Akrofobia - czym jest i jak leczyć lęk wysokości?

Czym charakteryzuje się fobia specyficzna do której zalicza się akrofobię?

W jaki sposób objawia się lęk wysokości, co jest odpowiedzialne za przyczyny lęku ?

Dowiedz się więcej o akrofobii, a także sposobach jej leczenia w niniejszym artykule. 


 

Definicja akrofobii - czym jest lęk wysokości

Każdy z nas się czegoś obawia i dla każdego istnieją sytuacje, które mogą wywoływać dyskomfort. Jednak strach to normalny, naturalny objaw, towarzyszący nam od wieków po to, byśmy mogli przetrwać. Jeśli jednak strach zaczyna nas obezwładniać, uniemożliwia nam codzienne funkcjonowanie oraz występuje w sytuacjach, których zagrożenie nie jest adekwatne do reakcji, mamy wówczas do czynienia z lękiem fobicznym.

 

Lęk sytuacyjny to rodzaj lęku, który występuje w określonych sytuacjach lub miejscach i może to być przykładowo lęk przed lataniem samolotem, lęk przed jazdą windą lub lęk przed wystąpieniem publicznym.
 

Akrofobia (potocznie lęk wysokości) jest rodzajem lęku sytuacyjnego, który jest związany z lękiem przed wysokością. Osoba cierpiąca na akrofobię odczuwa silny i nieuzasadniony lęk przed schodzeniem po schodach, pracą na wysokości, lataniem samolotem, wspinaniem się na drabiny, wychodzeniem w górę wysokich budynków czy przed jazdą windą.

 

Podobnie jak w przypadku innych fobii, objawy akrofobii są silne i przesadne, a unikanie sytuacji związanych z wysokością może prowadzić do ograniczenia codziennego życia i negatywnie wpływać na jego jakość.

Warto zaznaczyć, że lęk wysokości to naprawdę silna fobia, dlatego nie należy nadużywać tego określenia, kiedy po prostu odczuwamy niepokój np. przed skokiem ze spadochronem albo kiedy stoimy na stromym urwisku. Takie sytuacje u każdego powodują strach lub dyskomfort, ale nie mają żadnego negatywnego wpływu na nasze życie.

Z kolei akrofobia (inaczej lęk wysokości) to lęk nadmierny i pojawiający się w nieuzasadnionych sytuacjach. Nie ma dokładnych danych na temat częstości występowania akrofobii w populacji ogólnej, ale szacuje się, że około 5-10% ludzi może doświadczać niepokoju lub lęku związanego z wysokością. Jednakże nie wszyscy spełniają kryteria diagnozy akrofobii, która jest zaburzeniem lękowym i wymaga specyficznego leczenia w postaci psychoterapii. Dodatkowo nie wszystkie osoby cierpiące i doświadczajce lęku związanego z wysokością, zgłaszają się do lekarza czy specjalisty w celu diagnozy i leczenia akrofobii. 

Jakie są przyczyny lęku wysokości?

Przyczyny lęku wysokości mogą być różne dla każdej osoby, ale istnieją pewne czynniki ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia. Niektóre z nich to:

• traumatyczne doświadczenia związane z wysokością w przeszłości, takie jak upadek z dużej wysokości,
   

• genetyka - istnieje dziedziczna skłonność do zaburzeń lękowych, w tym lęku wysokości,
   

• wychowanie i otoczenie - w przypadku akrofobii znaczenie odgrywa również wychowywanie się w środowisku, w którym lęk wysokości był często doświadczany. Wówczas taka osoba może mieć większą skłonność do rozwoju tej specyficznej fobii,
   

• stres i zmęczenie - lęk wysokości może również pojawiać się w wyniku stresu lub zmęczenia, które wpływają na funkcjonowanie mózgu i nasze zdolności do radzenia sobie z lękiem,
   

• niskie poczucie kontroli - osoba cierpiąca na akrofobię może odczuwać lęk w sytuacjach, w których czuje się bezbronna lub nie ma kontroli nad sytuacją, taką jak np. jazda windą lub lot samolotem,
   

• lęk wyuczony - lęk wysokości może również wynikać z nauczonego zachowania, na przykład jeśli ktoś widział, jak ktoś inny reagował na wysokość lub doświadczył traumatycznej sytuacji związanej z wysokością.

Wiele osób z akrofobią ma kombinację tych czynników, ale dokładne przyczyny mogą być trudne do ustalenia.

Najczęstsze objawy akrofobii

Objawy akrofobii mogą być różne dla każdej osoby, ale zwykle obejmują następujące dolegliwości:

• silny lęk lub atak paniki podczas znajdowania się na wysokości lub podczas sytuacji z nią związaną,

• osoby cierpiące na agorafobię unikają sytuacji, które wywołują lęk wysokości, takich jak wspinaczka, praca na wysokości. Unikają również latania samolotem czy nawet jazdy windą,

• uczucie niepokoju lub napięcia w związku z nadchodzącymi wydarzeniami związanymi z wysokością,

• do objawów lęku wysokości zaliczają się również ogólne trudności w codziennych czynnościach, takich jak wspinanie się po drabinie lub schodzenie po schodach,

• poczucie utraty kontroli lub obawy przed utratą równowagi, spadnięciem, zranieniem lub śmiercią,

• zwiększona czujność na otoczenie, przeszukanie okolicy, w poszukiwaniu miejsc, z których można bezpiecznie zejść,

• strach przed śmiercią,

• jak w innych fobiach, tak i w przypadku akrofobii - sytuacje, w których osoba narażona jest na przebywanie na wysokości, mogą generować także objawy somatyczne, a więc fizyczne odczucia związane z lękiem, do których zalicza się:

• przyspieszone bicie serca,

• pocenie się,

• drżenie kończyn, lub uczucie nóg “jak z waty”,

• uczucie duszności lub duszenia się, 

• nudności, 

• bóle, zawroty głowy lub uczucie oszołomienia,

• suchość w ustach,

• przyspieszony, krótki oddech,

• kołatanie serca, kłucie w klatce piersiowej,

• blada skóra.

Czy lęk wysokości można wyleczyć?

Czy można pokonać lęk wysokości? Pojawia się często w tym aspekcie również pytanie jak wygląda leczenie akrofobia?  Lęk wysokości można skutecznie leczyć, ale proces ten może wymagać czasu i zaangażowania ze strony osoby z akrofobią.
 

Leczenie akrofobia charakteryzuje się takimi metodami leczenia jak przede wszystkim:
 

• terapia poznawczo-behawioralna (CBT) - jest to skuteczna metoda terapii, która pomaga osobom z lękiem wysokości w identyfikacji i zmniejszeniu negatywnych myśli, a także wzorców zachowań związanych z wysokością,
   

• terapia ekspozycyjna - polega na stopniowym narażaniu się na sytuacje związane z wysokością, co pozwala osobom z akrofobią na stopniowe oswojenie się z lękiem i przekonanie się, że są w stanie sobie z nim poradzić,
   

• leki przeciwlękowe - w niektórych przypadkach lekarz psychiatra może przepisać leki przeciwlękowe, takie jak benzodiazepiny, w celu zmniejszenia nasilenia objawów lęku wysokości, 
   

• terapia poznawcza - może pomóc osobom z akrofobią w zmianie sposobu myślenia i podejścia do sytuacji związanych z wysokością,
   

• inne metody - takie jak hipnoterapia, terapia grupowa, terapia integracyjna, czy terapia przez internet.

Jak walczyć z lękiem wysokości

Jak pokonać lęk wysokości, jak walczyć z lękiem wysokości? Oto kilka praktycznych sposobów:

1. Stopniowo narażaj się na wysokość - najlepszą metodą na przeciwdziałanie lękowi wysokości będzie metoda małych kroków, która w tym przypadku polega na  stopniowym narażaniu się na sytuacje związane z wysokością. Zacznij od mniejszych wysokości i stopniowo zwiększaj wysokość, na którą wchodzisz.
    

2. Oddech - kontrolowanie oddechu może pomóc w zmniejszeniu lęku. Skup się na powolnym, głębokim oddychaniu i skoncentruj się na czymś spokojnym, takim jak krajobraz lub muzyka.
    

3. Wizualizacja - wyobrażanie sobie siebie w bezpiecznej sytuacji związanej z wysokością może pomóc w zmniejszeniu lęku. Spróbuj wyobrazić sobie siebie na szczycie góry lub na wieży widokowej, czując się spokojnym i bezpiecznym.
    

4. Ćwiczenia fizyczne - regularne ćwiczenia fizyczne mogą pomóc w ogólnym zredukowaniu lęku i stresu.
    

5. Rozważ terapię z psychoterapeutą - jeśli sam nie dasz rady zredukować lęku, a ten ogranicza twoje życie, najlepszą metodą walki z nim jest psychoterapia. Doświadczony terapeuta opracuje dla ciebie plan leczenia, dzięki czemu wzmocnisz w sobie techniki radzenia sobie z lękiem przed wysokością. Psychoterapia umożliwia odzyskanie komfortu życia i daje szansę na uzyskanie równowagi psychicznej.

Literatura

Davey, G. C. L. (1997). Phobias: A handbook of theory, research, and treatment. Chichester: Wiley.

Marks, I. M. (1987). Fears, phobias, and rituals: Panic, anxiety, and their disorders. New York: Oxford University Press.

Bilińska, A. (2006). Psychologia lęku i fobii. Gdańsk: GWP.

Grzegorzewska, I. (1993). Psychologiczne aspekty fobii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.