Jak rozpoznać toksyczną relację? 10 sygnałów

Toksyczna relacja potrafi skutecznie zniszczyć nasze poczucie własnej wartości, zmienić postrzeganie świata czy skutecznie odebrać nam radość z życia.

Nasuwa się pytanie, kiedy powinniśmy się zastanowić nad naszym związkiem i jakie sygnały powinny nas zaniepokoić ?

Dowiedz się szczegółów w poniższym artykule, w którym podkreślamy, że toksyczna relacja to nie tylko przemoc fizyczna w związku. Problem toksycznych relacji jest o wiele bardziej złożony.
 

Przejawów toksycznej relacji może być bardzo wiele. Warto jednak poznać te najbardziej charakterystyczne, po to, aby mieć świadomość sytuacji w której się znajdujemy.
 

Mianowicie objawem toksycznej relacji mogą być:
 

• kłamstwa – zmyślanie, przekręcanie faktów, wszystko po to, aby nie ujawnić faktycznej prawdy na temat danej sytuacji,

• obwinianie – wywoływanie poczucia winy, po to, aby druga osoba czuła odpowiedzialność za niepowodzenia w związku lub relacji,

• pogarda i wrogość – przekazywanie negatywnych uczuć, traktowanie gorzej od innych,

• używanie wyzwisk –obrzucanie obelgami, kierowanie ich w stosunku do bliskiej osoby,

• problemy z utrzymaniem więzi emocjonalnej – brak dążenia do bycia blisko drugiej osoby w trudnych chwilach, niechęć do mówienia o swoich problemach, uczuciach i potrzebach,

• samotność,

• szantaż emocjonalny – stosowanie gróźb, wymuszanie konkretnego zachowania, poprzez odwoływanie się do dobroci, miłości i poświęcenia,

• skupianie się tylko na wadach – zaburzona i niska samoocena,

• brak podejmowania samodzielnych decyzji,

• przemoc fizyczna i psychiczna – stosowanie siły wobec partnera.

Toksyczna relacja – definicja

Toksyczna relacja co to jest? W jaki sposób ją określić? Jest to nic innego jak związek, czy też zależność dwóch osób, oparta na braku akceptacji, szacunku i miłości. Często w takich relacjach pojawiają się kłamstwa, przemoc fizyczna, szantaż emocjonalny oraz manipulacja. Zazwyczaj możemy w takiej sytuacji wyodrębnić dwie role, jakie pełnią te osoby, mianowicie rola ofiary i kata.

Jak rozpoznać toksyczną relację – objawy

 

Toksyczne relacje, można wbrew pozorom w miarę szybko rozpoznać. W pierwszej kolejności możemy wymienić nagłe wybuchy gniewu oraz tradycyjne obrażanie się, które w znacznym stopniu krzywdzą drugą osobę. Toksyczna relacja to też nieszczerość oraz nadmierna podejrzliwość. Kolejna rzecz, która jest charakterystyczna dla tej relacji to manipulacja. Polega ona na wywieraniu wpływu, po to, aby druga osoba robiła to czego oczekujemy w sposób nieświadomy.

 

Toksyczne relacje w rodzinie

 

W rodzinie toksyczne relacje mogą występować w różnych korelacjach. W pierwszej kolejności można wymienić oddziaływanie rodziców na dzieci. Często postępowanie rodziców, może wpływać bardzo niszcząco na ich funkcjonowanie. Przykładem takiego zachowania może być naruszenie prywatności dziecka poprzez częste wchodzenie do pokoju bez pukania. Jako inny przykład należy wymienić częstą krytykę syna czy córki, za to, że wybrali nieodpowiedniego partnera życiowego lub nie taką drogę zawodową. Powodów do naruszania prywatności i krytyki może być bardzo wiele, zazwyczaj przejawiają się w codziennym życiu.    
                                                                      

Niejednokrotnie toksyczna relacja z matką czy ojcem polega na zamianie ról. Wówczas opiekunowie wymagają, aby dziecko utrzymywało całą rodzinę, gotowało i sprzątało, dbało o dom. W ten sposób często zaniedbuje swoje obowiązki szkolne czy zawodowe na rzecz rodziców, którzy tak naprawdę nie potrzebują tak nadmiernej opieki. Toksyczni rodzice często wpędzają dziecko w poczucie winy, gdy tylko podejmuje próby odcięcia się od zaistniałej sytuacji.
                           

Toksyczny rodzic zwraca uwagę tylko na własne uczucia i emocje. Druga osoba nie ma prawa wyrazić własnego zdania, czy też uczuć. Rodzic w tej sytuacji jest osobą dominującą. Często rodzice stosują również pasywną agresję. Jest ona przeciwieństwem agresji fizycznej. Rodzic w sytuacji, gdy dziecko popełni błąd reaguje emocjonalnym chłodem oraz milczeniem, zamiast podjąć rozmowę i wyjaśnić dane zdarzenie. U dziecka taka sytuacja powoduje stres oraz strach a także poczucie winy. Takie zachowanie wynika z założenia, iż dziecko samo zrozumie swój błąd oraz wyciągnie wnioski z tego zdarzenia. Takie podejście to również toksyczne zachowanie.   

 

Toksyczny związek

 

Kolejne relacje, które mogą powodować negatywne odczucia to toksyczne związki. One również w sposób negatywny wpływają na partnerów. Paradoksalnie można stwierdzić, iż osoby które tkwią w takich relacjach pomimo strachu, lęku i  codziennych obaw, boją się zakończyć patologiczny związek. Wbrew pozorom często argumentują to tym, że mimo wszystko nadal kochają partnera i niejednokrotnie mimo ciężkich przeżyć nie potrafią zrezygnować z tej toksycznej relacji. Jeśli nawet na jakiś czas zakończą związek, to i tak do niego powracają, gdy tylko partner obieca poprawę swojego zachowania. Przeżywanie skrajnych emocji jest wyznacznikiem takich relacji. Osoby często latami tkwią w takiej toksycznej sytuacji, bojąc się podjąć ostatecznej decyzji o rozstaniu. Jest to bardzo wyniszczające dla obydwojga partnerów.

Toksyczna przyjaźń

 

Kolejny obszar relacji międzyludzkich, gdzie może pojawić się toksyczne relacja to przyjaźń. Charakterystyczne sytuacje, jakie mogą towarzyszyć takiej relacji to: wyśmiewanie, obgadywanie, wykorzystywanie czy nadużywanie czyjejś cierpliwości. Często bywa też tak, że rzekomy przyjaciel obraża się o to, że poznaliśmy nowego znajomego lub po prostu przestaje się odzywać.  Każdy z nas wchodząc w określone interakcje czuje potrzebę bliskości i wsparcia, poczucia satysfakcji oraz doznania pozytywnych emocji. Dlatego warto umieć rozpoznać na samym początku naszych relacji czy przyniosą one obopólne korzyści czy raczej mają destrukcyjny charakter. Jeśli po spotkaniu z przyjacielem czy przyjaciółką odczuwamy negatywne emocje, jesteśmy wyczerpani, rozdrażnieni i niedowartościowani to trzeba się zastanowić czy warto kontynuować taką znajomość.

 

Przykłady innych toksycznych  relacji/związków

 

Toksyczne relacje mogą pojawić się wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z drugim człowiekiem i wszędzie tam gdzie wchodzimy w określoną współpracę. Mogą pojawić się w szkole w relacjach uczeń i nauczyciel. Kiedy to nauczyciel przejawia toksyczne zachowania wobec swojego ucznia lub odwrotnie. Często takie zachowania pojawiają się w pracy. Wówczas każdorazowe wyjście do pracy czy nawet myślenie o niej powoduje sytuację stresową i brak motywacji, aby rzetelnie ją wykonywać. Takie same odczucia mogą powodować niewłaściwe relacje sąsiedzkie, które opierają się głównie na kłótniach i sporach. Tak naprawdę takich sytuacji może być wiele.
 

Jak radzić sobie z toksyczną relacją?

 

Na radzenie sobie z toksyczną relacją jest wiele sposobów. Warto poznać kilka z nich, aby umiejętnie sobie pomóc w takich sytuacjach.

Po pierwsze trzeba nazwać negatywne zachowania i przekazać co czujemy osobie, z którą się spotykamy. Co jest nieodpowiedniego w jej postępowaniu, gdzie zostały naruszone granice. Warto również obiektywnie ocenić siebie w tych relacjach. Być może i nasze postępowanie wprowadza negatywne emocje i chaos. Ocena tych relacji pomoże w wychwyceniu zachowań, które utrudniają nam nasze relacje.

Kolejna istotna kwestia to określenie swoich granic. Musimy je znać na tyle dobrze, aby wyczuć kiedy druga osoba zaczyna je przekraczać. Powinniśmy zacząć określać swoje prawa, potrzeby i słabości. Wówczas każdorazowe przekroczenie ich będzie sygnałem dla nas, że w takiej sytuacji zaczynamy się czuć niekomfortowo i źle. Będzie to dobry wyznacznik dla nas, ale także dla drugiej osoby, z którą utrzymujemy relacje,

Kolejne zadanie do wykonania to określenie praw i przekazywanie jasnych komunikatów. Jeśli druga osoba przestaje szanować nasze prawa trzeba jej to powiedzieć wprost. Nie należy się obawiać odrzucenia czy negatywnej reakcji. Jeśli nas zrozumie i przyzna nam rację w kwestii ich naruszenia będzie to znak, że chce dbać o pozytywne relacje. Jeśli pomimo uwag nie będzie ich nadal przestrzegać, może to oznaczać, że nasze kontakty przybierają toksyczną formę. Stałe przekraczanie granic jest objawem braku szacunku do drugiej osoby.

 

Jak uwolnić się z toksycznej relacji?

 

Często osoby tkwiące w takich związkach, zastanawiają się jak zakończyć toksyczną relację. Oczywiście nie jest to prosta rzecz, jeśli przez lata tkwiliśmy w takim układzie i po części przyzwyczailiśmy się do tego, a po części akceptujemy daną sytuację. Jednak jest to jak najbardziej możliwe. Największa trudność polega na uświadomieniu sobie, że jesteśmy nieszczęśliwi i zmęczeni toksyczną relacją. A najważniejszą rzeczą jest uświadomienie sobie, że można zupełnie inaczej żyć i funkcjonować. Kolejny ważny krok to znalezienie przyczyny uwikłania się w układ, w którym żyjemy od lat oraz naprawienie szkód, które dana osoba nam wyrządziła.                                              

Dlatego odpowiedź na pytanie, jak wyjść z toksycznej relacji, jest w zasadzie bardzo prosta. Trzeba tego po prostu chcieć i zacząć szukać pomocy, jeśli czujemy, że sami nie podołamy. Każdy z nas zasługuje na bycie w szczęśliwym związku, gdzie druga osoba darzy nas szczerą miłością i zaufaniem.

Wizyta u psychologa sposobem na toksyczną relację

 

Jeśli już podjęliśmy decyzję o tym, że chcemy zakończyć toksyczną relację, a nie czujemy się na siłach żeby zrobić to samemu, warto udać się do psychologa. Wykwalifikowany specjalista zawsze potrafi wiarygodnie ocenić daną sytuację, ponieważ nie jest z nią związany emocjonalnie. Już samo opowiedzenie o swoich problemach w zaciszu gabinetu może odnieść pozytywny skutek, a wszelkie porady można zacząć stopniowo wcielać w życie. Trzeba pamiętać jednak, że jednorazowe spotkanie nie przyniesie od razu spektakularnych sukcesów. Jest to proces, który może trwać nawet kilka miesięcy.   Psycholog pomoże nam w poukładaniu od nowa naszych wartości i podpowie jak zacząć odpowiednio funkcjonować robiąc małe kroczki w kierunku wyjścia z toksycznej relacji.

Na pewno warto zacząć od:
 

• szczerych rozmów o zaistniałej sytuacji, uczuciach i potrzebach,
• mówieniu o swoich problemach i szukaniu jak najlepszych sposobów ich rozwiązania,
• stałej oceny związku, w którym jesteśmy, po to by zadecydować czy nie jest szkodliwy dla zdrowia psychicznego partnerów,
• ograniczania do minimum kontaktów z osobami, które powodują frustrację, złość i smutek,
• uświadomienia sobie, że niektórzy ludzie, nie są gotowi na zmiany, ponieważ brakuje im umiejętności społecznych lub samoświadomości.                                                  

Podsumowując, wyznaczenie zdrowych granic, pewność siebie oraz  asertywna komunikacja, są kluczem do wyjścia z toksycznej relacji. Oprócz wizyt u psychologa, ważne jest również wsparcie bliskich osób, którzy będą zawsze przy nas w tym trudnym czasie oraz zapewnią poczucie bezpieczeństwa. Łącząc te wszystkie aspekty w jedną całość stwarzamy sobie dobrą drogę do wyjścia z kryzysu. Mimo tych wszystkich starań, zawsze mogą pojawić się liczne problemy i wątpliwości czy warto za wszelką cenę tkwić w toksycznej relacji. Jednak nie należy się poddawać, ponieważ takie wątpliwości są naturalną rzeczą nie tylko podczas kończenia destrukcyjnych relacji, ale również normalnych, zdrowych związków.
 

Literatura
 

Wojciszke B., Psychologia Miłości

Hemfelt, R.,Minirth, F. Meier, P.  „Miłość to wybór. O terapii współuzależnień”

Pilecka, P. (2004). Kryzys psychologiczny, wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego