Agresja

Wyszukaj psychoterapeutę specjalizującego się w terapii zachowań agresywnych.

Zadzwoń lub napisz

Zachowania agresywne występują w każdym etapie naszego życia, począwszy od okresu niemowlęcego, aż do późnej starości. Przyczyny agresji oraz pojawienia się zachowań agresywnych, sposoby okazywania i radzenia sobie z problemem zmieniają się również u człowieka z wiekiem.
 

Niestety, ale z przejawami agresji boryka się młodzież w okresie dojrzewania, głównie ze strony swoich rówieśników. Zdarza się również, że nastolatkom w tym okresie towarzyszy charakterystyczne zjawisko agresji skierowane ku sobie czyli – zachowania autodestruktywne, które objawią się m.in. okaleczaniem czy próbami samobójczym.

 

Z upływem lat, problem wcale nie zanika, a modyfikacji ulegają jedynie przejawy agresji i życiowe sytuacje, które ją wyzwalają.

Agresja występować może między innymi w miejscu pracy, przykładowo w formie:
 

  • mobbingu, 

  • braku możliwości wyrażania swojego zdania,

  • izolowania się od innych pracowników,

  • plotkowania i obrażania współpracowników,

  • występować może także przemoc w różnej formie. 

 

Jedną z charakterystycznych form agresji jest stalking, który objawia się długotrwałym nękaniem (najczęściej złośliwym) drugiej osoby oraz naruszeniem jej poczucia bezpieczeństwa. Jak każda forma agresji powoduje ona ogromny stres u ofiary pozostawiając po sobie szkody psychiczne lub fizyczne w różnej postaci.

Przejawów agresji w życiu codziennym raczej nam nie brakuje, bowiem z agresją mamy do czynienia nawet w ruchu drogowym.Może to być wściekłość na drodze, która prowadzi do ataku na innego kierowcę oraz agresywna jazda, naruszająca prawa ruchu drogowego, w wyniku której może dojść do tragedii.

Ponadto seniorzy lub osoby chore mogą stać się ofiarami agresji.  Niestety zbyt często seniorzy, osoby słabe i niepełnosprawne stają się ofiarami zachowań agresywnych ze strony bliskich, bądź opiekunów, którzy powinni dbać o ich komfort życia, natomiast w efekcie swoich agresywnych działań odpowiadają za ich szkody psychiczne lub fizyczne.
 

Seniorzy z różnych przyczyn stają się ofiarami agresji głównie ze strony bliskich. W latach 2006 - 2009 Zakład Andragogiki i Gerontologii Uniwersytetu w Białymstoku prowadził własne badania w zakresie przemocy wobec ludzi starych w Polsce.
 

Badania pokazały, że przejawami zachowań agresywnym względem osób starszych jest:
 

  • znieważanie, wyzwiska,

  • zastraszanie,

  • popychanie,

  • agresywne kłótnie,

  • ograniczanie wolności,

  • przemoc fizyczna.

     

problemy z emocjami - wsparcie psychologiczne
 

 

 

Jakie mogą być przyczyny agresji? Agresja przyczyny ma bardzo różnorodne od schorzeń somatycznych , po zaburzenia hormonalne czy też błędy wychowawcze, czynniki środowiskowe i genetyczne. 

 

We współczesnym świecie w promowaniu zachowań agresywnych znaczącą rolę odgrywają media, internet, w tym serwisy społecznościowe. Często napędzają spiralę strachu i stresu, co oddziałuje negatywnie na nasze zachowanie, a szczególnie zachowania dzieci i młodzieży. Należy również zaznaczyć, że to właśnie dzieci czerpią wzorce, szczególnie te niewłaściwe od swoich internetowych idoli naśladując ich agresywne zachowania.



W tym procesie kluczową rolę odgrywają także rodzice. Niezmiernie ważne jest zwracanie szczególnej uwagi zarówno na to jakie filmy oglądają oraz kogo podziwiają ich dzieci w sieci. Ponadto warto zaznaczyć, że agresja dzieci i młodzieży często jest odzwierciedleniem zachowań rodziców, którzy są przecież dla dzieci ogromnym autorytetem.

Dziecko od najmłodszych lat uczy się od dorosłych empatii, ale także może naśladować ich agresywne zachowania. Zdarza się, że rodzice sami nie radzą sobie z trudnymi emocjami i wyładowują swoją frustrację w domu, krzyczą, obrażają się, co ma spore znaczenie, ponieważ takie zachowanie to główne przyczyny agresji wśród ich dzieci. Badania prowadzone na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie  (2019), potwierdzają, że zachowanie obojga rodziców odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu odpowiednich społeczno – emocjonalnych umiejętności swoich pociech.

    

    

Definicja agresji i jej rodzaje
 

 

 

Jak definiowana jest agresja? Czym jest gniew? Agresja to działanie zwrócone przeciwko innym ludziom, zwierzętom oraz zasobom materialnym – może objawiać się słowem lub czynem i skutkuje wyrządzeniem szkody psychicznej lub fizycznej.

Z kolei gniew to emocjonalna reakcja na swoje niepowodzenia lub emocjonalny wybuch złości, bardzo często nacechowany agresywnym nastawieniem. Natomiast złość opiera się na stanie wzburzenia i irytacji, a także generuje wybuch gniewu. Wszystkie te emocje są ściśle ze sobą powiązanie i posiadają zabarwienie agresywne. 


Agresja najczęściej kojarzy się z przemocą fizyczną, bowiem przybiera bezpośrednią formę i polega na fizycznym kontakcie osoby agresywnej jak i jej ofiary. Agresja objawy mogą przejawiać się popychaniem, a nawet uderzeniem drugiej osoby. Jest to czynna forma agresji. Takiemu zachowaniu towarzyszy gniew, frustracja i bezsilność, ciężko przewidzieć, co się dalej wydarzy w kontakcie ofiary i agresora.

Agresja także przybiera formę biernej  i jest to agresja słowna. W tym przypadku agresji objawy przejawiają się w zachowaniach takich jak:
 

  • poniżanie, 

  • obmawianie, 

  • wyzywanie,

  • pełna ignorancja drugiej osoby. 
     

kiedy umówić nastolatka do psychologa?


 

Różnorodne definicje agresji i przemocy są bardzo zbliżone oraz często przenikają się wzajemnie znaczeniowo. Generalnie oba zjawiska dotyczą tych samych negatywnych zachowań i stanów emocjonalnych, jednak mogą się różnić przyczyną, skalą zjawiska oraz jego skutkami.

 

Oprócz standardowego podziału agresji na takie rodzaje jak: agresja słowna (werbalna) i agresja fizyczna można wyróżnić także takie rodzaje agresji jaki:
 

  • agresja wroga - w przypadku agresji wroga (reaktywnej) możemy wyróżnić gniew, irytację, rozdrażnienie, złość, chęć niszczenia, i motywację w kierunku zachowań agresywnych, a założeniem jest wyrządzenie szkody psychicznej lub fizycznej drugiemu człowiekowi,
     

  • agresja instrumentalna (proaktywna) to zachowania agresywne, których założeniem jest realizacja określonego celu. Agresja instrumentalna służy osiąganiu celu wykorzystując przy tym zachowania agresywne np. zastraszenie, zadanie bólu czy pozbycie się konkurencji,
     

  • agresja interpersonalna –  jest to forma agresji ukierunkowana na drugiego człowieka, wewnętrzny stan emocjonalno – motywacyjny osoby agresywnej, zalicza się do niej najczęściej wyzwiska, rozboje, kradzieże, okaleczenie ofiary i wyrządzenie krzywdy,
     

  • agresja, na którą mają wpływ cechy charakteru i osobowość.



Diagnozowanie agresji

 

 

Diagnozowanie agresji często opiera się na metodach projekcyjnych, czyli badaniu osobowości pacjenta, która polega na nieświadomym przedstawieniu badanemu pewnego zdarzenia (również mogą to być różne bodźce), które wywołują spontaniczną reakcję na daną sytuację.  Przy diagnozie agresji dużą rolę odgrywa obserwacja osoby agresywnej w kontaktach z rodziną czy znajomymi. Często w obcym środowisku osoba agresywna zachowuje się normalnie, natomiast w relacjach z bliskimi daje ponieść się emocjom, przez co dochodzi do różnych niepożądanych zachowań.
 

 

W diagnozie szczególnie dzieci i młodzieży znacznie pomagają testy psychologiczne, które służą określeniu poziom gniewu, złości czy też agresji. Taki przykładowy test gniew to SEG - Skala Ekspresji Gniewu. Test Ekspresji Gniewu jest przykładowo przeznaczony dla dzieci i młodzieży i bada korelację między gniewem, a agresją.


Testy na gniew to też wszelkiego rodzaju testy psychologiczne do badania osobowości,  Przykładowy test na agresję to z kolei Kwestionariusz Agresywności Młodzieży - Reaktywność Emocjonalna KAMRE. Test ten przede wszystkim dedykowany jest dla młodzieży szkolnej. Test na agresję KAMRE opiera się na analizie takich wymiarów agresji jak: agresja pośrednia, agresja bezpośrednia, opozycyjność, drażliwość czy agresja werbalna.

Podsumowując zagadnienie diagnozowania agresji warto zaznaczyć, iż jest to bardzo obszerny zakres możliwości i konieczna jest konsultacja z psychologiem. Psycholog pomoże dobrać metody do diagnozy, a przede wszystkim wskaże możliwość korygowania zachowań agresywnych.
 


uzależnienia, nałogi - wsparcie i pomoc
 

 

Jak zapobiegać i leczyć agresję

 

 

Duża część zachowań agresywnych wynika z natury człowieka oraz uwarunkowana jest przynależnością do określonej grupy społecznej i wchodzeniem w interakcje międzyludzkie. Podstawową grupą dla człowieka jest rodzina, która odgrywa znaczącą rolę w przekazaniu pewnych nawyków i wzorców wychowawczych. Zawsze priorytetem w naszych relacjach z drugim człowiekiem powinna być rozmowa, w której znajdzie się miejsce na kompromis. 

 

Powinniśmy pamiętać, aby unikać czynników, które mogą nasilać powstawanie konfliktów, czyli przykładowo :
 

  • zbyt głośny ton głosu, 

  • przerywanie dialogu, 

  • unikanie drugiej osoby, 

  • wyciąganie starych, już dawno zapomnianych błędów.


 

Zdarza się, że strony konfliktu mają problem ze znalezieniem rozwiązania i tutaj pomocna może się okazać pomoc psychologa – jest to osoba, która po wysłuchaniu problemu stara się znaleźć sensowne rozwiązanie sporu. Psycholog dba również o spokojną atmosferę, wymaga od osób wzajemnego szacunku, nie osądza, jest obiektywny, gwarantuje poczucie bezpieczeństwa oraz poufności. Innym sposobem radzenia sobie z agresją jest Trening Zastępowania Agresji, który może być także formą profilaktyki zarówno u dzieci jak i dorosłych.



Trening Zastępowania Agresji wyróżnia trzy podstawowe zasady:

 

  • trening umiejętności prospołecznych, czyli np. rozpoznawanie swoich uczuć, przygotowanie do trudnej rozmowy, unikanie bójek, radzenie sobie z czyimś gniewem, presją grupy oraz okazywanie sympatii, 
     
  • elementem treningu jest kontrola złości – uczy czego nie powinno się robić,
     

  • trening rozumowania moralnego, który pokazuje jak zachować się w danej sytuacji i jakie wnioski należy z danej sytuacji wyciągnąć. 

 

Agresja leczenie ma wymagające systematyczności i zaangażowania ze strony osoby biorącej udział w terapii złości i agresji.  W całym procesie leczenia agresji powinien nam towarzyszyć psycholog, który pokieruje nas przez wszystkie etapy pracy terapeutycznej nad swoim agresywnym zachowaniem, a także będzie wspierał w konsekwentnym osiągnięciu sukcesu i uwolnieniu nas od niepożądanych zachowań oraz przejawów agresji. 
 


diagnoza i leczenie zachowań agresywnych

 

 

Bibliografia

 

Stępień A (2015) ,,Zjawisko agresji w środowisku młodzieży: pojęcie agresji, przemocy i ich objawy” Pedagogika Rodziny 5/3,177-190

Siemieniecki B., Wiśniewska- Nogaj L., Kwiatkowska W. (2020) ,,Agresja – zjawisko, skutki, zapobieganie” Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Lasota A. (2019) ,, Diagnoza empatii i agresji nastolatków w kontekście postaw rodzicielskich” Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

 

Wybierz psychoterapeutę i umów wizytę

Tomasz Orzechowski
Tomasz Orzechowski PSYCHOTERAPEUTA, PSYCHOLOG
TERAPIA INTEGRACYJNA
Psychoterapeuta dorosłych
Depresja Emocje, gniew Kryzys Lęk Lęki społeczne Osobowości zaburzenia (np. narcystyczne, borderline) Poczucie własnej wartości Przemoc Relacje z ludźmi Stres Trauma Wychowawcze problemy
+ więcej
Anna Siwik
Anna Siwik CERTYFIKOWANY TERAPEUTA UZALEŻNIEŃ, PSYCHOLOG
TERAPIA INTEGRACYJNA
Psychoterapeuta dorosłych, Psychoterapeuta uzależnień
Współuzależnienie Poczucie własnej wartości Przemoc Relacje z ludźmi Stres Uzależnienia Wychowawcze problemy Związek, małżeństwo Depresja Emocje, gniew Kryzys
+ więcej

Agresja - podsumowanie

Jakie są przyczyny zachowań agresywnych u dzieci i młodzieży ?

Agresja u dziecka, na każdym etapie jego rozwoju może się wiązać z innymi przyczynami. Najczęściej jednak agresja u dzieci ma związek z problemami emocjonalnymi, takimi tak nieumiejętność regulowania emocji, a zwłaszcza złości.

Wybuchy agresji u dziecka mogą być spowodowane przeżywanym stresem. Negatywne emocje doświadczane przez dziecko takie jak smutek, lęk czy złość najczęściej związane są z niezaspokajaniem jego potrzeb, głównie tych związanych z obecnością, bliskością czy zainteresowaniem.
 

Co to jest agresja bierna?

Agresja bierna, określana jako pasywna agresja to stosowanie agresywnych i złośliwych zachowań, jednak nie wprost.  Agresja nie jest wyrażana w sposób bezpośredni, a zachowania agresora często trudno odczytać jako jednoznaczny atak.

Osoba, która stosuje bierną agresję często celowo stara się działać na szkodę drugiej osoby, chcąc sprawić jej przykrość, rozłościć ją, zaszkodzić jej czy wpłynąć negatywnie na jej wizerunek.

Bierna agresja najczęściej przejawia się w postaci obrażania drugiej osoby, rzucania oskarżeń, plotkowania, wyśmiewania, stosowania ironicznych żartów, rozpowiadania nieprawdziwych informacji, stosowania szantażu emocjonalnego, manipulowania czy też służy utrudnianiu drugiej osobie wykonywania konkretnych czynności czy działań.
 

Jak rozładować agresję u dziecka?

Agresja u dziecka może przybierać różne formy i różną intensywność. Aby rozładować agresję u dziecka najlepiej będzie starać się je uspokoić - przytulając, głaszcząc, mówiąc spokojnym tonem, starając się przy tym wyciszyć jego emocje i stwarzając atmosferę bezpieczeństwa.

Należy unikać w tym momencie podniesionego głosu, gwałtownych ruchów czy stosowania gróźb - to może jedynie nasilić złość czy histerię u dziecka.

Warto pamiętać, że dzieci bardzo współgrają z emocjami nas dorosłych, dlatego jeśli my nie będziemy potrafili panować nad swoimi emocjami, to ciężko będzie nam uspokoić dziecko.
 

Jak sobie radzić z agresją?

Agresja jest negatywnym i patologicznym stanem związanym z nieumiejętnością regulowania własnej złości. Zachowania agresywne często mają głębsze podłoże psychiczne nad którym należy pracować.

W przypadku problemów z agresją warto pomyśleć o rozpoczęciu psychoterapii i przepracowaniu swojego problemu.

W przypadku agresji najskuteczniejszą metodą radzenia sobie z agresją jest  psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia integracyjna, a także Trening Zastępowania Agresji, który jest specjalnym programem terapeutycznym skoncentrowanym na redukowaniu zachowań agresywnych.

Na czym polega Trening Zastępowania Agresji ?

Trening Zastępowania Agresji jest metodą terapii, która ukierunkowana jest na zapobieganie zachowaniom agresywnym. TZA stosowany zwłaszcza w terapii agresji, a jego celem jest wprowadzenie zmiany w zachowaniu, a także uczenie sposobów regulacji i radzenia sobie ze złością.

Trening Zastępowania Agresji składa się z modułów w których pracuje się nad umiejętnościami emocjonalnymi, społecznymi, panowaniem nad stresem oraz uczy się alternatywnych metod działania w obliczu poczucia agresji.

Praca w TZA opiera się na modelowaniu zachowania w oparciu o naukę technik behawioralnych, które pomagają opanowywać złość, rozumieć skąd ona się bierze, zastosować sposoby wnioskowania moralnego na temat sytuacji oraz wprowadzić konstruktywne zachowania.

 

Przenieś terapię do domu

Terapia w zaciszu domu, w dogodnym dla Ciebie terminie. Dyskretnie i profesjonalnie.

Umów się na wizytę online
Masz pytania? Napisz.
Specjalistyczna Przychodnia Twój Psycholog.online
* pola wymagane

Nasza strona korzysta z cookies. Jeśli wyrażasz na to zgodę, kontynuuj przeglądanie. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej kliknij tutaj

OK, rozumiem i akceptuję