Ataki histerii u dziecka. Co robić, by im zapobiec?

Rodzice małych dzieci doskonale wiedzą, że płacz i krzyk to nieustanny etap rozwoju ich pociech. Wiele dzieci w ten sposób okazuje swoje emocje, walczy o uwagę czy komunikuje tym swoją niewygodę oraz negatywne odczucia.

Zdarza się jednak, że u dziecka płacz przechodzi w atak histerii, nad którym trudno zapanować. Najczęściej pojawia się w najmniej odpowiednim momencie, a dziecka nie sposób wtedy uspokoić.

Jak poradzić sobie z atakiem histerii u malucha? Jak uspokoić dziecko, które nie może przestać płakać? O czym mogą świadczyć tak często pojawiające się napady histerii u dziecka?
 

Przyczyny napadów histerii u małych dzieci

Atak histerii u dziecka do czwartego roku życia jest to normalny etap rozwoju małego człowieka. Przejawiać się może przez krzyczenie, tupanie, leżenie na podłodze czy wymachiwanie rękami, a nawet bicie. Układ nerwowy małego dziecka jest jeszcze niedojrzały, jednak z każdym dniem się rozwija. Napady histerii spowodowane są tym, że dziecko przeżywa silne emocje, a nie umie jeszcze ich nazywać, nie ma w pełni ukształtowanych mechanizmów samokontroli oraz nie potrafi rozładować emocji w społecznie akceptowalny sposób. Dziecko wpada w histerię zazwyczaj, gdy jego prawidłowy rytm dobowy zostanie zaburzony, wówczas napady złości spowodowane są zmęczeniem i rozdrażnieniem. Zachowanie dziecka może być spowodowane również brakiem zaspokojenia jego podstawowych potrzeb fizjologicznych - sen, jedzenie, picie czy toaleta.

 

Zdarza się, że pojawia się atak histerii u dziecka w nocy. Może być on spowodowany różnymi zmianami w życiu malucha, zazwyczaj, gdy rodzice odsuwają go od smoczka, przestaje być karmione piersią bądź uczy się zasypiać we własnym łóżeczku. Jeśli maluch reaguje biciem na pojawiającego się rodzica, to należy starać się uspokoić go bez brania na ręce. Rodzić powinien otoczyć go bliskością (głaskanie, przytulanie, śpiewanie) aby dziecko wiedziało i czuło się bezpieczne.
 

Atak histerii może być również wyrażany w bardziej ekspresyjny sposób i pojawić się mogą zachowania agresywne jak szczypanie, gryzienie, bicie czy kopanie. Dziecko uczy się samodzielności, natomiast jeśli uzna, że znalazło się w trudnych sytuacjach i nie jest w stanie sobie poradzić, będzie chciał zwrócić na siebie uwagę często właśnie przez bicie. Również powszechnym zjawiskiem jest jeśli dziecko w wieku 2 - 3 lat ugryzie bądź uderzy rówieśnika czy rodzica - kwalifikuje się to zachowanie jako naturalny przebieg rozwoju małego człowieka, jednak nie należy tego lekceważyć. Złość dziecka spowodowana jest silnymi emocjami i brakiem nad nimi kontroli. Każde dziecko jest inne i zareagować może różnie na sytuację, która go spotka. Jedno dziecko wpada w ataki histerii i będzie krzyczało, biło, a inne dziecko zareaguje płaczem i ucieczką do rodzica.

 

Ataki histerii u najmłodszych - 1- 3 rok życia

Napady histerii u dziecka pomiędzy 1, a 3 rokiem życia to jedne z charakterystycznych cech rozwoju na tym etapie, ma to związek z niedojrzałym układem nerwowym. Krzyczenie, wymachiwanie rękami i tupanie to napady złości i frustracji nad którymi maluch nie ma jeszcze kontroli i często nie umie wyrazić tego słowami. Tutaj bardzo ważne jest zrozumienie tego zachowania przez rodziców, którzy powinni zlokalizować przyczynę takiego wybuchu. Być może ta wiedza pozwoli im zapobiec w przyszłości takim atakom.  Należy również pamiętać, że nie tylko złość czy strach mogą powodować ataki histerii u dzieci, maluch równie mocno przeżywa silne emocje te pozytywne takie jak radość czy np. oczekiwanie na niespodziankę. 

Napady histerii u dzieci 5-10 letnich
 

Napady złości u starszych dzieci w wieku 5 - 10 lat, są równie częstym zjawiskiem, co u maluchów lecz mniej się już o tym mówi - rodzice często nie chcą tego zaakceptować, pojawiają się takie komentarze jak - takie duże dziecko, a płacze lub szkoła nie jest dla maluchów, nie zachowuj się tak. Te komentarze zdecydowanie nie pomagają dzieciom się uspokoić. Ataki histerii bardzo często spowodowane są tym, że dzieci rozpoczynają naukę w szkole - kończą etap przedszkolaka, który mógł się bawić, szaleć, a stają się uczniem, który musi siedzieć spokojnie na lekcjach, odrabiać zadania oraz się uczyć. Bardzo dużo dzieci nie chcą tego etapu zaakceptować, nie potrafią sobie z nim poradzić i to powoduje, że narasta w nich złość i frustracja, np. kiedy muszą wstać rano do szkoły albo odrobić zadanie domowe.

Jak poradzić sobie z histerią wśród starszych dzieci? Tak naprawdę nie ma na to złotego środka,bo każde dziecko jest inne. Jednak dużo zależy od reakcji rodzica, to jak wspieramy dziecko - należy pamiętać, żeby bardzo dużo ze sobą rozmawiać, czasem dać się “wyszaleć” emocjom - dziecko może potrzebować się wypłakać itp. 
 

Napady histerii u młodzieży

Histeria u nastolatków może być spowodowana różnymi czynnikami tj. traumami, urazami, rywalizacją wśród rówieśników, czynnikami psychiczno - emocjonalnymi czy zazdrością. Aby zapobiegać atakom histerii u młodzieży należy znaleźć etiologię takiego zachowania - pojawia się możliwość, żeby rozwiązać konflikt oraz przepracować problem. Z młodzieżą należy pracować,  aby wzmocnić ich pewność siebie, uczyć ich samoakceptacji i kontroli nad emocjami. Pomocna okazać się może psychoterapia oraz wsparcie najbliższych.

Jak nauczyć dziecko rozróżniać emocje?

 

Rozwój emocjonalny dziecka jest bardzo ważny. Należy zadbać o ten obszar, aby dziecko nie miało w przyszłości problemów z rozumieniem, nazywaniem tego, co czuje oraz ze świadomym okazywaniem uczuć. Zachowanie dziecka jest często adekwatne do sytuacji w której się znajduje, tak samo jest z emocjami - nie ma tylko dobrych albo złych emocji.

Należy je odpowiednio dostosować do życia codziennego, ułatwi do nawiązywanie relacji z rówieśnikami, wpłynie na poprawę kontaktu z rodzicami oraz wzmocni ich poczucie własnej wartości. Jak pomóc dziecku wyrażać swoje emocje?
 

• Nazwij towarzyszące mu emocje.
   

Jeśli widzisz, że dziecko coś czuje negatywnego i przeżywa to pomóż mu to uczucie nazwać i zrozumieć. Dużo zależy od reakcji rodzica, często chcemy natychmiast znaleźć rozwiązanie problemu lecz tak naprawdę, każdy - dziecko również - potrzebuje czasu, aby przeżyć swoje emocje. Tylko pozwól mu je zrozumieć! Tak więc bardzo potrzebny jest dialog i rozmowa w tych trudnych sytuacjach. Jeśli widzisz, że dziecko wróciło smutne z przedszkola (szkoły) nazwij jego emocje, np. widzę, że jesteś smutny lub wyglądasz na zadowolonego albo czuję, że jesteś dziś zdenerwowany/ szczęśliwy.

• Uświadom dziecko, że rozumiesz co czuje i to akceptujesz.
   

Kiedy dziecko widzi, że rodzic rozumie jego emocje i wie co w danej chwili czuje, wtedy pojawia się poczucie bezpieczeństwa, chęć wspólnej rozmowy rośnie i łatwiej mu będzie znaleźć rozwiązanie problemów oraz poradzenie sobie w danej sytuacji.

Przykład: każdy czasem może się złościć lub twoja radość jest dzisiaj duża, cieszę się razem z Tobą albo zdaję sobie sprawę z tego, co czujesz.

• Zapytaj, czy ma ochotę opowiedzieć Ci, co się stało.
   

Aby pokazać dziecku wsparcie i zachęcić go do rozmowy, wystarczy pozostawić wybór. Czasem wystarczy prosty komunikat, np.: czy chcesz mi powiedzieć co się stało lub opowiesz co się wydarzyło? Zdarzyć się może, że dziecko potrzebuje czasu - wówczas należy dać mu do zrozumienia, że kiedy będzie gotowy, my będziemy czekać i wysłuchamy go.
 

• Daj do zrozumienia, że jesteś po jego stronie.
   

Dziecko, jak każdy z nas chce czuć się bezpiecznie. A rodzice mogą mu to zapewnić, bo kochają go takim jakim jest. Aby wzmocnić wspólne relacje i zapewnić mu wsparcie pomocne mogą być twierdzenia tj.: twoje uczucia są normalne, masz prawo się tak czuć lub cieszę się, że masz odwagę powiedzieć mi to, co czujesz albo rozumiem i akceptuję Twoją złość.
 

• Wspólna nauka strategii społecznych.

Dziecko potrzebuje wzorców szczególnie od rodziców i to oni powinni uczyć go jak radzić sobie z tym, co czuje oraz jak samodzielnie rozwiązywać kłopotliwe sytuacje. Dziecko najchętniej uczy się przez wspólną zabawę, a ciekawym pomysłem jest odgrywanie ról za pomocą maskotek. Innym sposobem może być opowiadanie bajek  przez rodziców - bohater opowieści przeżywa jakieś emocje i po czasie znajduje rozwiązanie. Dziecko często utożsamia się z daną historia i uczy jak zachować się w takiej sytuacji.

 Co robić gdy dziecko zaczyna histeryzować?

Kiedy dziecko wpada w histerię należy wziąć pod uwagę kilka ważnych zasad, które przydadzą się w trudnych sytuacjach. Bardzo dużo zależy od reakcji rodzica, należy wziąć głęboki oddech oraz wykazać się dużym spokojem i cierpliwością. Przede wszystkim, dziecko, które krzyczy i leży na podłodze w miejscu publicznym nie jest w stanie odbierać od rodziców komunikatów w tym próśb i argumentów. Kiedy dziecko histeryzuje nie jest w stanie kontrolować swoich emocji, które mu towarzyszą, tak więc zadaniem rodzica jest pomóc dziecku się uspokoić oraz zapewnić mu bezpieczeństwo - zazwyczaj może wystarczyć przytulenie. Jeśli maluch uderza głową o podłogę bądź ścianę należy go przytrzymać, aby nie zrobił sobie krzywdy. Kiedy występuje histeria u dziecka i staje się ono agresywne dla innych, wówczas należy zablokować takie ataki histerii, np. zatrzymać rękę, przytrzymać oraz uspokoić. Jak złość dziecka przejdzie ważne jest wytłumaczenie zaistniałej sytuacji, można zachęcić dziecko do rozwiązania konfliktu samodzielnie lub jeśli jest jeszcze małe warto mu w tym pomóc. Jeżeli przez napady histerii dziecko już kogoś uderzyło, powinno się go uspokoić oraz z nim porozmawiać - dać mu do zrozumienia, że rozumiesz dlaczego się zdenerwowało, jednak nie jesteś w stanie zaakceptować, co zrobiło i jak się zachowuje w stosunku do drugiego dziecka. Stosując tę metodę ustalasz dziecku granicę, ale również okazujesz gotowość do wysłuchania.

Jak reagować gdy dziecko wpada w szał w domu?

Jak sobie radzić z histerią u dziecka? Kilka skutecznych porad na atak histerii u dziecka:
 

• kiedy widzisz, że zbliża się napad histerii postaraj odwrócić się uwagę dziecka czymś ciekawym, być może wtedy szybko rozładuje napięcie emocjonalne i zapomni o konflikcie,

• pamiętaj, aby zawsze reagować na złe zachowanie dziecka, daj mu do zrozumienia, że Ci się to nie podoba,

• nigdy nie śmiej się z tego, kiedy dziecko się źle zachowuje - może mu się wydawać, że jest to zabawne i dlatego zaczyna histeryzować, chcąc Cię rozbawić,

• kiedy pojawia się atak histerii, pamiętaj, aby zadbać o jego bezpieczeństwo,

• musisz być konsekwentny w swoim reagowaniu i trzymać się zasad, które sobie ustaliłeś 

• reakcja rodzica powinna być taka sama w domu jak i w miejscu publicznym.

Jak reagować gdy dziecko wpada w histerię w miejscu publicznym?

Histeria u dziecka w miejscu publicznym? Jak sobie radzić z histerią u dziecka:
 

• być może napad złości spowodowany jest zbyt duża ilością bodźców, dlatego w miarę możliwości postaraj się je wyeliminować - unikaj miejsc z głośną muzyką, zatłoczonych, z dużą ilością świateł,

• zadbaj o  bezpieczeństwo dziecka, okaż mu wsparcie i zrozumienie,

• histeria u dziecka w miejscu publicznym może być spowodowana brakiem komfortu i poczucia bezpieczeństwa, dlatego podczas ataku może wystarczyć zabrać go w jakieś spokojne miejsce lub po prostu wrócić do domu,

• daj możliwość dziecku okazywać swoje emocje w domu - nie zabraniaj mu, jeśli będzie chciało popłakać, potupać czy pokrzyczeć, bowiem ma do tego prawo - jeśli będzie kumulował w sobie silne emocje może pod wpływem bodźców histeryzować właśnie w miejscu publicznym.

Podsumowanie

Histeria dziecka jest dla rodziców bardzo przygnębiająca, frustrująca i często powoduje wyrzuty sumienia. Należy pamiętać, że napady złości są wpisane w prawidłowy rozwój dziecka, co nie oznacza też, że nie powinno się na nie reagować. Należy zacząć od tego, żeby dziecko wiedziało, że staramy się akceptować jego emocje - rozmowa oraz utrzymanie bliskich relacji z dzieckiem może być kluczem do rozwiązania naszych zmartwień,a napady histerii mogą być przyszłością. Chcąc wspierać dzieci w ich rozwoju oraz wykazywać się dużą cierpliwością w wychowywaniu, pamiętajcie drodzy rodzice, żeby zabrać również o siebie - o swój komfort psychiczny i wypoczynek. Jeśli towarzyszą Wam jakieś obawy i pytania, co robić warto skonsultować je z psychologiem. 
 

Literatura