Co to jest zespół Aspergera – przyczyny, objawy, leczenie

Czy zespół Aspergera jest chorobą psychiczną? Co odróżnia go od zaburzeń ze spektrum autyzmu? Jeżeli dziecko ma zespół Aspergera to, czy powinien to być powód do zmartwień?

Niestety w tym temacie wciąż dominuje wiele wątpliwości w opinii społecznej i w dalszym ciągu powielane są błędne przekonania.

Z poniższego artykułu dowiesz sie czym jest Zespół Aspergera oraz w jaki sposób terapia może być pomocna.
 

Czym jest Zespół Aspergera?

Zespół Aspergera co to jest? Większość z nas kojarzy ten odmienny stan z chorobą, jednak terapeuci podkreślają, aby nie używać takich sformułowań, ponieważ buduje się w ten sposób błędny stereotyp i osoby z tym syndromem są gorzej traktowane przez społeczeństwo. Zespół Aspergera powinien być określany jako zaburzenie rozwojowe, nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego oraz jako odmienny schemat nawiązywania kontaktów z otoczeniem. Zazwyczaj większości z nas Zespół Aspergera kojarzy się z  przypadłością  wieku dziecięcego, jednak może dotyczyć także osób dorosłych.

Jakie są przyczyny Zespołu Aspergera?     

Badacze podkreślają, że Zespół Aspergera nie jest możliwy do odziedziczenia, jednak pewne skłonności, które są charakterystyczne dla spektrum autyzmu już tak. Ciężko do tej pory określić, co może powodować lub co może mieć wpływ na rozwój Zespołu Aspergera.

Zespół Aspergera przyczyny:
 

• przebycie takich chorób jak: toksoplazmoza, ospa wietrzna, cytomegalia, różyczka w okresie życia płodowego,
•  wszelkie urazy w życiu płodowym lub okołoporodowym,
• poród wywoływany i pośladkowy, ciąża, która była niedonoszona a także przenoszona,   niska waga dziecka,
• czynniki genetyczne oraz niekorzystny wpływ czynników środowiskowych,
• obecność metali ciężkich w organizmie,
• uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego oraz chromosomów,
•  zaburzenia procesów, które mają miejsce w obrębie mózgu,
•  silne reakcje występujące po zaszczepieniu,
• wiek ojca (po 40 r.ż).              

Diagnostyka Zespołu Aspergera

 Rozpoznanie Zespołu Aspergera wymaga kilku etapów. Nie jest to łatwy proces i wymaga współpracy rodziców, pedagogów, psychologów i psychiatrów.

Zespół Aspergera diagnoza

Pierwsza wizyta polega na zebraniu wywiadu diagnostycznego i odbywa się bez udziału dziecka. 

Diagnosta korzystając ze standardowego formularza zbiera dane na temat funkcjonowania i rozwoju dziecka z Zespołem Aspergera. Ważne jest, aby na pierwszą wizytę przynieść dotychczasową dokumentację medyczną oraz kilkuminutowe nagrania, które mogą pomóc we wstępnej diagnozie Zespołu Aspergera.

Kolejna wizyta odbywa się w towarzystwie dziecka, rodziców a także dwóch diagnostów. Jest to zazwyczaj pedagog i psycholog. Wówczas obserwacja jest bardziej rzetelna i szczegółowa. Podczas takiego spotkania przeprowadzane jest badanie przy użyciu narzędzia diagnostycznego, jakim jest test Zespołu Aspergera.

Zespół Aspergera test – co to takiego?
           

Test na Zespół Aspergera jest to częściowo wystandaryzowany i ustrukturyzowany protokół obserwacji, który ma na celu wychwycenie odpowiednich wzorców zachowań, a także zainteresowań u osób ze spektrum autyzmu. Taki test przeznaczony jest do badania zarówno dzieci jak i dorosłych. Minimalny wiek umysłowy dziecka to dwanaście miesięcy.
 

Taki test umożliwia wychwycenie umiejętności komunikacyjnych i społecznych uczestnika, wzorców zainteresowań i zachowań, a także w  przypadku dzieci stopnia rozwoju i poziomu ich zabawy.

Kolejne spotkanie to wizyta podsumowująca zebrane  informacje oraz przekazanie odpowiedniej diagnozy. Jest to także czas na wyjaśnienie wątpliwości dotyczącej diagnozy a także udzielenie wyczerpujących odpowiedzi na zadawane pytania przez rodziców.

Ostatnia wizyta to podsumowanie procesu diagnozy. Podczas niej rodzice mogą uzyskać zaświadczenie lekarskie, na którym widnieje rozpoznanie zaburzenia oraz otrzymać wskazówki dotyczące odpowiedniej terapii. Takie zaświadczenie będzie potrzebne, aby uzyskać orzeczenie. A co za tym idzie możliwość otrzymania dofinansowań na potrzebną terapię dziecka.

Jakimi objawami charakteryzuje się Zespół Aspergera

Zespół Aspergera objawy ogólne - najczęściej obserwuje się:

• wycofanie się z przestrzeni społecznej, 
• trudność w nawiązywaniu więzi międzyludzkich, 
• problemy z komunikacją, 
• zaburzenia mowy. 

Takie są nasze pierwsze skojarzenia z syndromem Aspergera. Jednak objawy Zespołu Aspergera możemy podzielić na bardziej szczegółowe ze względu na wiek danej osoby.

Zespół Aspergera objawy u dziecka – asperger dziecięcy w pierwszych etapach jest zazwyczaj ignorowany i przypisywany trudnemu charakterowi małego dziecka. Zwykle pierwsze symptomy zauważa się po trzecim roku życia, a do tego momentu rozwój wydaje się zazwyczaj prawidłowy. Pierwsze oznaki można zauważyć w wieku przedszkolnym, wówczas może wystąpić niechęć do aktywnego przebywania podczas zajęć w grupie oraz włączania się we wspólną zabawę. Dzieci z Zespołem Aspergera źle znoszą wszelkie zmiany w otoczeniu i wtedy reagują bardzo płaczliwie i nerwowo.  Czują się najlepiej w miejscach dobrze sobie znanych, ponieważ zapewniają im poczucie bezpieczeństwa. U takich dzieci można zaobserwować problemy z odpowiednią wymową. Jest ona pedantyczna, bardzo sztywna. Dzieci te nie rozumieją żartów, przenośni, wszystko traktują bardzo dosłownie. Często nie są w stanie odczytać takich komunikatów jak gesty i mimika.     

Zespół Aspergera objawy u nastolatków – w wieku młodzieńczym możemy zaobserwować kolejne objawy Zespołu Aspergera. Najczęściej zauważalną cechą jest wycofanie jednostki ze środowiska społecznego, a wręcz upośledzenie kontaktów międzyludzkich. Pojawiają się kłopoty z porozumiewaniem, empatią oraz współpracą w grupie. Osoby z Zespołem Aspergera nie potrafią tworzyć bliższych więzi emocjonalnych. Cechą charakterystyczną jest także dystans fizyczny, skąpe gesty oraz brak utrzymywania kontaktu wzrokowego. Zauważalne są problemy z wymową. Zachowanie takich osób jest wyuczone i powtarzalne. Wykonanie określonych czynności, odbywa się w sposób rutynowy. Zespół Aspergera u nastolatków, charakteryzuje się tym, że posiadają zbyt niską lub zbyt wysoką wrażliwość na temperaturę, dźwięk oraz światło.

Zespół Aspergera objawy u dorosłych – cechą szczególną tych osób jest zainteresowanie konkretną i wąską dziedziną życia lub posiadanie hobby, najczęściej związanego z naukami ścisłymi. Poprzez problemy z porozumiewaniem się mają trudności ze współpracą w zespole. Zazwyczaj osoby z tego typu zaburzeniami mają ograniczoną mimikę twarzy, nie podtrzymują kontaktu wzrokowego ze swoim rozmówcą. Objawy pojawiające się  u osób dorosłych to także problemy z jedzeniem, czyli tak zwany jadłowstręt psychiczny. W związku z tym, że mają inne niż wszyscy nawyki żywieniowe, często borykają się ze zbyt niską wagą swojego ciała. Często pojawiają się także zaburzenia kompulsywno-obsesyjne, charakteryzujące się częstym obsesyjnym liczeniem przedmiotów lub ciągłym myciem rąk.                                                     

                                                                    

Sposoby leczenia Zespołu Aspergera

 

W terapii osób z Zespołem Aspergera wykorzystujemy wiele technik. Dobranie odpowiedniej metody leczenia jest uzależnione od cech i preferencji pacjenta. Warto jednak pamiętać, iż sformułowanie „nieleczony Zespół Aspergera” jest błędne. Zamiast słowa leczenie, powinniśmy używać słowa terapia. Celem terapii jest pomoc osobom z zaburzeniami w odpowiednim i lepszym funkcjonowaniu.

 

Warto podkreślić, że Zespół Aspergera nie jest chorobą lecz zaburzeniem. Wybór określonej metody terapeutycznej, należy zawsze konsultować z terapeutą. Doświadczenie i ich wiedza pozwoli na dopasowanie odpowiedniej formy terapii. Każdy przypadek jest inny i trzeba traktować go indywidualnie. Tylko takie podejście zapewni sukces terapeutyczny.

Terapia integracji sensorycznej

Dedykowana jest dzieciom, w celu przeciwdziałania nieprawidłowościom sensorycznym, a także wykorzystywana w celu odpowiedniej oceny docierających bodźców. W ćwiczeniach dla dzieci z Zespołem Aspergera,wykorzystuje się materiały i przedmioty, o różnych fakturach i kolorach. Są to przede wszystkim: hamaki, huśtawki, trampoliny, podwieszane platformy oraz piłki. Metody pracy z dzieckiem z Zespołem Aspergera mają na celu pobudzać zmysły a także wzmacniać u dzieci odpowiednią koordynację ruchową.

Terapia behawioralna

Rolą terapeuty w terapii behawioralnej jest przemiana występujących zachowań i  zaburzeń na takie, które są pożądane i akceptowane w społeczeństwie. Wszystko odbywa się na zasadzie nagród oraz kar. Jednak zdecydowanie częściej wykorzystywaną formą są nagrody, gdyż bardziej motywują do działania. Terapia Zespołu Aspergera polega na poprawnym wykonywaniu codziennych zadań oraz poprawie funkcjonowania w społeczeństwie. Minusem terapii behawioralnej jest to, że uczy tylko i wyłącznie mechanicznych zachowań, a nie sposobów zrozumienia intencji i potrzeb drugiej osoby. Kolejną wadą tej terapii jest to, że wyuczony schematyzm nie będzie miał zastosowania w każdej sytuacji życiowej.

Terapia kognitywna

Widoczną cechą Zespołu Aspergera jest to, że osoby cierpiące na to zaburzenie żyją w ciągłej dysharmonii. Terapia kognitywna ma na celu wesprzeć w odbudowie podstawowych funkcji, po to by osoby z zaburzeniami mogły prawidłowo się rozwijać. Rolą terapeuty, przewodnika jest akceptowanie, a nie wymuszanie zachowań, które są ogólnie akceptowanie przez społeczeństwo. Jednak musimy zdawać sobie sprawę, że to samo społeczeństwo niezbyt często uwzględnia potrzeby innych osób.

Terapia umiejętności społecznych

Trening umiejętności społecznych, to zajęcia, które odbywają się w formie terapii behawioralnej. Jej uczestnikami są zazwyczaj młodzież, ale również i dzieci. Terapia umiejętności społecznych to nauka zachowań w określonych sytuacjach w formie odgrywania scenek. Dzieci i młodzież uczy się w ten sposób zawierania znajomości, wyrażania krytyki oraz dyskutowania.
 

Zespół Aspergera u dzieci, nastolatków i dorosłych – różnice i co warto wiedzieć

Tak naprawdę objawy Zespołu Aspergera u dzieci, nastolatków i dorosłych są bardzo podobne. Jednak dopiero pokonując kolejne etapy naszego życia jesteśmy w stanie zauważyć odmienność w stosunku do osób bez zaburzeń. Na przykładzie mowy nie będziemy w stanie określić w etapach wczesnego dzieciństwa, gdyż dopiero się rozwija i ewoluuje. Dopiero w późniejszym okresie będzie można ją ocenić czy jest prawidłowa czy też wymaga konsultacji terapeuty. Podobnie jest na przykład z nawiązywaniem relacji międzyludzkich. Początkowa niechęć do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami w wieku dziecięcym często przypisuje się  trudnemu charakterowi lub po prostu nieśmiałości. Jednak podobne zachowanie w wieku młodzieńczym czy u osób dorosłych budzi już wątpliwości czy jest to normalne zachowanie czy też pewna odmienność, którą należy skontrolować.

Zespół Aspergera - leczenie

Ważne jest, aby nie czekać z diagnozą w kierunku Zespołu Aspergera. Należy jak najszybciej podjąć terapię. Jeśli to zrobimy w odpowiednim momencie, to młody człowiek nauczy się  umiejętności, które pozwolą na poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie. Tak jak pisaliśmy wcześniej Zespołu Aspergera nie powinniśmy traktować jako choroby, lecz jako zaburzenie. Odpowiednie podejście społeczeństwa do osób ze spektrum autyzmu, ułatwi takim osobom i ich rodzinom powrót do normalnego życia. Nie należy obawiać się terapii oraz podjęcia współpracy z terapeutą. Takie rozwiązanie nie powinno być formą stygmatyzacji ale pomocy, a także zdobyciem cennych informacji na temat zaburzenia i postępowania w jego przypadku. 

Autyzm, a Zespół Aspergera

 

Literatura

Hoffman J. E., Objawy kliniczne i rozpoznawanie autyzmu i innych całościowychzaburzeń rozwojowych, Psychiatria po Dyplomie 2009.

Borkowska A., Zrozumieć świat ucznia z zespołem Aspergera; 2013.

Dąbrowska-Kaczorek M., Jeśli nie zespół Aspergera to co?; 2015.