30.04.2024
Mizoginia, określana jako wrogość, dyskryminacja lub nawet nienawiść wobec kobiet, jest nie tylko istotnym problemem społecznym, lecz także wyzwaniem dla psychologii społecznej. Kluczowym celem badań nad mizoginią jest zrozumienie cech charakterystycznych mizogina oraz analiza sposobów, w jakich te cechy objawiają się w zachowaniu.
Kim jest mizogin? Mizogin, znany również jako mizoginista, to osoba wykazująca negatywne nastawienie, uprzedzenia lub wrogość wobec kobiet. Jednakże, cechy mizogina mogą przybierać różne formy i przejawiać się w wielu kontekstach społecznych.
Mizoginia a seksizm. Mizoginia różni się od seksizmu naturą dyskryminacji oraz jej objętością. Seksizm to termin bardzo ogólny, gdzie można zauważyć uprzedzenia lub całkowitą dyskryminację ze względu na płeć. Obejmuje on dyskryminację wobec kobiet, jak i mężczyzn.
Dyskryminacja wobec mężczyzn to mizoandria. Mizoandria jest silną niechęcią w kierunku mężczyzn dająca objawy o charakterze różnorakich uprzedzeń, nienawiści pasywnej czy wręcz agresji. Ukryty mizoginizm to nieświadome uprzedzenia i postawy wobec kobiet, które stanowią istotne zagrożenie, gdyż często są pomijane przez jednostki, nie zdające sobie sprawy z negatywnych konsekwencji tych przekonań. Przykładowo, wewnętrzne przekonanie o niższej kompetencji kobiet w określonych obszarach może prowadzić do ograniczenia ich dostępu do wysokich stanowisk w biznesie czy polityce. Manifestacje ukrytego mizoginizmu mogą przybierać subtelne formy dyskryminacji, takie jak odmowa awansu kobiecie czy wykluczenie jej z określonych działań ze względu na płeć. Te rodzaje dyskryminacji są trudne do zauważenia i zwalczania, ponieważ są one subtelne i często nie postrzegane jawnie jako mizoginistyczne, co utrudnia podejmowanie działań naprawczych.
Tak naprawdę zalążki nienawiści do kobiet kiełkowały w różnych epokach. Dyskredytowanie i dyskryminowanie wobec kobiet zaczęło się już w czasach antycznych. Warto zauważyć, że tradycja judeochrześcijańska i grecko-rzymska, będące fundamentami europejskiej cywilizacji, zazwyczaj nie sprzyjały kobietom, co ilustrują poglądy różnych filozofów, którzy uważali je za istoty niższej kategorii. W feudalnym społeczeństwie opartym na rycerstwie i wojnie, pozycja kobiet również była ograniczona. I choć kobiety miały pewną aktywność w średniowieczu na dworach i w klasztorach, to ich rola w gospodarstwie domowym była nieoceniona. Hierarchiczność płci w społeczeństwie tamtej epoki często przejawiała się także poprzez wykluczenie kobiet z dostępu do edukacji uniwersyteckiej. Reformacja przyniosła pewne zmiany, zwiększając aktywność kobiet w niektórych dziedzinach, jednak nadal pozostawały one ograniczone w wielu aspektach życia społecznego.
Media także wywarły duży wpływ na ludzi. Mizoginia w internecie jest wyjątkowo widoczna, gdzie kobiety prezentowane są w roli obiektów seksualnych, a także uprzedmiotowione. Ponadto niektórzy influencerzy promują mizoginistyczne poglądy, a pod ich filmikami - w komentarzach - nie brakuje obelg czy wulgaryzmów w stronę kobiet. Wszystko jednak, co toczy się poza internetem, a przybiera różne formy dyskryminacji kobiet dotyczy mizoginii offline.
Mizoginia a patriarchat - w jaki sposób to wygląda i czym się różni? W patriarchacie mężczyźni dominują, władza jest w ich rękach, a kobiety są dyskryminowane. Taki schemat powoduje, iż patriarchat wzmacnia mizoginię tworząc przy tym toksyczne środowisko, gdzie mężczyźni stoją wyżej nad kobietami. Co więcej prawa czy wolność kobiet jest naruszana.
Wpływ ma tutaj także poczucie odrzucenia przez jakąś kobietę. Przyczyny, która powoduje mizgonie mogą być także pewne zaburzenia psychiczne lub zaburzenia osobowości. Co ważne - mizoginia może dotyczyć również kobiet.
Oznaki mizoginii na początku relacji bardzo często bywają niezauważalne, ale kiedy lekceważenie, nadużycia lub brak leczenia mizoginii ulegają eskalacji, objawy zachowań stają się coraz bardziej widoczne i nasilone. W miarę jak mizoginizm dojrzewa, tendencje do nienawiści do kobiet stają się niekontrolowalne. Często zarówno mizogin, jak i osoby z jego otoczenia mogą nie zdawać sobie sprawy z tego stanu, dopóki nie osiągnie on krytycznego punktu, co może prowadzić do tragicznych konsekwencji.
Jak zachowuje się mizogin? Mizoginista może traktować kobiety bez szacunku. Uważać za ludzi gorszej kategorii. Mizogin zdecydowanie gorzej traktuje kobiety w starciu z mężczyznami. Wobec mężczyzn zachowuje się poprawnie, miło. W stosunku do kobiet okazuje brak empatii, nie jest uprzejmy, oszukuje, poniża, zdradza, kontroluje zachowania kobiet.
Czy to już mizoginia? Definicja mizoginizmu mówi, że jest to: "nienawiść do kobiet, w tym uprzedzenia i pogarda dla kobiet i dziewcząt". Mizoginizm może również obejmować przekonanie, że kobiety są ludźmi gorszymi od mężczyzn. Mizoginia a przemoc? Mizogin może stosować akty przemocy. Używa różnych jej form - przemoc psychiczną, emocjonalną, fizyczną, na tle seksualnym. Może to obejmować bicie, znieważanie, zastraszanie oraz kontrolowanie partnerki.
Mizoginia, oparta na uprzedzeniach i niechęci wobec kobiet, generuje konsekwencje o podwójnym wymiarze: indywidualnym i społecznym.
Bezpośrednio wpływa na życie kobiet, stwarzając przeszkody w różnych sferach, takich jak praca, edukacja czy życie osobiste. W obliczu ideologii mizoginizmu, kobiety często stają się obiektem dyskryminacji, oceniane są przez pryzmat narzuconych stereotypów, co utrudnia im pełne wykorzystanie swojego potencjału i dążenie do równości. Mizoginizm może także negatywnie wpływać na ich samoocenę oraz poczucie własnej wartości.
Wpływ mizoginizmu może oddziaływać także na mężczyzn. Co ciekawe u mężczyzn postawy mizoginistyczne zwiększają ryzyko do uzależnień czy depresji. U kobiet może pojawić się też zjawisko zinternalizowanej mizoginii.
Zinternalizowana mizoginia, to sytuacja w której dziewczynki i kobiety wierzą w negatywne stereotypy dotyczące ich płci. Może to się objawiać wtedy, gdy kobieta ocenia drugą przez pryzmat wyglądu. Kiedy myśli sobie “dobrze prowadzi, jak na kobietę” czy nienawidzi kobiet sukcesu. Nie chodzi o to, by wszystkie kobiety traktować, jak przyjaciółki. Natomiast krytyczne podchodzenie jedynie do płci, czekanie na jakieś potknięcie z ich strony lub ciągła chęć “bycia lepszą” wymaga zastanowienia się. Może to być bowiem zinternalizowana mizoginia.
Objawy mizoginizmu widoczne są w związkach . Partnerka mizogina może doświadczać chronicznego obniżania swojej samooceny oraz nacisku na podporządkowanie się całkowicie, często będąc przekonaną o własnej niewystarczalności, by podejmować samodzielne decyzje. W rezultacie, relacje stają się areną dla przejawów mizogonii, gdzie partner mizogin może stosować różne formy przemocy – zarówno fizycznej, jak i psychicznej, ekonomicznej czy seksualnej.
Przejawy mizoginii w związku objawiają się również poprzez podwójne standardy i nadmierną krytykę wobec partnerki. Mizogin może tolerować zachowania u mężczyzn, których nie akceptuje u kobiet, usprawiedliwiając zdrady, nadmierne zmiany partnerów czy przedmiotowe traktowanie. Tym samym, związek mizoginistyczny staje się areną dyskryminacji i ucisku oraz nierówności płciowej, która może prowadzić do długotrwałych szkód emocjonalnych oraz psychicznych dla partnerki i ewentualnie dzieci.
Mizoginizm można wyleczyć. Bywa to jednak trudne. Mizogin bowiem musiałby zrozumieć, że jego postawa wobec kobiet jest zła. Walka z mizoginizmem wymaga współpracy z psychologiem. Mizogin często nie dostrzega takiej potrzeby, uważając, że jego przekonania są jedynie słuszne.
Jeśli osoba z mizoginistycznymi poglądami na prawdę pragnie i jest odpowiednio zmotywowana, może przejść przez proces transformacji. Mimo że jest to trudne i czasochłonne, istnieje możliwość wyjścia poza toksyczne przekonania, a pomocna może okazać się psychoterapia.
W trakcie psychoterapii mizogin ma szansę na zrozumienie głębokiej istoty swojego problemu, dotarcia do źródeł swoich mizoginistycznych przekonań oraz rozpoczęcie procesu zmiany. Indywidualna terapia pozwala na głębsze zrozumienie siebie, własnych problemów oraz otwarcie się na potrzeby kobiet, uświadamiając, że są one równymi partnerami. W ten sposób mizogin może zrozumieć błędy swojego dotychczasowego postępowania i stopniowo nauczyć się szanować kobiety i ich punkt widzenia. Podczas psychoterapii odkryje również, że to nie czyni go słabym czy gorszym, ale przeciwnie, pozwoli mu stworzyć szczęśliwsze życie jako lepszy człowiek.
Często można zobaczyć przejawy mizoginii w środowisku pracy bądź online. W takich sytuacjach przede wszystkim warto reagować. Walka z mizoginią nie jest łatwa, jednak dając na nią przyzwolenie można spowodować, iż mizogin będzie stawiał kolejne kroki i przekraczał kolejne granice. Wiedząc, że mizogin sam musi podjąć chęć leczenia - warto nie wdawać się w dyskusję i starać się być asertywnym w takich sytuacjach.
Niesamowicie ważna jest przestrzeń i to jakich ludzi ma się obok. Wspierający, zaufani ludzie pomogą wyjść z trudnej sytuacji i będą reagować, gdy dzieje się krzywda. A po doświadczeniu związku czy relacji z mizoginem warto zgłosić się po pomoc do psychologa. Styczność z mizoginem może być trudnym doświadczeniem, które odciska swoje piętno na lata.
Literatura
Renusch, K. (2017). Mizogin i seksista? Sławomira Mrożka problemy z kobietami. Faculty of Languages.