Czym jest depresja maskowana i jak ją wyleczyć? Rady psychologa

Depresja to poważna choroba, która nie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie, ale także wpływa na całe życie i światopogląd osoby chorej. Tak samo jest w przypadku depresji maskowanej, która pod uśmiechem skrywa wewnętrzne cierpienie.

Jak diagnozować depresję maskowaną oraz co będzie pomocne w jej leczeniu ?

W jaki sposób można pomóc osobie cierpiącej na depresję maskowaną ? - poznaj rady psychologa.
 

Czym jest depresja maskowana?

Depresja to choroba psychiczna zaliczana do zaburzeń nastroju. Jej głównymi objawami jest obniżenie nastroju, smutek, spadek energii czy brak czerpania satysfakcji z rzeczy, które do tej pory sprawiały radość. W jej przebiegu często współwystępują również zaburzenia snu, bezsenność, lub nadmierna senność, trudności w skoncentrowaniu się, apatia, zaburzenia apetytu czy samooceny. W skrajnych przypadkach depresja prowadzi do pojawienia się myśli samobójczych a nawet śmierci w wyniku samobójstw. 

A co to jest depresja maskowana i jakie ma depresja maskowana leczenie? Depresja maskowana, lub inaczej depresja utajona, również jest zaburzeniem depresyjnym, jednak daje mało specyficzne objawy, przez co trudno ją rozpoznać i poprawnie zdiagnozować. Jak sama nazwa wskazuje “maskuje się” i ukrywa objawiając w całkiem inny sposób niż klasyczna depresja.
 

Mówi się, że depresja maskowana jest często określana mianem depresji uśmiechniętej, która skrywana jest za uśmiechem.

Zamiennie można spotkać się z takimi określeniami depresji maskowanej jak:

• depresja bez depresji,

• depresja ukryta,

• depresja somatyczna,

• subdepresja,

• ekwiwalent depresji,

• depresja ukryta,

• depresja uśmiechnięta.

Depresja utajona daje różnego rodzaju dolegliwości somatyczne, a więc objawy fizyczne ze strony ciała. Z tego powodu często mylona jest z innymi schorzeniami natury fizycznej i jest wówczas błędnie leczona, co prowadzi do jej dalszego rozwoju i przykrych konsekwencji dla zdrowia. 

Depresja maskowana najczęściej występuje u młodych kobiet pomiędzy 20-tym a 30- tym rokiem życia. Starsze osoby przejawiają częściej objawy klasycznej depresji, choć zdarza się, że okresy te występują naprzemiennie z okresami depresji maskowanej.

Jakie daje depresja maskowana objawy? W przypadku depresji maskowanej objawy charakterystyczne są takie jak: obniżenie nastroju,  spadek energii lub brak odczuwania radości z rzeczy, które zawsze potrafiły cieszyć. Radość nie występuje prawie wcale albo bardzo rzadko. Zamiast tego chory zmaga się np. z zaburzeniami snu, lękiem, bólami różnych części ciała, lub z fobiami, natręctwami, a nawet problemami z układem krążenia czy zaburzeniami układu pokarmowego.

Depresja ukryta często przyjmuje też postać bólów głowy, świądu skóry, skoków ciśnienia czy nawet utraty wagi. Choremu dokuczają również zaburzenia odżywiania czy kołatanie serca. Przez to często jest leczona błędnie; jako zespół jelita drażliwego, migrena czy wrzody żołądka.
 

Zdarza się, że depresja maskowana jest tak naprawdę wczesnym epizodem depresyjnym lub występuje po zakończeniu leczenia klasycznej depresji. Wszystkie te objawy, pod którymi ukrywa się depresja utajona to tzw. “maski” dla depresji.

Objawy depresji maskowanej

Jakie są typowe objawy depresji maskowanej? Czy daje depresja maskowana objawy fizyczne? Tak, jak już zostało wyżej wspomniane, w przypadku depresji utajonej nie występują klasyczne objawy depresji jak obniżony nastrój, apatia, brak radości życia czy niskie poczucie własnej wartości. Zamiast nich pojawiają się objawy ze strony układu pokarmowego, zaburzenia rytmów biologicznych czy różne dolegliwości bólowe. Są to tzw.: maski depresji pod którymi ukrywa się prawdziwy problem, a jest nim depresja.

Depresja maskowana objawy oraz rodzaje masek:

• maski behawioralne - w tym przypadku chory zmienia zauważalnie swoje zachowanie czy przyzwyczajenia, niestety zmiany te są negatywne i przejawiają się głównie w nadużywaniu alkoholu, papierosów, leków np przeciwbólowych lub nawet w stosowaniu narkotyków. Mogą się również pojawić nowe negatywne uzależnienia jak zakupoholizm, hazard czy objadanie się,

• maski psychosomatyczne i wegetatywne - to różne nieprzyjemne dolegliwości jak np. świąd skóry, mrowienie ciała, kołatanie serca, zaburzenia funkcji seksualnych, dreszcze, zawroty głowy, problemy z pamięcią czy z koncentracją, a także zespół niespokojnych nóg objawiający się dyskomfortem, mrowieniem i pieczeniem w okolicach łydek, czy nawet zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet.
   

Jak rozpoznać depresję maskowaną?
 

Przez to, że objawy depresji maskowanej nie przypominają objawów klasycznych depresji, rozpoznanie jej i diagnoza jest dla lekarza bardzo trudna. Bywa, że chory latami odwiedza różnych specjalistów nie mogąc znaleźć przyczyny swoich dolegliwości. Wszystkie badania wychodzą dobrze, a pacjent nadal odczuwa dręczące go dolegliwości, co jest dla niego bardzo frustrujące. Niejednokrotnie odwiedza lekarzy różnych specjalności, a każdemu z nich zgłasza inne objawy, bo sam również nie może połączyć ich ze sobą w jedną całość. W przypadku depresji utajonej bardzo ważna jest czujność lekarza i przeprowadzenie przez niego dokładnego wywiadu. 
 

Jak zostało już wspomniane wyżej, bardzo ważne w przypadku depresji maskowanej będzie wyczulenie lekarza, który analizując wyniki badań chorego, przeprowadzi z nim szeroki wywiad i zapyta np. o występowanie w najbliższej rodzinie zaburzeń depresyjnych. Jeśli takowe wystąpiły, prawdopodobieństwo pojawienia się depresji maskowanej również u danego  pacjenta będzie większe. 

Istnieje narzędzie, jakim jest tzw kwestionariusz Becka, a więc tzw. test na depresję. Obejmuje on szereg pytań, które są bardzo pomocne podczas rozpoznania klasycznej depresji. Kwestionariusz ten jednak, przy depresji utajonej, jest praktycznie bezużyteczny, ponieważ jej objawy w ogóle nie przypominają objawów depresji. To nie są charakterystyczne objawy ze strony umysłu i psychiki, a raczej ze strony ciała. Nie istnieje więc jeden wiarygodny test na depresję maskowaną, musi ona zostać rozpoznana przez czujne oko specjalisty lekarza pierwszego kontakty, lekarza psychiatrę i psychologa.

Sposoby radzenia sobie z depresją maskowaną

Często pada pytanie jakie ma depresja maskowana leczenie? Czy różni się od leczenia depresji z jej tradycyjnymi objawami? Leczenie depresji maskowanej jest takie samo jak w przypadku klasycznej depresji. Mimo, iż jej rozpoznanie jest dużo trudniejsze, to proces leczenia już nie odbiega od tradycyjnego modelu leczenia depresji.  Całkowite wyleczenie depresji maskowanej jest możliwe, ale niestety depresja zazwyczaj ma tendencję do nawrotów, średnio nawet około 5 razy. Ryzyko pojawienia się kolejnego nawrotu po pierwszym epizodzie depresji maskowanej szacuje się na około 75%, a po drugim to już około 90%. Mimo to, leczenia depresji maskowanej należy się podjąć, ponieważ dzięki temu jest możliwe zupełnie normalne funkcjonowanie. 

Depresja maskowana leki na ogół stosowane w leczeniu farmakologicznym ma następujące: 

• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny,

• czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne,

• leki przeciwdepresyjne trójpierścieniowe (trójcykliczne). 

Lekarz psychiatra po dokładnym wywiadzie, w którym oceni stan zdrowia chorego, dobierze leki w odpowiednich dawkach. Niekiedy będzie konieczna zmiana leków, jeśli wcześniejsze nie zadziałają odpowiednio, lub będą dawały jakieś skutki uboczne.

Osoby borykające się z depresją chcą wiedzieć jakie ma leczenie depresja maskowana i czy długo będą musieć czekać na jego efekty. Należy jednak pamiętać, że każde leczenie zaburzeń nastroju i terapii psychiatrycznych daje pierwsze efekty dopiero po okresie systematycznej pracy terapeutycznej po około czteru tygodniach, a często nawet i dłużej. 

Jednak jeśli pacjent z depresją maskowaną trafi do specjalisty i otrzyma właściwą diagnozę, będzie to już ogromna część sukcesu. To właśnie postawienie diagnozy w przypadku depresji utajonej jest najtrudniejsze.
 

Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego w przypadku depresji maskowanej, będzie również psychoterapia, a najczęstszą jej formą jest terapia poznawczo- behawioralna. 
 

Jeśli doświadczasz w swoim życiu szeregu przykrych dolegliwości fizycznych czy zmian zachowania, a wszelkie wykonane badania nie sugerują u Ciebie odchyleń od normy, zgłoś się do psychologa lub psychiatry. Być może w ten sposób uda się ustalić ich przyczynę i wdrożyć efektywne leczenie.
 

Literatura
 

Kramer P.D., Czym jest depresja?, „Rebis”, Poznań 2007, ISBN 978-83-7301-775-7.
Wolpert L., Depresja – złośliwy smutek. Jak rozpoznawać i leczyć, „Muza”, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-798-5.
Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V., Psychologia. Kluczowe koncepcje. Psychologia osobowości, PWN, Warszawa 2010, ISBN 978-83-01-16396-9.
Maski depresji - ukryte przyczyny spadku nastroju,
Alan Stoudemire, Eugene Linfors, Michael Kahn, J. Trigbrown, Jeffrey L. Houpt, Masked depression in a combined medical-psychiatric unit, Psychosomatics, Volume 26, Issue 3, March 1985