Depresja w ciąży. Jak sobie pomóc?

Wiele mówi się o występowaniu depresji poporodowej, natomiast co w przypadku, gdy na depresję cierpi kobieta już w trakcie trwania ciąży?

Jak poradzić sobie z objawami depresji na etapie ciąży? Czy możliwe jest stosowanie wtedy środków antydepresyjnych i jak przekładają sie leczenie farmakologiczne depresji na rozwój dziecka?

O wszystkich symptomach depresji w ciąży, przyczynach jej występowania w tym szczególnym czasie oraz o sposobach radzenia sobie ze stanami depresyjnymi podczas ciąży dowiecie się z poniższego artykułu.
 

Depresja w ciąży - objawy

Wystąpienie depresji u kobiet jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym - około 20% w okresie ciąży odczuwa objawy zaburzeń afektywnych - są to zaburzenia, w których czasowo pojawiają się obniżenie nastroju, nagłe okresy rozdrażnienia, zaburzenia emocji. Wyróżniamy różne rodzaje depresji w ciąży oraz zaburzenia dwubiegunowe np. manię. Zmiany hormonalne kobiet w ciąży oraz poród to główne czynniki powodujące załamanie nerwowe w ciąży. Depresja przedporodowa jest ciężka do zdiagnozowania ze względu na fakt, iż stany depresyjne w ciąży często są mylone z gorszym samopoczuciem spowodowanym zmianami hormonalnymi.
 

Depresja przedporodowa objawy - jeżeli kobieta zaobserwuje u siebie, któreś z poniższych symptomów powinna zgłosić się o pomoc do psychologa, aby wyeliminować czynniki ryzyka oraz zminimalizować ryzyko powikłań depresji ciążowej, które mogą być niebezpieczne dla dziecka oraz zdrowia kobiety.
 

Objawy depresji w ciąży to głównie:
 

• kobieta odczuwa złe samopoczucie psychiczne w ciąży -  jest rozdrażniona, nerwowa,

• występować może uczucie przygnębienia, 

• występuje obniżony nastrój w ciąży - kobieta jest smutna, płaczliwa,

• zaburzony rytm dobowy - pojawiają się zaburzenia snu, nadmierna senność lub sen przerywany,

• pojawia się brak energii oraz szybsze męczenie się,

• mogą występować zaburzone procesy poznawcze - chora skarży się na problemy z koncentracją oraz pojawiają się kłopoty z pamięcią,

• wzmożony lub brak apetytu,

• obniżona samoocena, brak akceptacji zmian pojawiających się w organizmie kobiety (wzrost masy ciała, krągłości),

• anhedonia - jest to brak okazywania radości oraz znaczny spadek w przeżywaniu przyjemności,

• mogą występować stany lękowe bez konkretnej przyczyny,

• pojawiają się myśli samobójcze w depresji ciążowej.

Warto pamiętać, że jeden czy dwa z wymienionych powyżej objawów nie jest gwarantem depresji w ciąży, tym bardziej, że niektóre z nich są bardzo charakterystycznego dla tego stanu u kobiety. Ponadto na depresję w ciąży nakłada się kilka charakterystycznych objawów, a także widać ich stopniowe nasilanie się. 

Czynniki i skutki depresji w ciąży

Depresja przedporodowa w ciąży może być powodowana przez różne czynniki ryzyka. Wiele kobiet swoje złe samopoczucie psychiczne w ciąży zwala na rozregulowaną gospodarkę hormonalną. Często nie zdajemy sobie sprawy, że depresja, a ciąża mają ze sobą wiele wspólnego. Na depresję ciążową mogą chorować kobiety, które mają problemy zdrowotne, np. chorują na cukrzycę lub zaszły w ciążę w trakcie terapii zaburzeń psychicznych. Przyszła matka narażona jest na stresogenne sytuacje, które często są związane z czasem oczekiwania na narodziny dziecka czy porodem. Kobieta będąca w ciąży przeżywa wielkie zmiany w swoim życiu, wraz ze zmianą wyglądu może pojawiać się obniżony nastrój w ciąży, jest zmuszona zmienić swoje dotychczasowe nawyki i przyzwyczajenia, często w okresie ciąży konieczna może być wcześniejsza przerwa w pracy często z przyczyn zdrowotnych, to wszystko może wywoływać niepokój i lęk. Dodatkowo depresję ciążową mogą wywoływać ciągłe obawy o zdrowie dziecka, o finanse, o przyszłe obowiązki czy o relacje z ojcem dziecka. Niestety zdarza się również, że kobieta pada ofiarą przemocy seksualnej, co świadczyć może o niechcianej ciąży, brak wsparcia bliskich osób, młody wiek przyszłej matki mogą być również znaczącymi czynnikami ryzyka wystąpienia depresji ciążowej.

Depresja w czasie ciąży - skutki

Stany depresyjne w ciąży mogą wpływać negatywnie na stan dziecka po porodzie. Nasilone objawy depresji w ciąży mogą być przyczyną zaburzeń psychicznych, w tym depresji u dziecka w przyszłości. Szczególnie nieleczona w ciąży depresja niesie ryzyko powikłań zarówno dla matki jak i dziecka. Kobieta, która przeszła załamanie nerwowe w ciąży jest bardziej podatna, że po porodzie również rozwinie się u niej depresja poporodowa. Wówczas może u niej dojść do nadużywanie alkoholu, oraz innych leków, mogą występować zaburzenia snu, brak apetytu oraz myśli samobójcze. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o samopoczucie i komfort psychiczny, a gdy zaobserwujemy u siebie bądź swoich bliskich depresja przedporodowa objawy, należy zgłosić się po pomoc do specjalisty, psychologa.

Jak wyjść z depresji w ciąży - diagnozowanie

Depresja przed porodem to częste zaburzenie psychiczne, jednak objawy wciąż są bagatelizowane, a złe samopoczucie psychiczne w ciąży lekceważone. W ciąży depresja potrafi być bardzo uciążliwa i negatywnie nastawia kobietę do przyszłej roli - matki. Dlatego, jeśli jesteś w ciąży i podejrzewasz u siebie depresja ciążowa to należy nawet samodzielnie wykonać krótki test.

Edynburska Skala Depresji Poporodowej to krótki test, który zawiera 10 krótkich pytań, na podstawie udzielonych odpowiedzi można podjąć wstępną ocenę ryzyka pojawienia się depresja w czasie ciąży. Ten test stosuje się również do wstępnej diagnozy depresji poporodowej lub tzw. baby blues. Wynik uzyskanego testu powinien być wskazówką do dalszego diagnozowania objawów i przyczyn gorszego samopoczucia oraz szukania pomocy dla kobiet w depresji przedporodowej.

Jak walczyć z depresją w ciąży - leczenie

Depresja w ciąży pomoc - jak wygląda leczenie depresji w czasie trwania ciąży i co może okazać się najskuteczniejsze w jej leczeniu ?
 

Jeżeli zaobserwujemy u siebie niepokojące objawy powinniśmy szukać przyczyn gorszego samopoczucia oraz podjąć się terapii ze specjalistą - psychologiem i lekarzem psychiatrą. Leczenie depresji w ciąży jest trudne, ponieważ istnieje ryzyko, że niektóre leki przeciwdepresyjne przenikają przez łożysko i mogą zaszkodzić dziecku powodując wady rozwojowe. Lekarz po zdiagnozowaniu depresji przed porodem jest w stanie dobrać leczenie tak, aby stosowanie leków przeciwdepresyjnych było bezpieczne i aby zminimalizować ryzyko powikłań. Należy przypomnieć, że nie leczenie depresji w ciąży nie jest rozwiązaniem, nawet delikatne objawy depresji ciążowej mogą przyczynić się do rozwinięcia się depresji poporodowej oraz spowodować pogorszenie stanu psychicznego kobiety. Choroba jaką jest depresja stanowi zagrożenie dla zdrowia dziecka oraz matki, dlatego też rozsądne będzie depresja w ciąży leczenie. Bezpieczną metodą dla dziecka oraz matki, którą stosuje się w ciężkich przypadkach depresji jest światłoterapia w połączeniu z psychoterapią.

Natomiast w przypadku występowania lżejszych objawów depresji przed porodem lekarz psychiatra może zrezygnować z leczenia farmakologicznego, jako pomoc w leczeniu depresji zaleci uczęszczanie jedynie na psychoterapię, która ze względu na stan kobiety może się również odbywać w formie e-wizyt. Jeśli leczenie depresji przynosi rezultaty to należy kontynuować zalecenia lekarza jeszcze minimum przez kolejne sześć miesięcy - średni czas trwania depresji okołoporodowej wynosi bowiem około siedem miesięcy. 

Wsparcie partnera

Przyszła matka bardzo liczy na pomoc ze strony partnera oraz swoich najbliższych. Lekarz pierwszego kontaktu, prowadzący ginekolog czy położnik również powinni zachęcać mężczyzn do wspierania swoich kobiet. Często wystarczyć mogą drobne gesty, aby poprawić samopoczucie psychiczne kobiety. Powinna ona czuć, że ma w swoim parterze wsparcie oraz wiedzieć, że pomoże jej uporać się z negatywnymi myślami, które z biegiem ciąży coraz częściej się pojawiają. Przyszli rodzice powinni dużo ze sobą rozmawiać, szukać rozwiązania różnych problemów oraz wspierać się nawzajem szczególnie, kiedy dopadną ich różne obawy i zmartwienia.

 

Liczne pary chcąc wspólnie przeżywać ten piękny czas udają się również na zajęcia do Szkoły Rodzenia. Wszelkie pytania i wątpliwości zostają tam rozwiązane, a przyszli rodzice pod okiem specjalistów przygotowują się do tej pięknej roli jaka ich czeka, dzięki czemu kobieta mniej się martwi oraz stresuje, co pozytywnie wpływa na jej samopoczucie psychiczne. Jej pewność siebie również przynosi pozytywne skutki oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji w ciąży czy nawet depresji poporodowej.

Wpływ depresji ciążowej na dziecko

Kobieta w ciąży oraz rozwijający się płód to jedność, dlatego też wielkie znaczenie dla niego oraz dla dziecka po porodzie ma to jak się kobieta czuje, jak się zachowuje, co je, pije oraz w jaki sposób żyje. Wszystko to będzie miało znaczenie w życiu dziecka czy nawet w późniejszym dorosłym życiu. Badania pokazują, że pojawienie się depresji ciążowej u matki, zwiększa ryzyko wystąpienia depresji u dziecka. Dodatkowo zaobserwowano na podstawie badań poziomu kortyzolu oraz IgA, że dzieci matek z depresją, żyją w ciągłym stresie, co może przyczyniać się do powstawaniu np. stanów zapalnych. Szczególnie niebezpieczna jest depresja nieleczona. Chora kobieta na depresję może odczuwać brak potrzeby dbania o siebie i swoje zdrowie, co negatywnie wpływa na płód oraz może prawdopodobnie zaszkodzić dziecku po porodzie. Bardzo często dzieci matek z depresją w ciąży rodzą się przed terminem - depresja ciążowa prawie dwukrotnie zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu; z niską wagą urodzeniową oraz otrzymują mniej punktów w Skali Apgar. Depresja w ciąży może również przyczynić się do poronienia. Dodatkowo u takich dzieci w przyszłości wzrasta ryzyko zachorowania m.in. na cukrzycę. W późniejszym czasie dzieci matek z depresją okołoporodową mogą mieć zaburzenia emocjonalne, zaburzenia zachowania, być bardziej nerwowe, wycofane oraz mogą mieć problemy w relacjach ze swoją matką. 

Literatura

Ciepuro A., Wilkowska A., Landowski J., Zaburzenie stresowe pourazowe jako następstwo szczególnej traumy podczas porodu  Postępy Psychiatrii i Neurologii., 2005

Krzyżanowska - Zbucka J., Problemy emocjonalne kobiet w okresie okołoporodowym  Fundacja Rodzić po ludzku., Warszawa 2008