Anhedonia

Czym jest anhedonia i jaki ma związek z przyjemnością ? To właśnie odczuwanie przyjemności sprawia, że cieszymy się chwilą i mamy chęć do działania.  Dzięki niej relaksujemy się, znajdujemy drogę do spełnienia i odczuwamy radość. Jeśli coś jest dla nas dobre i czujemy zadowolenie z wykonywania danych czynności, to wiemy, że w naszym życiu wszystko układa się pomyślnie. Natomiast co w przypadku, kiedy jednak nie potrafimy odczuwać tej przyjemności? Czy jest to w ogóle możliwe nie odczuwać zupełnie przyjemności? Zastanawiasz się pewnie czy stan braku odczuwania przyjemności jest w ogóle możliwy ?  Stan ten nazywany jest anhedonią i stanowi realne zagrożenie dla naszego zdrowia psychicznego. 

Wracając do zagadnienia co to jest anhedonia chcemy w niniejszym artykule zaprezentować bliżej to zagadnienia, a także zwrócić uwagę na jej specyfikę.   Poznasz jej przyczyny, objawy oraz uzyskasz praktyczne wskazówki, jak ją skutecznie leczyć.

To są tylko przykłady, w jaki sposób ludzie nagle tracą całą radość i przyjemność z rzeczy lub sytuacji, które jeszcze do niedawna sprawiały im wiele szczęścia. Przyczyną tego stanu jest właśnie anhedonia, która charakteryzowana jest jako objaw, a nie konkretnie choroba. 
 

Niedoceniany objaw depresji - czym jest anhedonia?

 

Zagadnienie anhedonii zostało wprowadzone w 1896 roku do psychiatrii przez Théodore-Armand Ribot. Anhedonia wywodzi się z języka greckiego i stanowi połączenie takich słów jak „an” oznaczający „bez”, a także „hedone” czyli przyjemność. Szukając informacji na temat anhedonii często wpisujemy w wyszukiwarce anhedonia definicja i znajdujemy wiele wyjaśnień tego zaburzenia, jednak zawsze dotyczy ono braku odczuwania przyjemności. Szukając odpowiedzi na pytanie czym jest anhedonia warto podkreślić, że jest to zauważalny i odczuwamy brak radości.
 

Anhedonia jest trudna do zdiagnozowania, ponieważ ludzie niechętnie o niej mówią. Wiele osób nie zdaje sobie nawet sprawy, że ich stan może być objawem problemów zdrowotnych. Uważają, że musi tak być, dlatego nic z tym nie robią. Rodzina i bliscy, często nie zauważają problemu, myśląc, że to stan przejściowy lub przemęczenie. Gdy poznają diagnozę, często pytają anhedonia co to? Poniżej prezentujemy objawy i przyczyny, które można zauważyć u osób zmagających się z anhedonią.  

Objawy, przyczyny i leczenie anhedonii
 

Najtrudniejszy jest zawsze pierwszy krok, czyli przyznanie się przed samym sobą, że mamy problem. Kolejna rzecz to znalezienie właściwego specjalisty w zakresie psychoterapii, który pomoże nam uporać się z chorobą. 

 

Anhedonia objawy

 

Anhedonia to nie chwilowe obniżenie nastroju czy typowa chandra. Taki stan trwa dużo dłużej, a my nie potrafimy cieszyć się z życia. Jeśli utrzymuje się on powyżej dwóch tygodni czas zacząć działać.
 

Do podstawowych objawów anhedonii zaliczamy brak emocji oraz odczucia radości z tego, co dawniej nam ją dawało. Osoba chora traci zainteresowanie własnym hobby, ciągle ma zły nastrój oraz brakuje jej motywacji do działania.

Kolejnym objawem jest izolacja społeczna. Osoby dotknięte anhedonią unikają ludzi, nie chcą się z nimi spotykać, a w konsekwencji mają coraz większe problemy z funkcjonowaniem w społeczeństwie. 

 

Anhedonia przyczyny 

 

Anhedonia to cichy i podstępny objaw, który najczęściej występuje w stanach mniej nasilonej depresji, która stanowi chorobę cywilizacyjną. Do wystąpienia anhedonii doprowadza także styl życia. Dotyka więc często osoby przepracowane, których życie kręci się wokół pracy. Zaniedbując na jej korzyść życie prywatne, przestajemy z czasem cieszyć się z sukcesów zawodowych. Inną przyczyną jest wypalenie zawodowe, odczuwane zwłaszcza przez osoby, które swoją całą energię i czas poświęcają na tzw. wyścig szczurów. W takiej sytuacji człowiek bardzo szybko zapomina, co jest w życiu najważniejsze.
 

Anhedonia czyli zanik odczuwania przyjemności występuje również jako symptom depresji i może także stanowić efekt uboczny, jaki wywołują leki przeciwdepresyjne. W tym przypadku anhedonia pojawia się w fazie remisji, szczególnie po ustąpieniu ostrych objawów depresji.  Odpowiedzialne za jej pojawienie się mogą być też inne choroby oraz zaburzenia psychiczne np. schizofrenia.

 

Anhedonia leczenie

 

Ciągłe życie z anhedonią jest bardzo wyniszczające, dlatego należy jak najszybciej odzyskać odczuwanie radości z życia. Trzeba jednak pamiętać, że jej leczenie jest trudne i wymaga czasu. Nie ma na nią magicznych tabletek, jak na ból głowy, chociaż leczenie farmakologiczne wspomagająco czasem bywa stosowane. Duże większą jednak rolę w leczeniu anhedonii odgrywa psychoterapia. Pozwala ona dotrzeć do źródła problemu i skutecznie go rozwiązać.

Wiele zależy od tego jak szybko skorzystamy ze specjalistycznej pomocy psychologicznej. Psychoterapia daje Ci szansę na zrozumienie, co w Twoim życiu jest nie tak, jednak to Ty, musisz przewartościować swoje priorytety i ustalić nowe, zdrowsze wzorce.

Anhedonia test

 

Samodzielnie nie da się zdiagnozować zaburzeń psychicznych oraz anhedonii. Do tego potrzebna jest pomoc wykwalifikowanego specjalisty w obszarze psychologii.  Narzędziem służącym do oceny nasilenia anhedonii, wykorzystywanym w gabinecie psychologicznym lub psychoterapeutycznym, jest Skala Odczuwania Przyjemności SHAPS.
 

Jest to prosty test, polegający na zapytaniu badanej osoby, czy przedstawione sytuacje (jest ich 14), sprawiłyby jej przyjemność, a są to takie momenty jak:

• oglądanie ulubionych, seriali, filmu, programu,

• czas spędzony z bliskimi,

• czas na hobby, czas dla siebie,

• czytanie książki,

• zjedzenie ulubionego dania, 

• korzystna zmiana wyglądu,

• krajobraz lub inny miły, relaksujący widok

• widok szczęśliwych osób ze swojego otoczenia,

• długa, relaksująca kąpiel,

• komplementy, miłe słowa od kogoś ważnego z najbliższego otoczenia,

• filiżanka kawy lub ulubionego napoju,

• pomoc drugiej osobie, 

• przyjemny zapach, np. spacer na łonie przyrody, świeże kwiaty

• miły drobiazg, np. rozmowa z przyjacielem. 
  
   

Jeżeli Ty lub ktoś z Twojego otoczenia ma objawy anhedonii, należy jak najszybciej udać się do specjalisty, który pomoże w znalezieniu przyczyny oraz ustali dalsze leczenie. Pamiętaj, że odczuwanie przyjemności jest czymś naturalnym, a jej brak to już pierwszy sygnał, że dzieje się coś złego. 

Literatura
 

Siwek, M. (2017). Anhedonia w zaburzeniach depresyjnych. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 17(3), 216–224.

Szczepański, J, Gola, M (2017) . Anhedonia. Co o niej wiemy i jak ją badać? . Psychiatria 2017;14(2):65-74.