Osobowość Narcystyczna

Osobowość narcystyczna - co to?

Osobowość narcystyczna to termin używany w psychologii i psychiatrii do opisania specyficznego wzorca zachowań, myśli i emocji charakteryzującego się wyraźnym poczuciem własnej wyjątkowości, pragnieniem uwielbienia i uznania oraz brakiem empatii wobec innych.

Osoby z osobowością narcystyczną mają skłonność do przeceniania swojej własnej wartości oraz oczekiwania specjalnego traktowania. Narcystyczne zaburzenie osobowości ma istotny wpływ na podejście interpersonalne danej osoby, czyli jej styl komunikacji, zachowania w relacjach i ogólne funkcjonowanie wśród innych.
 

Osobowość narcystyczna może się mieścić w szerszym spektrum cech narcystycznych, od bardziej łagodnych do bardziej ekstremalnych. W skrajnych przypadkach, kiedy te cechy stają się dominujące i powodują istotne trudności w funkcjonowaniu społecznym i emocjonalnym, mówimy o zaburzeniu osobowości narcystycznym.
 

Jakie dokładnie ma narcyzm objawy, co to jest patologiczny narcyzm, jakie ma osobowość narcystyczna przyczyny oraz jak wyolbrzymione poczucie własnej wartości wpływa na funkcjonowanie jednostki i jej najbliższego otoczenia? Na wszystkie te pytania uzyskasz odpowiedź w poniższej publikacji.

Dodatkowo w niniejszym artykule przyjrzymy się temu jak wygląda leczenie narcyzmu oraz co osoba narcystyczna ma wspólnego z osobowością paranoidalną.

Jakie są przyczyny narcystycznego zaburzenia osobowości

Zastanawiasz się jakie może mieć narcyzm przyczyny? Przyczyny narcystycznego zaburzenia osobowości są złożone i wynikają z kombinacji czynników genetycznych, biologicznych, psychologicznych oraz środowiskowych.

Nie ma jednak jednoznacznej i jednej kluczowej przyczyny narcyzmu, ale istnieje wiele teorii wyjaśniających, dlaczego pewne osoby rozwijają cechy charakterystyczne dla narcystycznego zaburzenia osobowości. 

Narcystyczne zaburzenie osobowości przyczyny:

• genetyka: badania sugerują, że pewne cechy osobowości, w tym narcystyczne zaburzenia osobowości, mogą mieć podłoże genetyczne. Osoby z historią rodzinną występowania zaburzeń osobowości narcystycznej mogą mieć większe ryzyko ich rozwinięcia,
   

• wczesne doświadczenia: traumatyczne lub nieodpowiednie doświadczenia w dzieciństwie, takie jak nadmierne oczekiwania od rodziców, zaniedbanie emocjonalne lub emocjonalne nadużycia, mogą wpłynąć na rozwój narcystycznych cech. Dzieci, które nie otrzymują odpowiedniego wsparcia emocjonalnego, mogą próbować kompensować to poprzez rozwinięcie poczucia wyjątkowości,
   

• nadmierna chwała lub krytyka: wczesne chwalenie za osiągnięcia bez równoczesnej edukacji w zakresie empatii i odpowiedzialności może przyczynić się do rozwinięcia narcystycznych cech. Z drugiej strony, nadmierna krytyka lub zaniechanie pozytywnego wsparcia może prowadzić do potrzeby zyskania uznania i uwielbienia z zewnątrz,
   

• kultura i społeczeństwo: jakie jeszcze ma osobowość narcystyczna przyczyny? Współczesna kultura często promuje indywidualizm, sukces materialny i popularność jako wartości nadrzędne. To może zachęcać niektórych do rozwijania narcystycznych cech, aby osiągnąć swoje cele,
   

• mechanizmy obronne: osoba narcystyczna może używać cech narcystycznych jako mechanizmów obronnych przed poczuciem własnej słabości czy niepewności,
   

• niezdrowe wzorce wychowawcze: narcystyczny rodzic lub opiekunowie, którzy skupiają się na potrzebach dziecka, wzmacniając jego wyjątkowość bez uwzględniania innych wartości, mogą przyczynić się do kształtowania narcystycznych tendencji.

Warto zaznaczyć, że narcystyczne zaburzenia osobowości są wypadkowymi wielu przyczyn, a konkretna kombinacja tych przyczyn może być różna dla różnych osób.

Objawy osobowości narcystycznej

Zastanawiasz się jakie ma osobowość narcystyczna objawy i jakie są narcystyczne cechy osobowości? Osoby z osobowością narcystyczną wykazują pewne cechy, które tworzą wzorzec zachowań, myśli i emocji. 

Narcyzm objawy to przede wszystkim:

• poczucie wyjątkowości: osoby z osobowością narcystyczną często wierzą, że są wyjątkowe, lepsze niż inni i zasługują na szczególne traktowanie. Mają poczucie posiadania specjalnych uprawnień. Mogą się uważać za jedynych, którzy naprawdę rozumieją pewne kwestie lub którzy są zdolni do osiągnięcia wyjątkowych sukcesów; są to główne objawy osobowości narcystycznej,
   

• niska krytyczność wobec siebie: osoby z narcystyczną osobowością mogą mieć trudności z przyjmowaniem krytyki lub analizowaniem swoich wad. Skłonność do projekcji własnych negatywnych cech na innych to również cechy osobowości narcystycznej,
   

• wymaga uwagi: pragnie być w centrum uwagi, wymaga przesadnego podziwu a jej potrzeby i życzenia są najważniejsze. Często chce, aby inne osoby skupiały się na niej i spełniały jej oczekiwania,
   

• pragnienie uwielbienia: ludzie z osobowością narcystyczną odczuwają silną potrzebę pochwał, uznania i uwielbienia od innych. Często szukają ekstremalnej afirmacji swojej wartości i znaczenia. Osoba narcystyczna oczekuje uznania własnej wyższości i są to częste objawy osobowości narcystycznej,
   

• wykorzystywanie innych: osoby z osobowością narcystyczną mogą wykorzystywać innych ludzi do osiągnięcia własnych celów bez zbytniego zainteresowania ich potrzebami lub uczuciami,
   

• brak empatii: narcyzm przejawia się brakiem empatii i brakiem zrozumienia uczuć innych ludzi. Osoby narcystyczne swoim zachowaniem okazują arogancję wobec innych. Skupiają się przede wszystkim na sobie i swoich potrzebach, niezależnie od tego, jakie emocje mogą towarzyszyć innym,
   

• płaskie relacje interpersonalne: relacje z innymi ludźmi są często powierzchowne i służą przede wszystkim do zaspokajania własnych potrzeb. Trudności w budowaniu głębokich, trwałych związków to częste cechy osobowości narcystycznej,
   

• zazdrość i złość: jakie jeszcze ma osobowość narcystyczna objawy? Narcyzm zazdrości innym, szczególnie jeśli inni odnoszą sukcesy lub otrzymują uwielbienie. Osoby narcystyczne mogą również wykazywać złość w odpowiedzi na krytykę lub brak uwagi,
   

• nadmierne oczekiwania: wygórowane oczekiwania wobec innych ludzi i życia to również narcystyczne cechy osobowości. Osoby narcystyczne czekają na specjalne traktowanie i dostęp do przywilejów, które uważają, że im się zwyczajnie należą,
   

• chwiejność emocjonalna: pomimo tego, że osoby narcystyczne wydają się pewnymi siebie na zewnątrz, mogą one doświadczać wewnętrznej niestabilności emocjonalnej, która może prowadzić do impulsywnych reakcji.

Z kolei patologiczny narcyzm to termin używany w kontekście psychologii i psychiatrii do opisania ekstremalnej formy narcyzmu, która może prowadzić do poważnych trudności w funkcjonowaniu społecznym, emocjonalnym, a także zawodowym.

Przy okazji omawiania objawów narcyzmu przyjrzyjmy się temu, czy narcyzm ma coś wspólnego z osobowością paranoidalną.
 

Zaburzenie osobowości paranoidalnej i narcyzm to dwa różne typy zaburzeń osobowości, ale mogą mieć pewne cechy wspólne lub zachodzić mogą pewne pokrewieństwa między nimi, szczególnie w kontekście podejścia paranoidalnego i podejścia narcystycznego do relacji interpersonalnych.

Głównie możemy podkreślić tutaj utrzymanie zdrowych i trwałych relacji z innymi ludźmi. Osoby z zaburzeniem osobowości paranoidalnej mogą wykazywać nieufność wobec innych i podejrzliwość, co utrudnia budowanie zaufania. Osoby z narcyzmem mogą zaś traktować relacje jako okazję do zdobywania podziwu i uwagi.

Jednak choć istnieją pewne podobieństwa między tymi dwoma zaburzeniami, są to oddzielne diagnozy z unikalnymi cechami klinicznymi. Osoby z zaburzeniem osobowości paranoidalnej wykazują wyraźne cechy podejścia paranoidalnego, takie jak podejrzliwość i brak zaufania, podczas gdy narcyzm wiąże się z nadmiernym poczuciem wyjątkowości i potrzebą podziwu. 

Warto również dodać, że osoby narcystyczne mogą doświadczać zaburzeń lękowych, takich jak zaburzenia lękowe uogólnione lub fobie społeczne. Mimo że narcyzm jest związany z nadmiernym poczuciem pewności siebie, osoby narcystyczne mogą również odczuwać lęki związane z utratą statusu, krytyką lub odrzuceniem.

Jak rozpoznać osobowość narcystyczną - diagnoza

Rozpoznanie osobowości narcystycznej wymaga profesjonalnej oceny przeprowadzonej przez doświadczonego specjalistę. Proces diagnozy osobowości narcystycznej opiera się na zbieraniu informacji z różnych źródeł, takich jak wywiad z pacjentem, obserwacje zachowań oraz analiza historii życia i funkcjonowania społecznego.

Istnieją pewne kryteria diagnostyczne, które są określone w klasyfikacjach takich jak DSM-5 (Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych) lub ICD-10 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych), które mogą być pomocne przy ustaleniu, czy dana osoba spełnia warunki diagnozy osobowości narcystycznej.

Diagnoza osobowości narcystycznej jest procesem skomplikowanym i wymaga dokładnej analizy. Ważne jest zrozumienie, że pewne cechy narcystyczne mogą być obecne u wielu osób, jednak niekoniecznie oznaczają one potwierdzoną diagnozę zaburzenia osobowości. Warto swoje obawy i symptomy skonsultować z psychologiem, psychoterapeutą aby uzyskać dokładną ocenę i w razie potrzeby skorzystać z właściwego wsparcia terapeutycznego.

Do kogo udać się po diagnozę?

Chcesz wiedzieć jak wygląda na narcyzm terapia i do kogo zgłosić się po diagnozę? Jeśli masz podejrzenia dotyczące narcystycznego zaburzenia osobowości u siebie lub u kogoś innego, zaleca się skonsultowanie z wykwalifikowanym specjalistą w zakresie zdrowia psychicznego.

Do kogo można się udać w celu diagnozy i ewentualnej terapii narcystycznego zaburzenia osobowości? W pierwszej kolejności warto skonsultować się z psychologiem. Psycholodzy są wyszkoleni w diagnozowaniu i leczeniu różnych zaburzeń osobowości, w tym narcystycznego zaburzenia osobowości. Mogą przeprowadzić ocenę kliniczną, wywiad i ewentualnie wykonać testy psychologiczne w celu potwierdzenia diagnozy.

Jeśli sytuacja będzie tego wymagała, można również udać się do psychiatry. Psychiatrzy są lekarzami specjalizującymi się w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń osobowości. Mogą przepisać leki, jeśli jest to konieczne, oraz prowadzić terapię farmakologiczną w połączeniu z terapią prowadzoną przez psychoterapeutę.
 

Również terapeuci, w tym terapeuci poznawczo-behawioralni lub terapeuci psychodynamiczni są odpowiednio przygotowani do pracy z osobami charakteryzującymi się  zaburzeniami osobowości, a więc również z narcystycznym zaburzeniem osobowości.

Psychoterapeuci online mogą prowadzić terapię indywidualną, a tym samym pomogą zrozumieć i radzić sobie z objawami zaburzeń osobowości. 

Narcyzm wielkościowy a klasyczny

"Narcyzm wielkościowy" i "narcyzm klasyczny" to terminy, które odnoszą się do różnych podejść w opisie i rozumieniu narcyzmu. Oba opisują cechy narcystyczne i zachowania związane z narcystycznym spektrum osobowości, ale akcentują różne aspekty tego zjawiska. Warto zauważyć, że terminologia i interpretacja mogą się różnić w zależności od źródła i kontekstu. Poniżej znajduje się krótka charakteryzacja obu pojęć:

Narcyzm klasyczny:
 

Narcyzm klasyczny jest bardziej związany z teorią psychoanalityczną opracowaną przez Zygmunta Freuda. W jego ujęciu narcyzm odnosi się do stanu, w którym dana osoba kieruje swoją miłość i uwagę na samego siebie, przypominając stan, w jakim inna osoba kieruje swoją miłość i uwagę na drugiego człowieka w relacji miłości.

W tym kontekście narcyzm jest często związany z etapem narcystycznym w rozwoju psychicznym, który dziecko przechodzi w pewnym momencie swojego życia. W późniejszych badaniach i teoriach narasta jednak inny wymiar narcyzmu.

Narcyzm wielkościowy:
 

Narcyzm wielkościowy, to termin, który odnosi się do postawy lub cech charakterystycznych dla osób, które wykazują nadmierne poczucie wyjątkowości, pragną uwielbienia i uznania oraz mają trudności w empatii i zrozumieniu uczuć innych. Osoby z narcyzmem wielkościowym często wydają się pewne siebie na zewnątrz, ale wewnętrznie mogą ukrywać poczucie niepewności lub wrażliwość.

Jak zachowuje się narcyz - przykłady zachowań

Zadajesz sobie pytanie czy masz w swoim otoczeniu narcyza? Jak go rozpoznać? Pragniemy przytoczyć przykładowe zachowanie narcyza o imieniu Kuba.

Kuba często opowiada swoim znajomym o swoich niesamowitych osiągnięciach w pracy, mówi o tym, jak zaimponował swoim szefom i jak bardzo jest doceniany za swoje umiejętności. Nieustannie podkreśla, ile trudu włożył w osiągnięcie swoich celów, ale także stawia się w roli ofiary, twierdząc, że inni czasem mu zazdroszczą i próbują przeszkodzić w osiąganiu sukcesów.
 

Podczas spotkań towarzyskich Kuba zwraca uwagę na siebie, angażując innych w długie monologi o swoich zdolnościach, podróżach i sukcesach. Często przerywa innym, aby wrócić do swojej opowieści lub opowiedzieć jeszcze bardziej spektakularną historię. Ignoruje sygnały, że inni ludzie również chcieliby podzielić się swoimi doświadczeniami.

Kiedy jeden z jego przyjaciół osiąga znaczący sukces, Kuba reaguje na to z pozornym entuzjazmem, ale nieco później zaczyna porównywać własne osiągnięcia do sukcesów tego przyjaciela. Często zaczyna opowiadać o swoich własnych sukcesach, aby wzmocnić swoje poczucie wyjątkowości.
 

Jeśli ktoś zwróci mu uwagę na błąd lub nieprawidłowość w jego działaniach, Kuba może bronić się agresywnie lub unikać odpowiedzialności, twierdząc, że to inni są w błędzie lub że sytuacja była nie do kontrolowania.
 

Mimo że Kuba może być wrażliwy na opinię innych ludzi, zazwyczaj nie bierze pod uwagę ich uczuć lub potrzeb. Takie podejście może prowadzić do utraty zaufania w jego relacjach, ponieważ inni ludzie czują się niedoceniani i ignorowani.

Jak leczyć zaburzenia osobowości narcystycznej?

Wiele osób chce wiedzieć jak wygląda leczenie narcyzmu i czy jest w ogóle możliwe jest sukcesywne leczenie zaburzeń osobowości. Zaburzenie osobowości narcystycznej (NPD) jest trudnym do leczenia stanem, ponieważ osoby z tym zaburzeniem zazwyczaj mają trudności z uznaniem swoich problemów oraz brakiem gotowości do zmiany swoich zachowań.

Niemniej jednak, istnieją pewne podejścia terapeutyczne, które mogą pomóc w zarządzaniu objawami NPD i poprawieniu jakości życia osób narcystycznych.

Najlepsza i najskuteczniejsza na metoda leczenia narcyzmu to psychoterapia, w szczególności terapia poznawczo behawioralna, terapia psychodynamiczna czy dialektyczno- behawioralna. Warto zaznaczyć, że osoby z NPD zazwyczaj nie szukają terapii samodzielnie, ponieważ brakuje im często świadomości swojego problemu. Często terapia jest inicjowana przez osoby z ich otoczenia, takich jak przyjaciele, rodzina lub partnerzy.
 

Terapia narcyzmu wymaga cierpliwości i czasu, a postęp może być stopniowy. Osobowość narcystyczna leczenie ma trudne, ale z odpowiednim wsparciem i zaangażowaniem, można dotrzeć do pozytywnych zmian w swoim życiu.

Psychoterapia online sposobem leczenia narcyzmu

Czy psychoterapia online może być dobrym sposobem leczenia narcyzmu? Oczywiście. Terapia online ma szereg korzyści i jest skuteczną formą leczenia dla osób z zaburzeniem osobowości.

Po pierwsze, terapia online może być bardziej dostępna dla osób, które mogą mieć trudności z uczestnictwem w terapii stacjonarnej ze względu na ograniczenia czasowe, lub inne zobowiązania. Ponadto, dla niektórych osób z NPD, które mogą być oporne na ujawnianie swoich problemów twarzą w twarz, terapia online może zapewnić pewną anonimowość, co może ułatwić otwarcie się i podjęcie terapii.
 

Terapia online jest również wygodna i komfortowa. Daje również szansę osobom z NPD na wyrażanie swoich myśli i uczuć poprzez komunikację pisemną, co pomaga w skoncentrowaniu się na konkretnych aspektach, zamiast na komunikacji werbalnej.
 

W terapii online można wykorzystać różnorodne narzędzia, takie jak wiadomości czat, a także sesje wideo. To wszystko sprawia, że można dopasować terapię wprost do potrzeb pacjenta.

Narcyzm - test

Zastanawiasz się czy nie przejawiasz w swoim zachowaniu cech narcystycznych? A może ktoś z Twojego najbliższego otoczenia zachowuje się w ten sposób? Myślisz czy istnieje na narcyzm test? Spróbuj odpowiedzieć sobie na pytania w poniższym teście i sprawdź, czy możesz mieć do czynienia z narcyzmem. 

Osobowość narcystyczna test:

1. Czy zdarza Ci się często rozmawiać o swoich osiągnięciach i sukcesach?

2. Czy często oczekujesz od innych ludzi podziwu i uznania za swoje osiągnięcia?

3. Czy zdarza Ci się manipulować innymi w celu osiągnięcia swoich celów?

4. Czy często odczuwasz zazdrość wobec innych ludzi, szczególnie jeśli osiągają sukcesy?

5. Czy trudno Ci przyjąć krytykę lub przyznać się do błędów?

6. Czy czujesz się wyjątkowy i lepszy od innych ludzi?

7. Czy często szukasz okazji, aby być w centrum uwagi lub opowiadać o sobie?

8. Czy zdarza Ci się, że brakuje Ci empatii i zrozumienia dla uczuć innych ludzi?

9. Czy często oczekujesz, że inni będą spełniać Twoje potrzeby i życzenia?

10.  Czy trudno Ci utrzymać trwałe i zdrowe relacje interpersonalne?

Powyższy na narcyzm test zawiera pytania, które można wykorzystać jako wskazówki diagnostyczne. Jeśli jednak odpowiedzi wskazują na to, że wykazujesz wiele cech charakterystycznych dla narcyzmu, warto zastanowić się nad konsultacją z profesjonalnym psychoterapeutą lub psychologiem. 

Literatura

Zaburzenie osobowości narcystycznej - red. J. M. Stasiowski, Wydawnictwo Harmonia, 2012.

Zaburzenie osobowości narcystycznej: Psychopatologia - diagnostyka - terapia - M. Skowron, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Narcyzm w psychoterapii. Praca z pacjentami z zaburzeniami osobowości narcystycznej - E. Cierpiałkowska, Wydawnictwo Harmonia, 2018.

The Narcissism Epidemic: Living in the Age of Entitlement - J. M. Twenge, W. K. Campbell, Atria Books, 2010.

Rethinking Narcissism: The Secret to Recognizing and Coping with Narcissists - C. M. Ricks, Harper Perennial, 2015.

The Mirror Effect: How Celebrity Narcissism Is Seducing America - D. M. Pinsky, S. J. Young, HarperOne, 2009.