Klaustrofobia - czym jest i jak ją leczyć?

Czym charakteryzuje się klaustrofobia?

Dlaczego lęk przed zamkniętymi, mniejszymi pomieszczeniami potrafi tak mocno utrudniać codzienne funkcjonowanie ?

Poznaj przyczyny, objawy i metody leczenia klaustrofobii.

Czym jest klaustrofobia - definicja

Klaustrofobia to rodzaj specyficznej fobii, czyli fobii związanej z określonym obiektem lub sytuacją. Termin "klaustrofobia" pochodzi z języka greckiego, a konkretnie od połączenia słów "kleistós" (zamknięty) i "phóbos" (strach).

W poniższej publikacji odpowiemy na pytanie “klaustrofobia co to jest?” oraz czy funkcjonuje  klaustrofobia test w diagnozie, który można u siebie przeprowadzić, by dowiedzieć się, czy masz do czynienia z fobią specyficzną do której zalicza się klaustrofobię. Dowiesz się też jakie są przyczyny klaustrofobii, jakie ma klaustrofobia objawy, jakie ma klaustrofobia leczenie oraz w jakich codziennych sytuacjach można doświadczyć ataku klaustrofobii.

 

Objawy klaustrofobii mogą się też pojawić w czasie podróży metrem, pociągiem czy podczas lotu samolotem, ale zdarza się też, że klaustrofobii można doświadczyć na fotelu dentystycznym. Dlatego klaustrofobia to nie tylko lęk przed bardzo ciasnymi pomieszczeniami, bowiem to również lęk przed przestrzeniami, które trudno opuścić w dowolnym momencie.

Należy zaznaczyć tutaj, że miejscem, które wywołuje gęsią skórkę u osób cierpiących na klaustrofobię jest tunel rezonansu magnetycznego. Rezonans magnetyczny (MRI) jest badaniem, które polega na skanowaniu organizmu za pomocą silnego pola magnetycznego i fal radiowych. To bezpieczne, skuteczne i stosowane bardzo często narzędzie diagnostyczne w medycynie. W przypadku pacjentów z klaustrofobią przeprowadzenie skanu może być trudne, ale nie jest niemożliwe. Istnieją różne metody i podejścia, by pomóc przetrwać to badanie i nie doświadczyć wówczas ataku klaustrofobii. Dlatego jeśli cierpisz na klaustrofobię i masz jej objawy na samą myśl o rezonansie magnetycznym, porozmawiaj o tym z twoim lekarzem lub radiologiem. 

Nie ma dokładnych danych ile procent populacji cierpi na klaustrofobię, ponieważ wiele osób może nie zgłasza tego do lekarza lub nie jest zdiagnozowanych. Szacuje się, że klaustrofobia występuje u około 4% do 7% populacji. Jednakże, ten odsetek może być większy, ponieważ osoby z mniejszymi objawami klaustrofobii mogą po prostu unikać sytuacji, które wywołują u nich lęk.

Jakie są przyczyny klaustrofobii?

Przyczyny klaustrofobii nie są w pełni poznane i mogą mieć różne źródła, ale istnieje kilka czynników, które mogą wpływać na rozwój klaustrofobii.

Klaustrofobia przyczyny ma następujące:

• doświadczenie traumatyczne - osoby, które doświadczyły traumatycznych sytuacji związanych z przebywaniem w zamkniętym lub ciasnym pomieszczeniu takich jak przykładowo wypadek w windzie lub katastrofa w samolocie, mogą rozwijać klaustrofobię jako reakcję na doświadczenie traumy, 
   

• klaustrofobia z dużym prawdopodobieństwem może rozwinąć się u osób, które w dzieciństwie były gdzieś zamykane przykładowo za karę,
   

• jakie jeszcze ma klaustrofobia przyczyny? W dużej mierze znaczenie ma wpływ genetyczny - badania sugerują, że istnieją pewne predyspozycje genetyczne do rozwoju fobii, w tym klaustrofobii. Osoby z rodzin, w których występują fobie, mogą być bardziej narażone na rozwój klaustrofobii,
   

• podłoże organiczne - struktura mózgu osób cierpiących na klaustrofobię, a konkretnie ciało migdałowate (związane z reakcjami strachu i ucieczki) jest mniejsze niż u osób, które nie są obarczone klaustrofobią,
   

• nauka społeczna - klaustrofobia może być wynikiem uczenia się społecznego, czyli przyswajania lęków i obaw od innych ludzi w wyniku obserwacji ich zachowania lub słuchania o ich doświadczeniach,
   

• zaburzenia lękowe - klaustrofobia może być związana z innymi zaburzeniami lękowymi, takimi jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, lęk paniczny lub zespół stresu pourazowego.
   

• stres i napięcie -  mogą wywoływać objawy klaustrofobii u osób, które wcześniej nie miały problemów z lękiem przed zamkniętymi pomieszczeniami,
   

• problemy z oddychaniem - często klaustrofobia jest związana z trudnościami w oddychaniu, co może prowadzić do lęku i paniki w sytuacjach, w których przestrzeń jest ograniczona lub klimatyzacja jest słaba.

Najczęstsze objawy klaustrofobii

Jakie ma klaustrofobia objawy i kiedy mogą się one pojawić? Klaustrofobia może powodować wiele różnych objawów, które znacznie wpływają na zdolność funkcjonowania w codziennym życiu. 

Objawy klaustrofobii mogą obejmować przede wszystkim:

• lęk i niepokój,  czy może wywołać klaustrofobia atak paniki? Niestety tak, w przypadku klaustrofobii może pojawić się atak paniki, który charakteryzuje się silnym lękiem, poceniem, zawrotami głowy i uczuciem utraty kontroli. Atak paniki to również przyspieszenie czynności serca, drżenie rąk i nóg oraz uczucie ciężkości,
   

• unikanie określonych sytuacji - osoba cierpiąca na klaustrofobię może unikać sytuacji, w których musi znaleźć się w ograniczonej przestrzeni, co może prowadzić do utrudnienia w codziennym życiu i utracie możliwości pracy lub rozwoju społecznego,
   

• nudności, zawroty głowy lub omdlenia w sytuacjach, w których jest ograniczona przestrzeń,
   

• pocenie się i drżenie - klaustrofobia może prowadzić do pocenia się, drżenia i innych objawów fizycznych, które mogą być trudne do opanowania,
   

• trudności z oddychaniem, uczucie duszności,
   

• uderzenia gorąca,
   

• problemy z koncentracją - klaustrofobia może wpłynąć na zdolność do skupienia uwagi i pracy, co może prowadzić do trudności w szkole lub w pracy.

Jak zdiagnozować klaustrofobię?

Jak diagnozować klaustrofobię i czy istnieje w diagnozie klaustrofobia test, który byłby pomocny? Diagnoza klaustrofobii jest zwykle oparta na rozmowie z pacjentem oraz badaniu klinicznym, a także na wykluczeniu innych zaburzeń psychicznych lub chorób somatycznych, które mogą powodować podobne objawy.

 

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak badania krwi lub badania obrazowe, aby wykluczyć inne choroby, które mogą powodować objawy podobne do klaustrofobii.
 

Istnieją również różne skale oceny klaustrofobii, takie jak Skala Oceny Klaustrofobii (Claustrophobia Rating Scale) czy Skala Oceny Zaburzeń Lękowych (Anxiety Disorders Rating Scale), które mogą pomóc w określeniu nasilenia objawów oraz monitorowaniu postępów terapii.

Leczenie klaustrofobii

Jak już zdiagnozujemy klaustrofobię, to pojawia się pytanie jakie ma klaustrofobia leczenie? Leczenie klaustrofobii może obejmować różne podejścia, w zależności od nasilenia objawów oraz preferencji pacjenta. W niektórych przypadkach wystarczy zmiana stylu życia lub eliminacja czynników wywołujących objawy, w innych przypadkach konieczne może być leczenie farmakologiczne lub systematyczna psychoterapia.

Jak leczyć klaustrofobię? Oto kilka zalecanych przykładów leczenia klaustrofobii:

• psychoterapia behawioralna - jest to podejście, w którym pacjent uczy się radzenia sobie ze swoimi lękami i objawami poprzez zmianę swojego sposobu myślenia i zachowania. Często stosowaną formą terapii behawioralnej jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która skupia się na identyfikowaniu myśli i przekonań, prowadzących do objawów klaustrofobii i nauczeniu pacjenta, jak je modyfikować, 
   

• jeszcze jak leczyć klaustrofobię? Czasem zaleca się również leczenie farmakologiczne: w przypadkach o nasileniu objawów klaustrofobii lekarz może zalecić leki przeciwlękowe lub leki przeciwdepresyjne, które pomagają zmniejszyć poziom lęku i stresu,
   

• terapia ekspozycyjna - polega na stopniowym eksponowaniu pacjenta na sytuacje lub przedmioty, które wywołują u niego lęk. Metoda ta pozwala pacjentowi stopniowo przyzwyczajać się do takich sytuacji i przestawać reagować lękiem na ich występowanie,
   

• jakie jeszcze ma leczenie klaustrofobia? Na pewno może też pomocna być terapia grupowa lub grupa wsparcia: Pacjent może skorzystać z pomocy grupy osób z podobnymi objawami, w ramach której będzie miał szansę podzielić się swoimi doświadczeniami i otrzymać wsparcie od innych,
   

• głębokie oddychanie to jedna z technik, które mogą pomóc w zmniejszeniu lęku i stresu związanego z klaustrofobią. Technika ta polega na powolnym i głębokim wdechu, a następnie powolnym wydechu. Powtórzenie tej sekwencji przez kilka minut może pomóc w niwelowaniu lęku i zwiększeniu poczucia kontroli.
   

Literatura

"Klaustrofobia - przyczyny, objawy, leczenie" (2019) Justyna Terech-Majewska

"Klaustrofobia: geneza, objawy, leczenie" (2014) Karolina Paprzycką

"The Oxford Handbook of Anxiety and Related Disorders" (2008) Martin Antony i Murray Stein

"Handbook of Assessment and Treatment Planning for Psychological Disorders" (2002) Martin M. Antony, David H. Barlow