Czym jest gamofobia?

Czym charakteryzuje się gamofobia? Jak pokonać lęk przed małżeństwem?

Jakie czynniki psychologiczne i społeczne prowadzą do gamofobii ?
 

Rozpoznanie gamofobii j jej leczenie.



 

Czym jest gamofobia?

Gamofobia - co to jest? Kogo dotyka gamofobia? Gamofobia to zaburzenie lękowe, które dotyczy zarówno kobiet, jak mężczyzn. Polega na tym, że dana osoba odczuwa lęk na myśl o małżeństwie i powiązanych ze ślubem zobowiązaniach (np. założenie rodziny). Lęk przed małżeństwem jest na tyle silny, że może powstrzymywać osobę chorą przed nawiązywaniem długotrwałych relacji romantycznych. 
 

Jakie są przyczyny gamofobii?

Gamofobia to zaburzenie, które w dużym stopniu może ograniczyć zadowolenie z budowanych relacji romantycznych. Osoba z gamofobią może czuć blokadę przed pełnym zaangażowaniem w związek, szczególnie pod względem emocjonalnym. Jakie jednak są przyczyny gamofobii? Co sprawia, że ktoś może odczuwać lęk przed małżeństwem? 

Bycie świadkiem częstych kłótni w rodzinie czy obserwując rozwód rodziców może pojawić rozwój gamofobii u dziecka, a w przyszłości u osoby dorosłej. Traumatyczne przeżycia często stanowią przyczynę pojawienia się zaburzeń lękowych. W przypadku niezdrowych relacji rodzinnych można odczuwać lęk na myśl o małżeństwie oraz lęk dotyczy założenia własnej rodziny. Jest to często wynik obawy w aspekcie powielenia destrukcyjnych wzorców postępowania swoich rodziców. Małżeństwo może kojarzyć się jedynie jako cierpienie, konflikty oraz brak poczucia bezpieczeństwa. 

Poprzednie negatywne doświadczenia związane z relacjami romantycznymi także odgrywają rolę w późniejszym pojawieniu się gamofobii. Nieumiejętność wspólnej komunikacji, częste konflikty czy zdrady w związku mogą spowodować, że dana osoba zacznie odczuwać silny niepokój przed wchodzeniem w nowe relacje, szczególnie te wymagające głębszej więzi emocjonalnej. Doświadczenie zaborczości w związku może przyczynić się do lęku przed małżeństwem, ponieważ chociażby częściowa utrata niezależności może wywoływać przerażenie u osoby chorej.

 

Jakie są objawy lęku przed małżeństwem?

Jakie możemy wyróżnić objawy lęku przed małżeństwem? Głównymi wskaźnikami występowania gamofobii jest obecność symptomów fizycznych oraz psychicznych, które obniżają jakość życia jednostki.

Gamofobia - objawy fizyczne:
 

• dreszcze
• zawroty głowy
• nadmierne pocenie się
• kołatanie serca
• nudności
• duszność
• drżenie lub trzęsienie się
• rozstrój żołądka lub niestrawność
• zaburzenia snu

Na czym polegają objawy psychiczne gamofobii? Osoba doświadczająca gamofobii posiada spore trudności w zakresie budowania trwałych, zdrowych relacji. Zaangażowanie emocjonalne z drugim człowiekiem jest przez nią kojarzone ze zranieniem. Często występuje również odrzucanie partnera przy jego próbie nawiązania głębszej relacji, czy nagłe zakończenie relacji.
 

Jakie są skutki gamofobii dla relacji międzyludzkich?

Strach przed ślubem posiada negatywne konsekwencje dla osoby doświadczającej lęku, jak i jej najbliższego otoczenia. Jakie mogą być skutki gamofobii dla relacji międzyludzkich? 

Zaangażowanie emocjonalne stanowi ważny element zdrowej relacji. Bez jego obecności partnerzy nie są w stanie zbudować satysfakcjonującej więzi opartej na bliskości i zaufaniu. Pozostawanie w związku, w którym nie odczuwa się poczucia bezpieczeństwa oraz stabilności, może być krzywdzące dla zdrowia psychicznego obu partnerów. Gamofobia jest lękiem, który znacząco utrudnia odpowiednie funkcjonowanie pary.

 

Ślub jest istotnym wydarzeniem w życiu człowieka, dlatego w dniu uroczystości para zakochanych pragnie mieć przy sobie bliskie osoby. Co jednak czują partnerzy w sytuacji, gdy bliski przyjaciel bądź członek rodziny nie chce wziąć udziału w weselu (np. z powodu gamofobii)? Zazwyczaj jest to wiadomość, która staje się bardzo raniąca dla pary młodej, ponieważ są w stanie wyobrazić sobie uroczystości bez bliskiej im osoby. Nieobecność na ślubie zdecydowanie może pogorszyć relacje, jaka występuje między osobą chorą a parą małżonków. 

Będąc w długotrwałym związku można spodziewać się, iż rodzina będzie posiadać pewne oczekiwania dotyczące odbycia się uroczystości ślubnej. Gdy z powodu gamofobii dana osoba obawia się trwałego zaangażowania, może ona spotkać się z nieprzychylnymi komentarzami członków rodziny. Tego typu zachowania w rodzinie mogą przyczynić się do bezpowrotnego osłabienia relacji między członkami.

Jakie czynniki psychologiczne mogą prowadzić do gamofobii?

Gamofobia to zaburzenie lękowe, posiadające swoją przyczynę głównie w sferze psychicznej. Jest to lęk przed małżeństwem, który dotkliwie oddziałuje na jakość życia jednostki, jak i jej otoczenia. Kogo dotyka gamofobia? Jakie czynniki psychologiczne mogą być przyczyną do występowania gamofobii?

Zaburzenie osobowości może wiązać się z wystąpieniem innych trudności psychicznych, takich jak specyficzne zaburzenia lękowe czy depresja. W przypadku zaburzenia osobowości typu borderline charakterystyczne jest utrzymywanie nietrwałych związków romantycznych, co w dalszej perspektywie może doprowadzić do rozwoju gamofobii. Osoba z borderline bardzo obawia się porzucenia lub odrzucenia ze strony swojego partnera, a także posiada problemy z zaufaniem. To może spowodować pojawienie się lęku przed zaangażowaniem oraz ślubem. 

 

Traumatyczne przeżycia mogą być podłożem do rozwoju lęku przed ślubem. Negatywne wspomnienia z czasów dzieciństwa czy własne, przykre doświadczenia związane z relacjami romantycznymi mogą pociągnąć za sobą następujące skutki:
 

• małżeństwo to dla osoby z zaburzeniem całkowita utrata niezależności i zagrożenie,
• relacja romantyczna jest postrzegana jako źródło smutku oraz cierpienia,
• według osoby z gamofobią wzięcie ślubu nie ma sensu, ponieważ i tak zakończy się rozstaniem.

Jakie czynniki społeczne i kulturowe mogą wpływać na rozwój gamofobii?
 

Jakie są kulturowe oraz społeczne przyczyny gamofobii? Jednym z powodów, dla którego ludzie w pewnych kulturach mogą obawiać się ślubu, są małżeństwa aranżowane. Niestety w takich przypadku partnerzy nie mogą kierować się swoimi prawdziwymi uczuciami oraz potrzebami, a są zmuszeni spełniać oczekiwania swoich rodzin. Nadmierne wymagania, a ponadto presja ze strony członków rodziny może spowodować pojawienie się gamofobii.

Częstym zjawiskiem w wielu społecznościach są również naciski dotyczące ślubu oraz posiadania dzieci. Nie każda osoba w długotrwałej relacji chciałaby małżeństwa czy wychowywania potomstwa. W pewnym momencie jednak przyjaciele oraz rodzina zaczynają pytać o plany na przyszłość. Gdy para otwarcie informuje o braku zainteresowania małżeństwem, zazwyczaj spotyka się to z dezaprobatą otoczenia. W takiej sytuacji któryś z partnerów może odczuwać niepokój bądź lęk na samą myśl o ślubie lub nawet lęk przed rozmową na ten temat. 
 

W jaki sposób gamofobia jest postrzegana w zależności od płci? Gamofobia jest zdecydowanie bardziej akceptowana u mężczyzn niż u kobiet, ponieważ przeważnie uważa się mężczyzn za mniej dojrzałych czy odpowiedzialnych. Z tego powodu otoczenie mężczyzny oraz on sam może nie dostrzegać problemu w swoim braku zdolności do zaangażowania w bliską relację.

Często od kobiet oczekuje się, iż w przyszłości będą pragnęły ślubu oraz założenia rodziny, dlatego dla wielu osób gamofobia u kobiet zdaje się być niemożliwa. Kobieta, która odczuwa silny lęk przed małżeństwem może dodatkowo napotkać inne trudności, takie jak brak akceptacji ze strony bliskich osób czy niskie poczucie własnej wartości.  
 

Jak rozpoznać gamofobię u siebie lub bliskiej osoby?

 

To zrozumiałe, że możemy bać się uroczystości ślubnej, ponieważ wiąże się ona potencjalnie z wieloma stresorami. Jakie czynniki mogą wywoływać w nas niepokój przed ślubem oraz w jego trakcie? Oto kilka przykładów:
 

• niemożność pokrycia pełnych kosztów uroczystości weselnej,
• brak wsparcia (np. emocjonalnego, pieniężnego) ze strony rodziny, przyjaciół,
• brak pełnej akceptacji rodziny wobec naszego partnera/partnerki,
• brak pewności, czy wybraliśmy właściwą osobę do spędzenia z nią reszty życia,
• organizacja ślubu oraz wesela może być stresująca, ponieważ para młoda pragnie, aby uroczystość była zachwycająca i niezapomniana dla nich, jak i dla przybyłych gości,
• przed uroczystością ślubną jest wiele rzeczy do zrealizowania, które mogą przytłoczyć parę zakochanych (np. zakup strojów, znalezienie odpowiedniej sali czy kupno dekoracji).
  
   

Wspomniane czynniki mogą być przyczyną do rozwoju gamofobii, jednak najczęściej para młoda jest w stanie sobie z nimi poradzić i wziąć ślub. Tak więc jakie są charakterystyczne objawy gamofobii? Kiedy mówimy o zaburzeniu lękowym? Aby rozpoznać gamofobię u siebie lub bliskiej nam osoby, warto zwrócić uwagę na przekonania oraz zachowania osoby z podejrzeniem specyficznego zaburzenia lękowego.

 
Kluczowe przekonania osoby cierpiącej na gamofobię:
 

• “Wszyscy oczekują ode mnie, że wezmę ślub i ustatkuję się, a ja się tego boję.”
• “Nasza relacja na pewno zepsuje się po małżeństwie, nic nie będzie takie samo.”
• “Ślub niszczy miłość.”
• “Gdy staniemy się małżeństwem to szybko straci mną zainteresowanie.”
• “Po ślubie dostrzeże moje wady i mnie opuści.”
• “Na pewno porzuci mnie przed samym ołtarzem.”

Przejawiane zachowania osoby odczuwającej lęk przed małżeństwem:
 

• unikanie wszelkich rozmów na temat ślubu (własnego, a także innych osób),
• brak zdolności do budowania głębokiej relacji z partnerem oraz dzielenia się z nim swoimi prawdziwymi emocjami,
• powierzchowne rozmawianie o sobie - swoich uczuciach, potrzebach,
• odsuwanie się od osób napierających na rozmowy o weselu,
• nieobecność na uroczystościach ślubnych,

Jakie są metody leczenia gamofobii?

 

Gamofobia to specyficzne zaburzenie lękowe, które koniecznie wymaga leczenia, ponieważ obniża jakość życia jednostki oraz jej zadowolenie z relacji interpersonalnych. Możemy wyróżnić dwa główne rodzaje leczenia gamofobii - farmakologiczne oraz niefarmakologiczne.
 

Gamofobia - leczenie farmakologiczne. Farmakoterapia jest stosowana w przypadku, gdy osoba chora nie ma możliwości bądź chęci do rozpoczęcia psychoterapii. Przyjmowanie leków stanowi prostsze rozwiązanie, jednak może wiązać się z pewnymi objawami niepożądanymi (takimi jak: zaburzenia snu czy nadmierna męczliwość). Możliwe jest także wystąpienie symptomów odstawiennych, dlatego farmakoterapia jest polecana jedynie w sytuacji, gdy nie pojawia się inna możliwość niż przyjmowanie leków. Najczęściej stosowanymi środkami w leczeniu zaburzeń lękowych są: selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne oraz benzodiazepiny.

Gamofobia - leczenie niefarmakologiczne. Leczenie niefarmakologiczne gamofobii głównie opiera się o rozpoczęcie psychoterapii w dowolnym nurcie. Terapeuci pracujący ze specyficznymi zaburzeniami lękowymi mają na celu, m.in. znalezienie przyczyny lęku, poznanie codziennego sposobu funkcjonowania pacjenta, a także podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych, które pomogą pacjentowi w powrocie do pełni zdrowia psychicznego. 

Jak terapia może pomóc w pokonaniu lęku przed małżeństwem?

Negatywne doświadczenia związane z małżeństwem mają kluczowe znaczenie w rozwoju gamofobii. Warto jednak pamiętać, że istnieje możliwość ich przepracowania oraz stopniowego powrotu do zdrowia. Jaki nurt psychoterapeutyczny jest najlepszy, aby móc wyleczyć zaburzenie lękowe?
 

W przypadku gamofobii najczęściej polecaną formą psychoterapii jest terapia poznawczo-behawioralna, która umożliwia pacjentowi zauważenie oraz zmianę swoich schematów poznawczych, a także przekonań dotyczących małżeństwa. Terapia ta skutecznie pomaga osobie w podjęciu zaangażowania w związku oraz w przełamaniu lęku przed ślubem. 

Czym jest terapia ekspozycyjna? Terapia ekspozycyjna polega na stopniowym oswajaniu z tematem małżeństwa oraz trwałego zobowiązania wobec partnera romantycznego. Psychoterapeuta prowadzący sesję często korzysta z pewnych ćwiczeń wyobrażeniowych, które pomagają pacjentowi w poczuciu się bardziej komfortowo podczas myślenia o małżeństwie. Co więcej, terapia ekspozycyjna uczy także ćwiczeń głębokiego oddychania oraz medytacji, aby pacjent był w stanie poradzić sobie z dotkliwymi objawami fizycznymi lęku.



ZAREZERWUJ WIZYTĘ
 

Bibliografia

Cleveland Clinic. (2022). Gamophobia (Fear of Commitment). Health Library. [data dostępu: 30.08.2024]

Apostolou, M., Tekeş, B. (2024). Fear of relationship commitment and singlehood. Evolutionary Psychological Science, 10(1), 10–18.