Rodzice: Liberałowie i dyktatorzy

Rodzicielstwo może być niezwykle satysfakcjonujące, ale również może być trudne i czasochłonne. Rodzice muszą realizować codzienne potrzeby niemowlęcia, dziecka, a potem nastolatka. Są również odpowiedzialni za pomaganie mu w rozwijaniu różnych umiejętności. Te umiejętności obejmują codzienne czynności życiowe, umiejętności społeczne i odpowiednie zachowania. Rodzice, którzy mają więcej niż jedno dziecko muszą również uwzględnić osobowości każdego z nich.

Młodzi rodzice, rodzice przytłoczeni i często bezradni wobec ogromu zadań i kłopotów wychowawczych mogą skorzystać z pomocy specjalisty – psychologa. Podobnie rodzice nastolatków, którzy nie mogą znaleźć z dziećmi wspólnego języka i boją się zagrożeń współczesnego świata.

Co to jest dobre rodzicielstwo?

Od momentu pojawienia się dziecka aż do jego dorosłości rodzice otrzymują wiele rad, dotyczących najpierw pielęgnacji, a potem wychowania. W mediach można znaleźć liczne i często sprzeczne porady. Członkowie rodziny też wyrażają różne opinie o tym, co jest najlepsze dla dziecka, czy nastolatka.

Rodzice mogą czuć się przytłoczeni natłokiem informacjami i sprzecznych porad. Pojawiają się wątpliwości, jak powinni postępować. W takiej sytuacji warto zwrócić się o pomoc do pediatry, terapeuty lub innego specjalisty.

 

Wyzwania związane z rodzicielstwem

Wychowywanie dziecka może być trudne z wielu powodów. Przed rodzicami stoi wiele obowiązków i wyzwań:
 

• zapewnienie stałej opieki,
• zaspokajanie potrzeb dziecka,
• utrzymywanie dobrych, partnerskich relacji w związku,
• zapewnienie bezpieczeństwa finansowego,
• planowanie i wspieranie rozwoju dziecka,
• znalezienie czasu na odpoczynek i sen.

Rodzic, który przebywa z dzieckiem lub dziećmi w domu, może czuć się przepracowany i zgłaszać pretensje do partnera, że zbyt długo jest poza domem, że nie pomaga w wystarczającym stopniu. To może być obciążeniem dla związku. Rodzicielstwo jest często również wymagające fizycznie. Rodzic, pozostający w domu, poświęca większość czasu różnym pracom domowym.

Rodzicielstwo może stać się jeszcze trudniejsze, gdy pojawiają się problemy wychowawcze, nieakceptowalne zachowania dziecka, gdy dziecko ma fizyczną lub intelektualną niepełnosprawność. Trudno sobie poradzić, gdy dziecko wymaga intensywnego leczenia lub innej dodatkowej opieki. Rodzice mogą mieć też trudności z poświęceniem swoim wszystkim dzieciom równie dużej uwagi. Taka sytuacja często wywołuje poczucie winy i stres.

Badania pokazują, ze niezwykle istotnym czynnikiem rodzicielstwa jest wspólne działanie obojga rodziców. Jeśli tego brak, jeśli rodzice źle się komunikują, zazwyczaj też wysyłają dziecku mylne, sprzeczne sygnały. Dzieci nie wiedzą wówczas, czego oczekują od nich rodzice. Na takie „niespójne” rodzicielstwo mogą reagować niewłaściwymi zachowaniami.
 

Psycholodzy dziecięcy podkreślają wagę bycia zwartym zespołem wychowawczym.
 

Cztery style rodzicielskie
 

Wielu ekspertów wyróżnia cztery style rodzicielskie:
 

1. Autorytatywny (demokratyczny).
   
   Jest to w większości przypadków najskuteczniejsza forma rodzicielstwa. Rodzice komunikują jasno oczekiwania wobec dzieci. Dają im sporo wolności i szanują indywidualność, ale też stawiają granice oraz pokazują konsekwencje działań i zachowań. Są przewodnikami dziecka w drodze ku dorosłości. Szukają równowagi między pragnieniem niezależności dziecka, a podporządkowaniem się normom. Komunikują się w sposób konsekwentny, ale z miłością i ciepłem.
    
2. Przyzwalający.
   
   Rodzice są opiekuńczy, kochający i wspierający. To rodzice-kumple: unikają konfliktu, rzadko egzekwują własne zasady, nie stawiają wymagań, nie dyscyplinują. Mają tendencję do akceptowania wszystkich zachowań dziecka: dobrych i złych. Chcą dać dzieciom to, czego sami w dzieciństwie nie mieli: akceptację, miłość, swobodę. Taki styl prowadzi jednak często do niedobrych konsekwencji. Skutkiem może być agresywna, roszczeniowa postawa dzieci i problemy w relacjach społecznych.
    
3. Autorytarny.
   
   Rodzice autorytarni są surowi, krytyczni i wymagający wobec swoich dzieci. Chcą zawsze sprawować nad nimi pełną kontrolę. Najważniejszy jest dla nich porządek i żelazne zasady. Wydają polecenia, co i jak mają dzieci robić, nie pozwalają im na samodzielne podejmowanie decyzji nawet w drobnych sprawach. W relacjach nie ma serdeczności, ciepła, miłości. Koncentrują się na karaniu za niewłaściwe zachowania, nie nagradzają dobrych, uważając je za normę. W takich rodzinach rzadko jest miejsce na otwartą komunikację.