Przewlekły stres

Czym jest przewlekły stres

Stres ogólnie nie jest dla nas zawsze czymś bardzo złym. W sytuacji zagrożenia to właśnie stres ma nam pomóc działać tak, by się skutecznie obronić. Kiedy pojawia się stres, do naszego organizmu trafia informacja, że zostaliśmy “zaatakowani” i trzeba przygotować się do walki lub ucieczki.  W takiej sytuacji z naszego mózgu uwalniają się do krwioobiegu hormony, które mają nas zmotywować i pomóc nam wyjść z zagrożenia obronną ręką. Hormony te to przede wszystkim adrenalina, noradrenalina i kortyzol. 

Problem pojawia się jednak, jeśli stres przechodzi w formę przewlekłą i towarzyszy nam przez dłuższy czas. Wówczas zjawisko takie jest dla naszego organizmu destrukcyjne i niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji dla zdrowia, a nawet życia.
 

Czym jest więc zespół przewlekłego stresu, jakie są objawy przewlekłego stresu, jakie są skutki przewlekłego stresu oraz jakie są przyczyny stresu długotrwałego? Na te wszystkie pytania odpowiemy w poniższym artykule. Podpowiemy również  co robić jeśli doświadczasz przewlekłego stresu, czy istnieje test na przewlekły stres i jak wygląda na przewlekły stres leczenie.
 

Fizyczne i psychiczne objawy chronicznego stresu

Analizując zagadnienie warto zastanowić się jakie są objawy przewlekłego stresu. Możemy je podzielić i zakwalifikować jako te, które widzimy gołym okiem, czy wręcz przeciwnie. Ponadto objawy przewlekłego stresu to również te, które występują wewnątrz organizmu, a także takie, które uwzględniają reakcje naszego organizmu na sytuację stresową.

Przewlekły stres objawy zewnętrzne to przede wszystkim:
 

• wzmożona potliwość,

• wymioty,

• objawy stresu to również bóle brzucha, niestrawność,

• silny stres powoduje szybsze bicie serca, 

• objawy stresu długotrwałego to również biegunki lub przeciwnie; zaparcia,

• zaczerwienienie twarzy, a także zaczerwienienia w okolicach szyi,

• bezsenność, trudności z zasypianiem, bezsenność,

• obniżone libido,

• zespół przewlekłego stresu wywołuje również drżenie kończyn,

• parcie na mocz,

• chroniczne zmęczenie,

• zaburzenia apetytu.

Przewlekły stres objawy wewnętrzne to przede wszystkim:
 

• wzrost ciśnienia krwi,

• objawy stresu to również przyspieszenie bicia serca,

• rozszerzenie dróg oddechowych; nierównomierny oddech,

• objawy stresu długotrwałego to również rozszerzenie naczyń krwionośnych w mózgu,

• silny stres wpływa na zwężenie naczyń krwionośnych w innych narządach.

Jak reaguje organizm kiedy towarzyszy nam przewlekły stres?

• reakcje fizjologiczne organizmu - suchość w ustach, mniejsza odporność, zaczerwienienie skóry lub bladość, wysypka lub trądzik, nadwrażliwość na bodźce, wzmożona potliwość, zaburzenia termoregulacji organizmu,
   

• reakcje intelektualne organizmu - nieracjonalne myślenie i natłok myśli, zaburzenia koncentracji, zaburzenia pamięci, problemy z podejmowaniem decyzji, bezsilność, pustka w głowie, mniejszy refleks, problemy z oceną sytuacji, poczucie winy,
   

• reakcje emocjonalne organizmu oraz zmiany w zachowaniu - drażliwość, niestabilność emocjonalna, frustracja, bezradność, płaczliwość, pesymizm, wybuchy agresji i gniewu, zachowania impulsywne, poczucie winy, smutek i przygnębienie, nadmierne ruchy lub ekspresja, prowokowanie kłótni i konfliktów z innymi ludźmi lub unikanie z nimi kontaktów, tiki nerwowe.

Jakie są przyczyny przewlekłego stresu

Badania wykazują, że na codzienny, długotrwały stres wpływ mają głównie trzy czynniki, do których zalicza się: wydatki, niewystarczającą ilość snu i presję. Przyjrzyjmy się więc znacznie bliżej głównym przyczynom stresu chronicznego.

 

Przyczyny stresu przewlekłego to przede wszystkim:

• problemy finansowe - utrata pracy, nieoczekiwane wydatki i związane z nimi długi, kredyt lub kombinacja tych przyczyn, a nawet wydatki związane z Bożym Narodzeniem, czy innymi świętami,

• presja w miejscu pracy oraz presja związana z życiem zawodowym - zmiana pracy, problemy w relacjach z szefem, męcząca zmianowość w pracy, nowe projekty i duże wyzwania, terminy, które trzeba dotrzymać, duża odpowiedzialność oraz nowe obowiązki związane przykładowo z awansem lub utrzymaniem wyższego stanowiska w pracy, poczucie niesprawiedliwego traktowania w pracy, relacje ze współpracownikami,
   

• duże zmiany i różne wydarzenia w życiu - separacja lub rozwód, ślub, opuszczenie domu przez dziecko, zmiana miejsca zamieszkania, wakacje, zmiana godzin snu, dni świąteczne, ciąża, narodziny dziecka, przejście na emeryturę, problemy w związku i/lub zakończenie związku, zdrada, konieczność zmiany przyzwyczajeń, problemy w relacjach z teściami, testy lub egzaminy w szkole,
   

• problemy rodzinne - śmierć współmałżonka lub kogoś z bliskiej rodziny, alkoholizm, uzależnienia bliskiego członka rodziny, przemoc, przemoc psychiczna, kara więzienia.

Skutki przewlekłego stresu

Skutki przewlekłego stresu dotykają przede wszystkim:

• układ krążenia - negatywne skutki stresu najsilniej wpływają na układ krążenia; to on cierpi najbardziej na chronicznym stresie, a konsekwencje tego są niestety dla nas bardzo negatywne. Długotrwały stres wywołuje bóle w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze, nierównomierne bicie serca, kołatania serca, miażdżycę, wzrost krzepliwości krwi a nawet zawał mięśnia sercowego, udary czy wylewy,
   

• układ oddechowy - spłycony, przyspieszony oddech, trudności w oddychaniu, czy nawet zaostrzenie POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) lub astmy oskrzelowej,
   

• układ ruchu - skutki długotrwałego stresu to też napięcia mięśni i bóle mięśni, sztywność karku i szyi, bóle kręgosłupa przez napięcie i przeciążenia stawów, migreny, bóle głowy,
   

• układ trawienny - zespół jelita drażliwego, biegunki, wymioty, zaburzenia odżywiania np.: bulimia czy anoreksja, wrzody żołądka lub dwunastnicy, zaparcia, zgaga, wzdęcia, refluks żołądka, 

• przewlekły stres skutki ma również w zaburzeniach rytmów okołodobowych oraz ogólnych zaburzeniach pracy organizmu - bezsenność, problemy z zasypianiem, koszmary, wybudzanie się ze snu, chroniczne zmęczenie, spadek odporności i koncentracji, zaburzenia funkcji seksualnych, spadek libido, bezpłodność, choroby skóry (trądzik, alergie, zapalenia skóry lub wysypki), otyłość, przewlekłe infekcje i przeziębienia. Negatywne skutki stresu to również samoistne napięciowe bóle głowy, wypadanie włosów, łysienie,
   

• przewlekły stres a hormony - długotrwały stres rozregulowuje naszą gospodarkę hormonalną, co wpływa na zaostrzenie chorób takich jak przykładowo hashimoto oraz chorób autoimmunologicznych jak np.: łuszczyca, choroba Gravesa- Basedowa, choroby reumatyczne,
   

• zdrowie psychiczne - skutki długotrwałego stresu to również depresja, zespół stresu pourazowego PTSD, diagnoza zaburzeń lękowych, nerwice, schizofrenia, fobie i wiele innych problemów natury psychicznej. 

Wpływ stresu chronicznego na życie prywatne

Długotrwały stres nie jest też obojętny na nasze życie prywatne i może skutkować wieloma przykrymi konsekwencjami w tym między innymi dotyczy:

• trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z innymi ludźmi,

• problemów w związkach i wpływ na wszelkie relacje uczuciowe,

• rozwody, separacje,

• zdrady,

• demotywacja w działaniach,

• ogólne zniecierpliwienie, irytacja, złe samopoczucie odbijające się na naszych relacjach z bliskimi,

• ogólne odczuwanie nieszczęścia,

• obniżenie libido,

• zaburzenia erekcji.

Wpływ przewlekłego stresu na życie zawodowe

Jak stres wpływa na naszą sferę zawodową i co ogólnie powoduje? Skutki stresu w życiu zawodowym to przede wszystkim:
 

• absencje w pracy i częste zwolnienia,

• obniżona koncentracja,

• mniejsza produktywność i wydajność naszej pracy,

• zmęczenie fizyczne i psychiczne,

• rozdrażnienie, konflikty ze współpracownikami i przełożonym,

• trudności w podejmowaniu decyzji,

• kłopoty z pamięcią, a także z logicznym myśleniem,

• słabe zorganizowanie pracy.
   

Jak poradzić sobie z przewlekłym stresem

Jeśli doświadczasz przewlekłego stresu warto wytrenować kilka zdolności organizmu, które pozwolą mu szybciej się regenerować i łatwiej adaptować do zmian. Co możesz zrobić już teraz, aby sobie znacznie pomóc w radzeniu sobie ze stresem ? Pamiętaj o takich elementach jak:

• bardzo ważne są pozytywne kontakty z bliskimi osobami - pozbądź się ze swojego otoczenia ludzi, którzy wpływają negatywnie na twoje samopoczucie i które są dla ciebie toksyczne, a pielęgnuj relacje, które są dla ciebie cenne, silne i pozytywne,
   

• sposoby na przewlekły stres to też czerpanie lekcji z doświadczeń i wydarzeń życiowych - jeśli z jakiejś trudnej sytuacji wyszedłeś obronną ręką to zapamiętaj, jak to osiągnąłeś, jakie emocje Ci towarzyszyły i opisz sam sobie, jakie zdobyłeś dzięki temu umiejętności,
   

• ustal cele i priorytety, które są dla ciebie w życiu najważniejsze, a nie zaprzątaj sobie głowy sprawami mniej istotnymi, dla których tracisz zbędną energię,
   

• unikaj przebodźcowania - wartościuj informacje, na któych chcesz się skupić,
   

• zachowaj równowagę pomiędzy informacjami, które do ciebie trafiają. Nie skupiaj się jedynie na przykrych i smutnych wydarzeniach i wiadomościach,
   

• bądź wdzięczny - taka postawa pozwoli Ci dostrzec wartościowe rzeczy, które spotykają Ciebie w życiu,
   

• nie unikaj problemów, nie odkładaj na później spraw do załatwienia - planuj swoje działania i trzymaj się tych planów.

Samodzielne radzenie sobie ze stresem chronicznym

Jeśli doświadczasz przewlekłego stresu, co utrudnia codzienne funkcjonowanie, to na pewno zastanawiasz się jak samodzielnie sobie z nim radzić? Przede wszystkim zadbaj o regularny sen i efektywny wypoczynek. Dla organizmu permanentne niedospanie jest bardzo wyniszczające i prowadzi do szeregu przykrych konsekwencji. Co jeszcze możesz zrobić, by zminimalizować możliwość wystąpienia przewlekłego stresu? Warto w radzeniu sobie z chronicznym stresem pamiętać o takich zasadach jak:

 

• pamiętaj o relaksie, o spędzaniu wolnego czasu na rzeczach, które sprawiają Ci przyjemność,
   

• sposoby na przewlekły stres to też aktywność fizyczna - sport pomaga zwalczyć wiele skutków przewlekłego stresu,
   

• przewlekły stres jak sobie radzić? Rozważ techniki relaksacyjne jak przykładowo joga czy medytacja - kiedy jesteś wyciszony, twój organizm produkuje hormony mające wpływ na walkę ze stresem, zwiększa się też odporność organizmu,
   

• samodzielne radzenie sobie z przewlekłym stresem będzie możliwe dzięki zdrowej diecie - jedz owoce i warzywa, ogranicz słodycze (szczególnie wtedy, kiedy masz ochotę “zajadać” stres). Zdrowe odżywianie podnosi ogólną odporność organizmu i wpływa na jego możliwości regeneracji,
   

• dużo rozmawiaj ze swoimi bliskimi, dziel się swoimi emocjami, mów co czujesz i co cię stresuje - ich wsparcie jest nieocenione,
   

• unikaj używek - alkoholu, papierosów czy kawy w porach popołudniowych lub wieczornych, nie nadużywaj również leków nasennych lub uspokajających,
   

• podziel swój urlop tak, by móc wypocząć lub wyjechać gdzieś przynajmniej dwa razy w roku,

• nie kumuluj w sobie negatywnych emocji, znajdź bezpieczny sposób na ich rozładowanie.

Terapia stresu przewlekłego

Jak wygląda na przewlekły stres leczenie? To bardzo ważne, by podjąć działania i zacząć leczyć skutki długotrwałego stresu, a przede wszystkim wypracować sobie strategię radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami. Trening radzenia sobie ze stresem jest bardzo ważnym krokiem w kierunku pozytywnych zmian. Sytuacji stresowych nikt z nas nie uniknie, jednak wszystko zależy od tego jak będziemy sobie z tymi sytuacjami radzić i czy pozwolimy, aby stres całkowicie zapanował nad nami.

Jeśli nie umiesz samodzielnie się z nim uporać rozważ psychoterapię. Jak leczyć przewlekły stres? Po dokładnej rozmowie, psycholog dobierze do ciebie odpowiednią metodę terapii, dzięki której dowiesz się jak radzić sobie ze stresem, jak rozpoznawać swoje emocje i je przepracowywać oraz co robić w sytuacjach stresogennych. W terapii przewlekłego stresu zazwyczaj nie jest wykorzystywane leczenie farmakologiczne, choć to oczywiście zależy od skutków, które wywołał u ciebie chroniczny stres. W sytuacji, w której rozwinęła się depresja lub inne zaburzenia na tle psychicznym, może być konieczne wdrożenie leków w proces leczenia. Dzięki dopasowanej do potrzeb metodzie leczenia otrzymasz profesjonalną pomoc, która pomoże Ci odzyskać równowagę i komfort w życiu. Leczenie przewlekłego stresu jest bardzo istotne dla poprawy jakości życia.

Literatura


Maciej Putowski, Marta Podgórniak, Olga Padała, Jacek Zawiślak, Marta Piróg, Monika Sadowska, Stres i jego negatywny wpływ na rozrodczość człowieka, European Journal of Medical Technologies 2014; 3(4): 24-28.
Heitzman J, Stres – zjawisko fizjologiczne czy patologiczne?, Postępy Psychiatrii i Neurologii 2002; 3: 27-34.
Sygit-Kowalkowska E., Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka – perspektywa psychologiczna, [w:] Hygeia Public Health 2014, 49(2): 202-208.
H. Łosyk, M. Kowal, Stres w miejscu pracy a wypalenie zawodowe, [w:] P. Bachman (red.), Problemy inżynierii bezpieczeństwa i nauk o pracy, Wydawnictwo Instytutu Inżynierii Bezpieczeństwa i Nauk o Pracy Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2016, s. 117–129.