Depresja reaktywna

Depresja reaktywna - czym jest?

Depresja to ogólny termin odnoszący się do stanu psychicznego charakteryzującego się uczuciem smutku, przygnębienia i utratą zainteresowania życiem. Może wystąpić bez wyraźnych wydarzeń wywołujących. Osoba cierpiąca na depresję kliniczną może doświadczać nawracających epizodów depresji bez jasnych przyczyn, może występować ona przez długi okres czasu i może nawracać wielokrotnie w życiu. Depresja jest złożonym zaburzeniem psychicznym, a rodzajów depresji jest bardzo dużo, a jednym z nich jest właśnie depresja reaktywna (inaczej depresja egzogenna). 

Zacznijmy więc od tego czym jest depresja reaktywna?  Depresja reaktywna, określana również jako depresja egzogenna, to rodzaj depresji, która rozwija się w wyniku konkretnego wydarzenia lub stresującej sytuacji życiowej. W przeciwieństwie do depresji endogennej, która jest bardziej związana z przyczynami biologicznymi, depresja reaktywna jest bezpośrednio wywołana przez czynniki zewnętrzne.

Objawy depresji reaktywnej mogą być podobne do objawów innych rodzajów depresji, takich jak depresja kliniczna. Zdarza się, że depresja reaktywna może współistnieć razem z  zaburzeniami lękowymi.  

Oznacza to, że osoba cierpiąca na depresję reaktywną może jednocześnie doświadczać objawów obu tych zaburzeń. Na przykład u danej osoby pojawia się depresja reaktywna po utracie bliskiej osoby, ale jednocześnie mogą wystąpić również zaburzenia lękowe w formie lęku i nadmiernego niepokoju związanego z obawą o przyszłość.

Jakie są najczęstsze objawy depresji reaktywnej

Objawy depresji reaktywnej są najczęściej podobne do objawów depresji klinicznej, ale mają wyraźny związek z określonym wydarzeniem lub stresem. Objawy te mogą utrzymywać się przez określony czas i zazwyczaj ustępują po rozwiązaniu problemu lub sytuacji, która spowodowała depresję reaktywną. 

Objawy depresji reaktywnej to przede wszystkim:

• smutek i przygnębienie, które mogą trwać przez większą część dnia,

• uczucie beznadziei: pojawia się przekonanie, że sytuacja jest beznadziejna i nie można jej rozwiązać,

• utrata zainteresowania tym, co wcześniej sprawiało radość, jak np hobby, aktywności społeczne czy kontakty z przyjaciółmi,

• zmiany w apetycie i wadze: może wystąpić zmiana w apetycie, prowadząca do utraty masy ciała lub przyrostu masy ciała,

• trudności ze snem, różne rodzaje zaburzeń snu: problemy z zasypianiem, utrzymaniem snu lub nadmierna senność mogą wystąpić u osób z depresją reaktywną,

• brak energii i ogólna apatia,

• poczucie winy lub obciążenie związane z sytuacją, która spowodowała depresję reaktywna,

• trudności z koncentracją, podejmowaniem decyzji i zapamiętywaniem rzeczy,

• myśli samobójcze: w niektórych przypadkach, depresja reaktywna może powodować myśli lub próby samobójcze,

• w przypadku depresji reaktywnej wrogie nastawienie wobec samego siebie może być jednym z objawów, gdy dana osoba odczuwa poczucie winy, braku wartości i niską samoocenę na skutek trudności życiowych, które ją dotknęły.

Depresja reaktywna, podobnie jak depresja kliniczna, może objawiać się również przez dolegliwości fizyczne tj:
 

• bóle głowy,

• bóle mięśni, bóle ciała,

• bóle brzucha i problemy trawienne,

• bóle w klatce piersiowej ( w wyniku napięcia mięśni lub lęku),

• zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca, 

• drżenia mięśni i ciała,

• problemy z oddychaniem,

• zawroty głowy.

Przyczyny depresji reaktywnej - skąd się bierze?

Depresja reaktywna ma swoje źródło w konkretnych wydarzeniach lub sytuacjach życiowych, które są stresujące i trudne. Przyczyny depresji reaktywnej wynikają z czynników zewnętrznych, które wywołują stan depresyjny u danej osoby, która wcześniej cieszyła się równowagą wewnętrzną i zdrowiem psychicznym.

Często występujące przyczyny depresji reaktywnej to przede wszystkim:

• utrata bliskiej osoby: śmierć kogoś bliskiego, takiego jak partner, rodzic, dziecko lub przyjaciel, może być główną przyczyną depresji reaktywnej,

• rozstanie lub rozwód: zakończenie związku partnerskiego lub małżeńskiego może wywołać depresję, zwłaszcza jeśli związek był ważny lub trwał długo,

• problemy zawodowe: utrata pracy, zmiana miejsc pracy, problemy finansowe lub konflikty w miejscu pracy mogą być przyczyną depresji reaktywnej,

• problemy rodzinne: konflikty rodzinne, rozwody rodziców, przemoc domowa lub trudności z dziećmi mogą wywołać stany depresyjne u członków rodziny,

• problemy zdrowotne: ciężka choroba, przewlekły ból, niepełnosprawność lub diagnoza poważnej choroby może prowadzić do depresji reaktywnej,

• trauma lub przemoc: osoby, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń lub były ofiarami przemocy, które odczuwają objawy traumy mogą doświadczyć depresji reaktywnej,

• inne stresujące sytuacje: wielokrotnie zmieniające się sytuacje życiowe, takie jak przeprowadzki, trudności w nauce czy problemy prawne, mogą również prowadzić do depresji reaktywnej.

Jak zdiagnozować i leczyć depresję reaktywną?

Diagnoza i leczenie depresji reaktywnej powinny być prowadzone przez wykwalifikowanego specjalistę - psychologa, psychoterapeutę. Zazwyczaj w procesie diagnozy depresji reaktywnej podejmowane są czynności takie jak wywiad kliniczny, badanie fizyczne oraz użycie specjalnych kryteriów diagnostycznych.
 

Termin “leczenie depresja reaktywna” zawiera w sobie dużo różnych metod i działań. W leczeniu depresji reaktywnej często stosowaną formą jest psychoterapia. Terapeuta pomaga pacjentowi zrozumieć przyczyny depresji, rozwijać zdrowsze strategie radzenia sobie i pracować nad poprawą funkcjonowania społecznego.

Jak jeszcze wyglądać może leczenie depresji reaktywnej? W niektórych przypadkach, szczególnie gdy objawy są nasilone lub trwają długo, lekarz psychiatra może zalecić leczenie farmakologiczne, w formie leków przeciwdepresyjnych. Leki te mogą pomóc w złagodzeniu objawów i poprawie samopoczucia pacjenta.
 

W procesie leczenia depresji reaktywnej bardzo ważne jest wspieranie pacjenta przez przyjaciół i rodzinę. Może to znacznie pomóc w radzeniu sobie z trudnościami życiowymi, a ponadto pozytywnie wpływa na skuteczność terapii. Osoby cierpiące na depresję reaktywną mogą również korzystać z różnych technik samopomocy, takich jak ćwiczenia fizyczne, zdrowa dieta, relaksacja i techniki radzenia sobie ze stresem.

Leczenie depresji reaktywnej jest bardzo obszernym zagadnieniem i zazwyczaj jest dedykowane pod kątem indywidualnych potrzeb pacjenta i może obejmować różne podejścia terapeutyczne.

Jak długo trwa depresja reaktywna?

Czas trwania depresji reaktywnej może być zróżnicowany i zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnej sytuacji, przyczyn depresji, jak również od sposobu leczenia i wsparcia, jakie otrzymuje osoba dotknięta depresją.

Ogólnie rzecz biorąc, depresja reaktywna jest stanem przemijającym, który występuje w odpowiedzi na konkretną sytuację życiową, dzięki temu zwykle ustępuje po rozwiązaniu problemu lub po okresie dostosowania się do nowej sytuacji.
 

Jeśli objawy depresji utrzymują się przez dłuższy czas i znacząco wpływają na codzienne funkcjonowanie, ważne jest skonsultowanie się ze specjalistą - psychologiem, psychoterapeutą w celu uzyskania pomocy i odpowiedniego wsparcia psychologicznego. 

Leczenie farmakologiczne czy psychoterapia - walka z depresją reaktywną

Myślisz leczenie depresja reaktywna- co obejmuje? Leczenie depresji reaktywnej zwykle obejmuje terapię psychologiczną (psychoterapię) oraz, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne. Wybór między tymi dwiema opcjami terapeutycznymi może zależeć od wielu czynników, takich jak nasilenie objawów, preferencje pacjenta, dostępność usług oraz ocena lekarza psychiatry lub terapeuty. Często stosuje się również podejście łączone, gdzie terapia psychologiczna i leczenie farmakologiczne są wykorzystywane wspólnie, aby uzyskać najlepsze wyniki i skuteczność w leczeniu.

Jeśli chodzi o psychoterapię, to terapia psychologiczna, tj terapia poznawczo-behawioralna (CBT) lub terapia interpersonalna (IPT), są często skuteczną opcją leczenia depresji reaktywnej. Terapeuta pomoże pacjentowi zrozumieć przyczyny depresji, dostrzegać i rozwijać strategie radzenia sobie z trudnościami życiowymi oraz pracować nad poprawą funkcjonowania społecznego. Terapia może pomóc nauczyć się lepiej radzić sobie z sytuacją, która spowodowała depresję reaktywną.
 

Z kolei, gdy objawy depresji reaktywnej są nasilone, trwają długo lub mogą prowadzić do myśli samobójczych, lekarz psychiatra może zalecić leczenie farmakologiczne. Leki przeciwdepresyjne, takie jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) lub inne rodzaje antydepresantów, mogą pomóc złagodzić objawy depresji reaktywnej i poprawić samopoczucie pacjenta.

Podsumowanie - depresja reaktywna

Depresja reaktywna może wystąpić u każdej osoby, którą dotknęła ciężka sytuacja życiowa. Dokładne dane na temat częstotliwości występowania depresji reaktywnej są trudne do ustalenia, ponieważ wiele osób doświadcza trudności życiowych i objawów depresji z różnych powodów. Depresja reaktywna i narażenie na jej pojawie się nie jest zazwyczaj związane z konkretną płcią; może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.

 

Wydaje się to paradoksalne, ale depresja reaktywna może wynikać z presji i stresu, który związany jest z osiągnięciem sukcesu oraz powiązany ze zmianami w życiu, które niosą ze sobą pozytywne wydarzenia. Depresja reaktywna może sama minąć w pojedynczych przypadkach, szczególnie jeśli przyczyną jej wystąpienia była krótka, określona sytuacja stresująca, a dana osoba jest w stanie sama sobie poradzić z tym wyzwaniem.

W takich sytuacjach objawy depresji reaktywnej mogą ustępować po upływie czasu, po rozwiązaniu problemu lub po przejściu przez proces dostosowania się do danej sytuacji. 

Jednak nie zawsze depresja reaktywna jest samoograniczająca się, a jej objawy mogą utrzymywać się przez dłuższy czas i znacząco wpływać na jakość życia. Jeśli objawy depresji reaktywnej są nasilone, trwają dłużej niż kilka tygodni i przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu, ważne jest skonsultowanie się z profesjonalistą i umówienie na psychoterapię online.

Literatura

Monroe, S. M., Slavich, G. M., & Gotlib, I. H. (2014). Life stress and family history for depression: The moderating role of past depressive episodes. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 36(4), 607-618.

Kendler, K. S., Karkowski, L. M., & Prescott, C. A. (1999). Causal relationship between stressful life events and the onset of major depression. American Journal of Psychiatry, 156(6), 837-841.