowego,

• częsty zakup rzeczy, które w ogóle nie są potrzebne,

• ukrywanie zakupionych rzeczy przed bliskimi,

• ukrywanie realnych kosztów wydanych na zakupy,

• pojawienie się wyrzutów sumienia po zakupach,

• pożyczanie pieniędzy na zakupy.

Jak leczyć zakupoholizm

Zakupoholizm leczenie wymaga od uzależnionego przede wszystkim chęci uzyskania pomocy oraz podjęcia zakupoholizm terapia. Osoba, która wykazuje powyższe objawy charakterystyczne dla zakupoholizmu powinna udać się do specjalisty w celu ustalenia przyczyny niepokojącego zachowania. Być może problem, który powoduje obecne zaburzenia wydarzył się w przeszłości, często w dzieciństwie, więc należy wspólnie z psychologiem opracować taki plan zakupoholizm leczenie, aby poprawić ogólne funkcjonowanie osoby uzależnionej.

Zdarzyć się również może, że kompulsywnemu kupowaniu towarzyszą także inne zaburzenia, m.in różne rodzaje zaburzeń lękowych, zaburzenia depresyjne lub zaburzenia odżywiania. Jak leczyć zakupoholizm? Jeśli psycholog bądź psychiatra potwierdzi uzależnienie od zakupów, wówczas zaproponuje odpowiednią psychoterapię, która będzie skupiała się na etiologii zaburzenia oraz innych współistniejących problemów. Leczenie zakupoholizm opiera się głównie na psychoterapii - jedną ze skuteczniejszych metod jest terapia behawioralno - poznawcza, która uczy chorego rozpoznawać swoje emocje i niepożądane zachowania oraz radzić sobie w danej problematycznej sytuacji. Dodatkowo ważne jest, aby cierpiący na zakupoholizm zmienił swoje negatywne myśli na rzecz pozytywnego nastawienia. 

Skutki zakupoholizmu

Zakupoholizm to uzależnienie behawioralne i może powodować poważne konsekwencje dla człowieka, a także jego otoczenia.


Możemy wyróżnić skutki zakupoholizmu takie jak:
 

• osoba chora myśli wyłącznie o zakupach, co może utrudniać jej prawidłowe funkcjonowanie społeczne, zostaje ograniczony kontakt ze znajomymi, ponieważ osoba borykająca się z zakupoholizmem spędza cały czas w galerii, 
   

• zaniedbywanie swoich codziennych obowiązków, mogą pojawić się problemy w pracy i w szkole (częste wagarowanie, zazwyczaj do galerii), 
   

• mogą pojawić się problemy finansowe - opóźnienia w płaceniu rachunków, również tych podstawowych (czynsz za mieszkanie, opłaty za prąd, gaz) oraz tych mniej ważnych (abonament za telefon), co w konsekwencji prowadzić może do zadłużenia i np. wyłączenia mediów oraz zablokowania telefonu,
   

• pojawiają się częste zaburzenia nastroju, wzrasta poziom agresji i kłamstwa zazwyczaj, gdy osoba uzależniona od zakupów nie może wyjść na zakupy albo nie ma środków finansowych.
  
   

Zakupoholizm a życie rodzinne

Osoba uzależniona od kompulsywnego kupowania zazwyczaj zmaga się również z kłopotami rodzinnymi i osobistymi. Uzależnienie od zakupów potrafi zrujnować osobę uzależnioną i również jej zachowanie wpływa na całą rodzinę. Osoba z problemami uzależnienia od zakupów często kłamie i oszukuje najbliższych. Zdarza się, że traci pracę, ponieważ swoje myśli skupia wyłącznie na planowaniu zakupów, często spóźnia się lub wychodzi wcześniej z pracy, aby zdążyć na wyprzedaże i inne akcje promocyjne. Dodatkowo utrata pracy wiąże się z brakiem pieniędzy, często zakupoholik przeznacza oszczędności rodziny na zakupy, doprowadzając ją nawet do bankructwa, czy zadłużenia.

 

Ważne jest wsparcie chorego, cała rodzina również może uczęszczać na zakupoholizm terapia aby odbudować swoje relacje i wzajemny szacunek. Możliwość psychoterapii online daje również szansę spotkania z psychoterapeutą niezależnie od miejsca zamieszkania, czy też przebywania. 

Zakupoholizm a finanse

Zakupoholizm potrafi zniszczyć budżet zakupoholika oraz nawet oszczędności całej rodziny. Bardzo poważne skutki zakupoholizmu to uwikłanie się w długi, pożyczanie pieniędzy od rodziny oraz kolejne kredyty w banku lub szybkie chwilówki. Zakupoholik jest w stanie lekceważyć potrzeby najbliższych, a wszystkie pieniądze wydawać na nowe, niepotrzebne nikomu rzeczy. Dodatkowo upośledzenie kontroli podczas zakupów może prowadzić chorego do zachowań niezgodnych z prawem w tym kradzieży różnych rzeczy lub pieniędzy. Dlatego tak istotne w walce z zakupoholizmem jest podjęcie się leczenia zakupoholizmu, aby zminimalizować ryzyko i konsekwencje tego uzależnienia.

Literatura
 

Krzystanek M., Stolarczyk A., Piekarska - Bugiel A., Wojnar R., Martyniak E., Zakupoholizm - nowe wyzwanie terapeutyczne., Psychiatria Tom 13, nr.3., Katowice 2016

Gąsiorowska A., Kupowanie kompulsywne - jego determinanty i konsekwencje: przegląd badań., Przegląd psychologiczny 44, 2001