Jak rozwijać samoświadomość? 10 sposobów

Samoświadomość jest bardzo istotną umiejętnością, które jest w stanie znacznie poprawić jakość naszego życia, wchodzenie w relacje z innymi a także wpływa korzystnie na nasz związek.

W jaki sposób wypracować i rozwijać samoświadomość, aby odczuwać satysfakcję z życia.

Odpowiedź na powyższe pytania, a także wiele więcej na temat samoświadomości znajdziecie w niniejszej publikacji. 

 

Czym jest samoświadomość - definicja

Samoświadomość to wielka sztuka, którą posiadają jedynie ludzie, choć co prawda nie wszyscy korzystają z tego narzędzia w taki sam sposób. Jednak to właśnie samoświadomość określa nas jako istoty myślące, posiadające inteligencję emocjonalną, potrafiące spojrzeć w głąb siebie, zauważać wiele kwestii, interpretować je czy w końcu zmieniać.

Jaka jest na samoświadomość definicja, jak określa umiejętność tą psychologia, jakie są na samoświadomość ćwiczenia, a więc jak rozwijać samoświadomość? Jaki jest związek samoświadomości z poczuciem własnej wartości oraz jak świadomość siebie wpływa na własny rozwój? W niniejszym artykule pojawią się odpowiedzi na kluczowe zapytania.  

Zacznijmy więc od samego początku, a mianowicie postaramy się odpowiedzieć na zagadnienie jaka jest samoświadomość definicja.
 

Świadomość siebie możemy podzielić na wewnętrzną i zewnętrzną. Samoświadomość wewnętrzna to obraz siebie, rozwój siebie, swoich umiejętności i wiedzy. Z kolei świadomość zewnętrzna to taka w której pokazujemy się światu, otoczeniu i sposób w jaki wchodzimy z innymi w interakcję.
 

Takim przykładem może być sytuacja w której mąż nas nie szanuje, nie wspiera lub nawet jest przemocowy - psychicznie czy fizyczne. Kobieta samoświadoma zauważa ten problem, konfrontuje się z nim i rozwiązuje go w ten czy inny sposób. Jeśli zamiata problem pod dywan lub udaje, że go nie zauważa; z pewnością powinna rozwijać ona u siebie samoświadomości i być w stanie odzyskać kontrolę nad swoim życiem. Świadomość siebie daje nam kontrolę, niezależność, buduje szacunek.

Przede wszystkim człowiek samoświadomy to człowiek dojrzały. Dojrzałość jest bardzo ściśle połączona ze świadomością samego siebie. Osoba w pełni dojrzała rozumie motywy swojego postępowania na które składają się:
 

• emocje,

• myśli,

• ciało,

• zachowania.

Jeśli zrozumiemy wpływ wszystkich tych składowych na nasze postępowanie, będziemy mogli być w pełni świadomymi ludźmi. 

Sposoby na rozwijanie samoświadomości

Zastanawiasz się jak rozwijać samoświadomość, by móc w pełni wykorzystać potencjał, który posiadasz lub chcesz, by inni zaczęli Cię wreszcie szanować? Posiadanie umiejętności jaką jest świadomość samego siebie daje niezliczone korzyści, a w największym skrócie człowiek samoświadomy to człowiek szczęśliwy.  Co więc robić, by rozwinąć w sobie tę ważną sztukę jaką jest samoświadomość ?
 

Samoświadomość ćwiczenia, przykłady :
 

1. Na rozwój samoświadomości bardzo polecana jest medytacja mindfulness. Podczas medytacji skupiamy się na swoich emocjach, uczuciach i myślach. Skupiamy się na tym, co naprawdę odczuwamy, bez żadnego osądu czy wpływu zewnętrznego. Medytacja mindfulness daje nam możliwość autorefleksji oraz zrozumienie własnych wzorców myślowych,
    

2. Najważniejsza w ćwiczeniu samoświadomości jest umiejętność zrozumienia siebie, dlatego zadawaj sobie dużo pytań i opisuj to co czujesz w danym momencie.
   
    

Jakie możesz zadawać sobie pytania, by rozwijać samoświadomość? Prezentujemy przykładowe pytania w ćwiczeniu swojej świadomości takie jak:

• co jest moim największym życiowym celem i marzeniem?

• dlaczego chcę go osiągnąć?

• jakie są moje mocne strony?

• jakie mam słabe strony nad którymi chcę pracować?

• jakimi wartościami kieruję się w życiu? co jest dla mnie najważniejsze? jakie mam priorytety?

• czego chcę w tej chwili od życia?

• czy chcę zrobić coś, czego oczekują ode mnie inni?

• czy w moim związku dzieje się dobrze i czy jestem w nim szczęśliwy/a?

• co czuję w stosunku do siebie?

• czego oczekuję od kontaktu z daną osobą?
   

3. Jeśli coś robimy, jeśli z kimś się spotykamy, zwróćmy uwagę na to, jak zachowuje się nasze ciało. Przykładowo koleżanka nalegała na spotkanie, ale zawsze po rozmowach z nią czujemy się zdołowane lub zmęczone. Jak na spotkania z nią reaguje nasze ciało? Czy odczuwamy napięcie mięśni, może potem boli nas głowa lub mamy ściśnięty żołądek? To wszystko to są reakcje naszego ciała na dane emocje. Teraz odpowiedzmy sobie na pytanie dlaczego nadal utrzymujemy kontakt z tą osobą? Czy naprawdę tego chcemy? Czego oczekujemy od tej znajomości? Świadomość reakcji swojego ciała jest niezwykle istotna w budowaniu świadomości samego siebie,

4. Jeśli coś robimy, nad czymś pracujemy, z kimś się spotykamy czy bawimy się z dzieckiem, bądźmy przy tym obecni na sto procent. Żyjmy w chwili, w której teraz jesteśmy, nie myślmy o czym innym. Skupmy się na drugiej osobie, poświęćmy jej swoją uwagę, skupmy się również na tym co my wtedy odczuwamy, praktykujmy wdzięczność,
 

5. Co jeszcze wpływa na rozwój samoświadomości? Bądźmy otwarci na informacje, fakty, nie udawajmy, że czegoś nie widzimy, podejmujmy konkretne kroki, kiedy na naszej drodze napotkamy przeszkody, konfrontujmy się z problemami, nie unikajmy ich,
 

6. Odbieraj informacje zwrotne, poproś o informację kiedy ich nie dostajesz, dostrzegaj swoje błędy, staraj się pracować nad ich naprawą; to bardzo buduje samoświadomość i pozwala się rozwijać,
 

7. Praktykuj jogę lub inne metody radzenia sobie ze stresem,
 

8. Ważne, aby słuchać tego, co ktoś chce Ci powiedzieć. Rozmawiaj, a nie tylko mów. Postaraj się też zrozumieć intencje drugiego człowieka i motywy jego zachowań,
 

9. Rozważ wzięcie udziału w szkoleniu z samoświadomości,
 

10. Jedną z najlepszych metod nauki samoświadomości jest prowadzenie dziennika.

Dziennik powinien być wglądem w siebie samego, bez żadnych osądów czy komentarzy. Tylko twoje odczucia, twoje myśli i emocje. W prowadzeniu dziennika najważniejsze jest nie to, by opisywać wydarzenia, tylko by opisywać to, co dane wydarzenia w nas wywołują.

Jakie wówczas towarzyszą nam emocje, co one w nas wzbudzają. Opisywać można wszystko - pracę, dom, swoje hobby i głównie to, co w związku z tym czujemy. Co obniża nasz nastrój, a co go poprawia. O czym myślisz w ciągu dnia, na czym skupiasz swoją uwagę. Prowadzenie dziennika to oczyszczający rytuał dla Twojego umysłu. Działa jak autoterapia, pobudza kreatywność i nie ma tak naprawdę żadnych wad, by zwiększyć samoświadomość możesz również tworzyć listy celów, listy wartości, którymi kierujesz się w życiu, czy listy marzeń i aspiracji

Samoświadomość u dzieci

Dziecko zaczyna budować swoją samoświadomość już przed pierwszym rokiem życia, ale jej główny rozwój przypada na drugi, trzeci rok. Umiejętność ta jest niezwykle istotna dla prawidłowego rozwoju dziecka, pozwala mu rozwijać swoje mocne strony lub pracować i przezwyciężać jego wady. Dzięki samoświadomości dziecko zaczyna uczyć się kontrolować swoje życie, rozumie, że ma na nie wpływ. Świadomość samego siebie pomaga mu zrozumieć swoje uczucia, emocje i myśli, a to zwiększa jego pewność siebie i możliwości.

 

Co robić, by pomóc dziecku rozwijać swoją własną świadomość?
 

• dziecko najlepiej uczy się obserwując swoich rodziców, także to od nich samych zależy, jakie przykłady zachowań dziecko wyniesie z domu. Jeśli rodzice są świadomymi ludźmi i posiadają umiejętność radzenia sobie z problemami na spokojnie, dziecko również będzie zachowywać spokój i dobre nastawienie do problemów, które napotka w swoim życiu. Dodatkowo pozwoli mu to na pozytywne rozwijanie własnego potencjału świadomości,
   

• nie lekceważcie tego co dziecko czuje, nie wyśmiewajcie jego problemów, nie róbcie sobie żartów z jego emocji. Jeśli dziecko będzie czuło, że jego emocje są akceptowane i będzie mogło okazywać je otwarcie, będzie nabywać umiejętność kontrolowania ich oraz lepsze wyrażanie swoich uczuć i myśli. Nigdy nie zawstydzajcie dziecka w obecności innych osób. Dzięki temu dziecko uniknie zaburzenia pewności siebie,
   

• uczcie dziecko otwartej komunikacji, zachęcajcie je do wyrażania swoich uczuć i myśli. Niech nie martwi się tym, co pomyślicie, kiedy szczerze powie co czuje. Doceniajcie dziecko kiedy szczerze mówi o swoich emocjach, nie okazujcie lekceważenia jego opinii i zdania, okażcie mu, że cieszycie się z jego szczerości. Wpłynie to na jego własny rozwój, ale też na ogólną zdolność myślenia w zgodzie z tym, co dziecko odczuwa,
   

• bądźcie empatyczni wobec emocji dziecka. Współodczuwanie daje mu sygnał, że to co czuje, jest dla was ważne i dlatego nie warto tego ukrywać lub się tego wstydzić. Jeśli dziecko wie, że jego emocje są przez was zrozumiane, czuje się bezpieczne i zyskuje pewność siebie. Jeśli coś się mu nie udaje, wykażcie zrozumienie czy współczucie. Niech dziecko  wie, że popełnianie błędów jest normalne, nie zawsze jest idealnie,
   

• poświęćcie dziecku swoją uwagę, uczcie go jak rozwiązywać problemy. Jeśli zauważycie, że dziecko nie wie jak się zachować w jakiejś sytuacji; pomóżcie mu lub dajcie przykład swoim zachowaniem. Słuchajcie uważnie,  co dziecko ma do powiedzenia. Jeśli dziecko będzie wiedzieć, że interesuje was to co mówi, będzie czuło się kochane, potrzebne i ważne. Doceniajcie jeśli dziecko uczy się panować nad swoimi emocjami. Choć to na pewno nie jest dla niego łatwe, okażcie mu wsparcie, powiedzcie, że jesteście dumni z jego zachowania i je doceniacie. Istnieje bardzo duży związek samoświadomości z uczuciem bycia akceptowanym oraz bezpiecznym.

Jeśli dziecko nabędzie umiejętność samoświadomości, pozwoli mu to rozwinąć jego własne możliwości oraz nabyć wiele umiejętności społecznych.

Samoświadomość u dorosłych 
 

Co zyskujemy my, jako dorośli, posiadając taką umiejętność jak samoświadomość?. Przede wszystkim samoświadomość pozwala wypracować nam takie odczucia i doświadczenia jak: 

• wiemy kim jesteśmy i do czego dążymy,

• umiemy wyciągać wnioski z informacji zwrotnych, które otrzymujemy, a dzięki temu możemy pracować nad swoimi błędami i się rozwijać,

• jesteśmy pewni siebie, nie mamy problemów z poczuciem własnej wartości,

• umiemy tworzyć i budować głębsze relacje z innymi ludźmi,

• potrafimy lepiej wyrażać swoje uczucia, komunikujemy się otwarcie, więc nasza komunikacja z innymi ludźmi jest w efekcie lepsza,

• możemy się rozwijać, pokonywać własne bariery, stajemy się bardziej twórczy,

• samoświadomość wpływa na rozwijanie własnego potencjału,

• jesteśmy bardziej empatyczni, umiemy lepiej rozpoznać i zrozumieć emocje innych ludzi,

• nie wyciągamy pochopnych wniosków z zachowań innych ludzi,

• jesteśmy bardziej spełnieni na płaszczyźnie prywatnej i zawodowej. Jesteśmy lepszymi liderami grup, mamy wyższe dochody,

• jesteśmy bardziej szanowani przez innych nie tylko w życiu zawodowym, ale i na płaszczyźnie prywatnej,

• rzadziej kłamiemy, rzadziej podejmujemy ryzykowne zachowania,

• jesteśmy zdrowsi, ponieważ dbamy o dobrostan zdrowotny przez szeroko rozumianą profilaktykę, dietę, czy aktywność,

• możemy spełniać więcej swoich marzeń, celów i aspiracji,

• umiemy szybciej i lepiej podejmować decyzje, jesteśmy bardziej produktywni oraz wydajni,

• wreszcie; osoba samoświadoma to osoba charakteryzująca się ogólnym zadowoleniem z życia.

Samoświadomość a psychologia

Co mówi na samoświadomość psychologia? Psychologia ocenia samoświadomość jako stan psychiczny, pozwalający człowiekowi rozpoznawać zachodzące w nim samym zjawiska zarówno wewnętrzne (doznania, myśli, potrzeby, możliwości czy ograniczenia, pragnienia), oraz konfrontować się z rzeczywistością, która go otacza.
 

Samoświadomość charakterystyczna jest dla osoby, która odróżnia swoje odczucia od prawdy, faktów, oraz rozumie wpływ tych uczuć na swoje zachowania. Praktykując świadome życie, nauczymy się poczucia własnej wartości oraz zyskamy szacunek do siebie samego. Życie świadome to stan umysłu, ale też i działanie w zgodzie ze sobą, a to droga do pewności siebie i do dobrego, szczęśliwego życia.

Literatura
 

Schaffer R. (2009). Psychologia dziecka. Warszawa: PWN
Becelewska D. (2006). Repetytorium z rozwoju człowieka. Jelenia Góra: Kolegium Karkonoskie
Armstrong, D. M. (1981) „What is consciousness?”, in Armstrong, D. M. (ed.) The nature of mind and other essays, Ithaca: Cornell University Press, s. 55-67.
Gennaro, R. (1995) Consciousness and self-consciousness: A defense of the higher-order thought theory of consciousness, Amsterdam: John Benjamins.
Philippi, C. L. (2011) „The dynamic self: Exploring the critical role of the default mode network in self-referential processing”, PhD dissertation, Iowa: University of Iowa.