Depresja u dziecka – jak mu pomóc?

O depresji słyszymy dużo - że jest to ciężka choroba psychiczna, która dotyka coraz więcej osób.

Natomiast czy zdajemy sobie sprawę, że depresja może dotyczyć również dzieci? W jaki sposób rozwija się depresja u dziecka i jaki jest jej przebieg oraz rokowania ?

Czy depresja stanowi poważne zagrożenie? Poniższy artykuł przedstawia zarys problematyki depresji wśród dzieci i wskazuje na metody leczenia stanów depresyjnych.


 

Do tej pory depresja była kojarzona najczęściej z problemem dotykającym osoby dorosłe. Jednak od jakiegoś czasu problem ten dotyczy coraz częściej dzieci oraz nastolatków. Obecnie to zaburzenie jest najczęściej spotykanym problemem psychicznym w tej grupie wiekowej. Jest to choroba, której nie należy lekceważyć. Powoduje ona zaburzenia nastroju, a także wpływa negatywnie na funkcjonowanie społeczne jednostki.    

                                                  

Przyczyny depresji
 

Po pierwsze występowanie takiej samej choroby u rodziców, zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania u dzieci. Badania pokazują dużą zależność między występowaniem depresji w rodzinie, a zapadalnością na tą chorobę u dzieci. Tak naprawdę czynniki genetyczne, czy też biologiczne polegają na tym, jaki rodzaj genów odziedziczy dziecko po swoich rodzicach.  Udowodniono także, że powodem dziecięcej depresji, mogą być czynniki, które miały wpływ na układ nerwowy, powodując nieodpowiednią reakcję na sytuacje stresowe oraz negatywną emocjonalność. Wpływ na rozwój choroby mają także zmiany hormonalne i somatyczne, które uwidaczniają się w okresie dojrzewania. Depresja u dzieci może być też związana z fazą rozwojową dojrzałości płciowej. Na przykład wcześniejsze dojrzewanie dziewcząt powoduje częstsze zachorowanie na depresje, niż u rówieśniczek dojrzewających w późniejszym okresie. U chłopców natomiast depresyjność powiązana jest z brakiem męskości.  Do kolejnych przyczyn dziecięcej depresji można zaliczyć konflikty rodzinne, nadużycia, przemoc, zaniedbania oraz brak więzi emocjonalnej w rodzinie.

Jak rozpoznać dziecięcą depresję?

 

Depresja u dzieci występuje w bardzo podobnej formie jak u osób dorosłych. Diagnoza depresji dziecięcej odbywa się na podobnych zasadach, jednak jest uzależniona od wieku osoby badanej i umiejętności związanych z opisywaniem emocji i uczuć. Mniejsze dzieci mogą zgłaszać następujące dolegliwości: zaburzenie i obniżenie nastroju, depresyjne myślenie, niska samoocena a także objawy somatyczne: nadmierna senność, zmniejszenie apetytu, bóle brzucha, karku oraz głowy. Typowe objawy depresji kojarzą nam się z płaczliwością, smutkiem i przygnębieniem. Jednak mogą występować także  w formie pobudzenia psychoruchowego oraz zaburzenia koncentracji. Diagnoza depresji obejmuje także inne objawy depresji, które mogą być w mniejszym stopniu kojarzone z tą chorobą. Możemy tutaj wymienić: zaburzenia psychiczne, myśli samobójcze oraz zachowania agresywne. Objawy somatyczne i psychiczne mogą występować w różnym nasileniu.          


 

Zapobieganie depresji u dzieci           

 

Wiele rodziców zadaje sobie pytanie: Jak walczyć z depresją u dziecka?

 

Aby móc zapobiec tej chorobie, należy przestrzegać kilku zasad:
 

•  należy zapewniać dziecku, nie tylko emocjonalne, ale także psychiczne poczucie bezpieczeństwa,

•  ważne jest kreowanie w dziecku następujących postaw: pozytywnego myślenia, przezwyciężania własnych słabości, umiejętności zwracania się o pomoc,

•  rozwijania przez dziecko samokontroli, kontrolowania własnych uczuć, nagradzania za osiągnięty wysiłek,

•  uczenie prawidłowych kontaktów z otoczeniem,

•  pokazywanie pozytywnych autorytetów i wzorców osobowych,

•  pokazanie sposobów radzenia sobie ze stresem,

• wspomaganie nauki umiejętności społecznych, takich jak: wyrażanie emocji i własnych potrzeb, asertywności, umiejętności negocjacji i mediacji,

• wzmacnianie samooceny.       

Odpowiedź na pytanie: Jak walczyć z depresją u dziecka, jest bardzo prosta. Należy na każdym etapie życia dziecka wspierać go i wzmacniać poprzez odpowiednie działania oraz pozytywne doświadczenia. Wówczas depresyjne myślenie, złe samopoczucie, nieodpowiednie i agresywne zachowania nie będą miały możliwości zaistnienia. Czynniki psychologiczne takie jak pozytywne odczucia i satysfakcjonujące emocje będą zapobiegały powstawaniu depresji dziecięcej.       

Sposoby leczenia depresji
 

Depresja dziecięca rodzi kolejne pytanie: Jak leczyć depresję u dziecka? Uzależnione jest to od obecnego stanu pacjenta. Leczenie może obejmować farmakoterapię i psychoterapię. Pierwszym etapem leczenia jest przeprowadzenie wywiadu z dzieckiem oraz jego rodziną. Przeprowadzane są testy, ocenie podlegają wszystkie czynniki, które mogły przyczynić się do zaburzenia. Psycholog bierze pod uwagę inne współistniejące zaburzenia, a następnie planuje dalszy ciąg terapii. Psycholog skupia się głównie na poprawie odpowiednich relacji w rodzinie, a także wsparciu wewnętrznej samokontroli pacjenta.

Depresja dziecięca wymaga skupienia się na następujących celach:

•  złagodzeniu objawów,

•  nauki sposobów radzenia sobie w stresujących sytuacjach,

• poprawie kontaktów z rówieśnikami,

• budowanie pozytywnego wizerunku samego siebie.
  
   

Odpowiedź na pytanie: Jak leczyć depresję u dziecka, jest również bardzo prosta. Należy podjąć wszystkie działania wskazane przez psychologa w celu wspierania dziecka. Wszelkie wskazówki, których udzieli nam specjalista, należy wprowadzać w życie z należytą starannością. Dbać, aby przestrzegać konkretnych zaleceń, wówczas terapia przyniesie należyte skutki.
 

Psychoterapia

 

Leczenie depresji można zacząć od psychoterapii. W swych działaniach obejmuje ona sferę psychiczną chorego człowieka. Jest kluczową formą niesienia pomocy osobom w trudnych stanach emocjonalnych, traumach oraz zaburzeniach psychicznych. Uczęszczanie na zajęcia z psychoterapii daje możliwość ustabilizowania stanu emocjonalnego oraz zdrowia psychicznego, osobom, które borykają się z depresją, a także zaburzeniami osobowości oraz wahaniami nastroju. Skorzystanie z wizyty u psychologa, jest niejednokrotnie krokiem, w kierunku zdiagnozowania problemu. Nie każdy jest zawsze świadomy, iż leczenie depresji należy zacząć od wizyty u psychologa. Terapia rodzinna pomoże dziecku ponownie odnaleźć się w nowej sytuacji, a także skutecznie radzić sobie z zaistniałym problemem natury psychicznej.

Leczenie farmakologiczne

 

Leczenie farmakologiczne polega na zastosowaniu środków, które nie będą wpływały nadmiernie uspokajająco na dziecko. Terapia jednak wymaga zaangażowania nie tylko lekarza psychiatry, ale również rodziców. Podanie niektórych środków może powodować skutki uboczne typu: obniżenie nastroju, problemy z zasypianiem i snem, a nawet myśli samobójcze. Inne działania niepożądane, które mogą wystąpić są mniej uciążliwe i przemijające. Należą do nich: biegunki, nudności oraz wymioty, bezsenność, bóle głowy, drżenia mięśniowe, zaburzenia koncentracji oraz nadmierna potliwość. Leczenie farmakologiczne obejmuje okres od czterech do sześciu tygodni i dopiero po tym okresie można zaobserwować pożądane efekty. Lekarz prowadzący powinien przed terapią poinformować pacjenta oraz rodziców o możliwości wystąpienia skutków ubocznych. Zapobiegnie to zniechęceniu do procesu leczenia.
 

Leczenie przynosi większe korzyści jeśli zastosowane są obydwie metody, wówczas strategie leczenia depresji się nawzajem dopełniają. Ważne jest to, aby nikt nie bał się prosić o pomoc, jeśli uzna że sam nie daje sobie rady z danym problemem. Kolejnym krokiem do odniesienia sukcesów, tak jak wspominaliśmy wcześniej jest ścisła współpraca rodziców ze specjalistą. Nawet najlepszy terapeuta nie jest w stanie sam pomóc dziecku borykającym się z depresją, jeśli nie będzie miał wsparcia bliskich osób, przyjaciół i rodziny. Oprócz terapii ważne jest także odpowiednie spędzanie wolnego czasu, możliwość bycia ze sobą, zabawy oraz wspólny relaks. Nic tak pozytywnie nie wpływa na rozwój młodego człowieka jak wsparcie kochających rodziców, możliwość bycia razem oraz wspólne rozmowy.

 

 

Literatura

Adam Bilikiewicz, Włodzimierz Strzyżewski: Psychiatria: podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1992, s. 323–341. ISBN 83-200-1688-6.
Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Marek Jarema (red.). Gdańsk: Via Medica, 2011, s. 47–106. ISBN 978-83-7599-286-1.
Szymańska J.: Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży – poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców. Wyd. 3. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, 2012.