Poronienie - jak uśmierzyć ból po stracie dziecka?

Utrata dziecka to ból, który mogą zrozumieć jedynie rodzice. Nie ważne na jakim etapie życia traci się dziecko - już po narodzeniu czy jeszcze nosząc je pod sercem, ta strata jest zawsze bolesna.

Wielu rodziców, a zwłaszcza matek, które poroniły ciążę nie potrafi poradzić sobie z natłokiem myśli, uczuć i emocji jakie towarzyszą stracie dziecka.

W artykule opowiadamy o tym, jak poradzić sobie po poronieniu, jak przeżyć utratę dziecka oraz jak przejść przez żałobę, aby móc powrócić do równowagi psychicznej.
 

Psychiczne skutki poronienia

Jak żyć po stracie dziecka, jakie są psychiczne skutki poronienia, jak długo trwa depresja po poronieniu i jak wrócić do zdrowia po poronieniu - postaramy się odpowiedzieć na te wszystkie pytania w poniższym tekście. Przyjrzymy się również temu jak czas trwania ciąży wpływa na przeżywanie żałoby i jak pomóc kobiecie, która doświadczyła poronienia tak, by z nadzieją mogła myśleć w przyszłości o kolejnej ciąży. 

Żałoba objawia się pewnymi etapami następującymi po sobie, które mają pomóc człowiekowi oswoić się z nową sytuacją i pozwala przepracować emocje, które mu towarzyszą. Jednak jeśli żałoba się przeciąga, lub podczas jej trwania kobieta zaczyna obwiniać się o to co się stało, przestaje wykonywać codzienne aktywności czy obowiązki, a rozpacz zaczyna destabilizować jej życie, to znak, że może rozwijać się u niej depresja po poronieniu. 

Depresji po poronieniu towarzyszyć mogą również zaburzenia snu, apatia czy brak apetytu. Często objawia się również poczuciem braku sensu życia, poczuciem beznadziei. Reagowanie w taki sposób może dotyczyć kobiet, które długo starały się o dziecko, lub które doświadczyły już wcześniejszych poronień, jednak nie zawsze jest to regułą. Depresja po 

wczesnym poronieniu może spotkać nawet kobiety, które ciąży wcześniej nie planowały. Wycofywanie się z życia codziennego czy zaniedbywanie swoich obowiązków powinno zaniepokoić bliskich kobiety, która doświadczyła utraty ciąży, ponieważ nieleczona depresja po poronieniu może przekształcić się w pełnowymiarową, rozwiniętą depresję. 

Jak często dochodzi do poronień
 

Do poronień dochodzi często, bo aż w przypadku jednej na sześć ciąż przed ukończeniem 14 tygodnia ciąży. Po tym czasie do utraty ciąży dochodzi już rzadziej, ponieważ w następnych 14 tygodniach jest to już 1:50. Ważne, by personel medyczny dokładnie poinformował kobietę o tym co się stało i w miarę możliwości przekazał możliwą przyczynę. Zazwyczaj jednak nie da ustalić się przyczyny poronienia i to właśnie ta niewiedza może być często przyczyną wystąpienia depresji reaktywnej. Ten rodzaj depresji dotyczy aż 90% kobiet i trwa około dwa miesiące. Niestety zdarzają się dużo cięższe przypadki, aż 40% kobiet, które doświadczyły utraty dziecka cierpi na traumę, a nawet można u nich zdiagnozować zespół stresu pourazowego PTSD, co wiąże się również z pojawieniem myśli samobójczych.

Jak długo może trwać depresja poronna
 

Depresja po wczesnym poronieniu nie jest tym samym co żałoba. Żałoba jest normalną i pożądaną reakcją towarzyszącą utracie dziecka. Jednak jeśli żałoba się przeciąga, albo zaczynają pojawiać się zachowania czy uczucia odbiegające od normy, można podejrzewać depresję po poronieniu. 

Przypomnijmy jakie fazy ma żałoba, którą przeżywamy po śmierci kogoś bliskiego:

1. szok i niedowierzanie,

2. bunt, gniew, poczucie niesprawiedliwości, świadomość straty,

3. smutek, żal, wycofanie, izolacja, zmęczenie,

4. odzyskiwanie kontroli nad swoim życiem, przebaczanie, poszukiwanie sensu śmierci,

5. akceptacja, powrót do codzienności i swoich codziennych aktywności.

Poronienie może być równie silnym przeżyciem, co śmierć bliskiej osoby. Utrata dziecka, mimo, że nie zdążyliśmy go poznać, wiąże się z szeregiem trudnych emocji. A więc jak długo trwa depresja po poronieniu i czy czas trwania ciąży wpływa na długość depresji? 

Przyjmuje się, że żałoba trwa około roku i tyle samo też może trwać depresja po poronieniu. Ciężkim punktem w jej czasie trwania jest planowana data porodu. To wtedy nastąpić może kulminacja wielu traumatycznych uczuć. Oczywiście depresja po poronieniu może też trwać dłużej, nawet dwa czy trzy lata, lub co gorsza, przekształcić się w przewlekłą depresję trwającą całe życie. Trudno oszacować dokładny przebieg depresji po poronieniu, ponieważ zazwyczaj po poronieniu kobiety nie szukają pomocy. Często nawet ich bliscy nie wiedzą, że były one w ciąży. 

Jak poradzić sobie ze stratą po poronieniu

Jak przestać myśleć o poronieniu i jak żyć po stracie dziecka? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć sobie większość kobiet, które doświadczyły straty ciąży. Dla każdej kobiety strata ciąży, a więc przeżycie poronienia będzie odbywało się w inny, indywidualny sposób. Niestety uczucie braku sensu życia, apatia, przedłużająca się żałoba mogą doprowadzić do wystąpienia zaburzeń psychicznych. Ważne, aby pozwolić sobie na emocje, nie udawać że nic się nie stało.
 

Jak wrócić do zdrowia po poronieniu i jak przestać myśleć o poronieniu? Co będzie pomocne? Poniżej prezentujemy wskazówki, które w jakiś sposób mogę pomóc w pogodzeniu się ze stratą ciąży:

• pożegnaj się z nienarodzonym dzieckiem, nawet w sposób symboliczny- bez zamknięcia tego rozdziału i bez przejścia przez proces żałoby nie będzie możliwe rozpoczęcie nowego etapu w życiu. Nawet jeśli nie chcesz urządzać symbolicznego pogrzebu, to pomocne może się okazać symboliczne pożegnanie- zapalenie świeczki, pochowanie pierwszego zdjęcia z USG itp,
   

• porozmawiaj z lekarzem o możliwościach ponownego zajścia w ciążę- poronienia zdarzają się często, ale na szczęście w większości przypadków już po czasie około trzech miesięcy organizm kobiety jest zregenerowany, oczyszczony i gotowy na kolejną ciążę. Konsultacje z zaufanym lekarzem i nadzieja na powodzenie na pewno pomogą uporać się ze stratą,
   

• nie bój się mówić o swoich emocjach i uczuciach- partner, rodzina czy przyjaciele to osoby, które na pewno będą Ci towarzyszyć w przeżywaniu żałoby. Jeśli nie masz kogoś zaufanego, komu chciałabyś się zwierzyć, znajdź grupy, fora na facebooku czy w innych mediach społecznościowych. Kobiety, które poroniły, często dzielą się swoimi doświadczeniami i wsparciem. Nic tak nie pomaga jak rozmowa z kimś, kto przeżył to samo,
   

• staraj się angażować swój umysł i myśli na aktywnościach, które wcześniej sprawiały Ci radość lub które zawsze chciałaś wykonać- może zorganizuj jakiś wyjazd, przeprowadź remont kuchni lub łazienki o którym zawsze marzyłaś. To też w pewien symboliczny sposób pomoże Ci wejść z nadzieją w nowy rozdział w życiu,
   

• bądź dla siebie dobra i wyrozumiała- nie przyspieszaj na siłę wychodzenia z żałoby, nie stawiaj sobie zbyt dużych wymagań na ten czas. Życie po stracie dziecka musi przez chwilę zwolnić, daj sobie trochę luzu i przestrzeni na odnalezienie się w nowej rzeczywistości. Codzienne funkcjonowanie jest ważne, ale nie przekraczaj swoich granic,
   

• nie dopuść do obwiniania samej siebie; poronienie w większości przypadków nie jest zależne od kobiety.
  
   

Jak pomóc osobie, która poroniła

Często można myśleć jak pomóc kobiecie, która doświadczyła poronienia? Jeśli znamy kobietę, która poroniła, nie możemy jej zaoferować nic lepszego niż nasze wsparcie, rozmowę i obecność. Owszem, może zdarzyć się, że kobieta będzie chciała przeżywać ten czas sama. To jest zupełnie normalne, musi ona uporać się ze swoimi emocjami w samotności, odpowiednio je nazwać i przepracować. Utrata ciąży to bolesne doświadczenia. Jednak jeśli ten czas się przeciąga, lub zauważamy niepokojące zmiany w jej zachowaniu, to warto spróbować zaoferować jej nasze wsparcie.
 

Warto też zaproponować kobiecie w stracie dołączenie do grup wsparcia funkcjonujących w social mediach. Wymiana doświadczeń z innymi osobami potrafi bardzo pomóc i dać ukojenie. 

Jak utrata ciąży wpływa na mężczyzn

Utrata ciąży to nie tylko traumatyczne przeżycie dla samej kobiety. Z doświadczeniem poronienia równie mocno musi uporać się także ojciec dziecka. Oczywiście, takie doświadczenie może bardzo odbić się na relacjach w związku, ale najważniejsze jest, by nie obwiniać się wzajemnie o to co się stało. Kluczowe jest wzajemne wsparcie i zrozumienie. Często nie trzeba nawet nic mówić, a zwyczajnie być obok i stworzyć poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia. Już sama obecność drugiej osoby, która przeżywa to samo co my, może nam bardzo dużo pomóc.

Często mężczyźni są bardziej opanowani i spokojni, ale zdarza się, że zachowują się tak tylko dlatego, żeby przez swoją siłę okazywać partnerce wsparcie w tych trudnych chwilach. Przez niewypowiedziane emocje i zamknięcie w sobie, również w nich narastać może złość, smutek, rozgoryczenie czy apatia. Dodatkowo, utrata ciąży odbija się na relacjach w związku co również nie jest dla nich bez znaczenia i może wywoływać konflikty. Jeśli jako para doświadczyliście poronienia, nie bójcie się o tym ze sobą rozmawiać. Duszenie w sobie emocji jest najgorszym rozwiązaniem i powoduje jedynie nawarstwianie się negatywnych uczuć.  

Depresja poronna a psychoterapia

Niestety bardzo rzadko kobiety, które cierpią na depresję po poronieniu, szukają specjalistycznej pomocy psychologicznej. A to właśnie odpowiednio dobrana terapia może pozwolić na uporanie się ze stratą i powrót do normalnego funkcjonowania.

W przypadku osób, które zmagają się z doświadczeniem poronienia, a co za tym idzie cierpią na depresję po poronieniu, najefektywniejszą formą leczenia będzie terapia poznawczo behawioralna lub psychoterapia interpersonalna. Farmakoterapia raczej nie jest stosowana, chyba że depresja po poronieniu wchodzi w formę depresji przewlekłej i stanowi spore zagrożenie dla życia. Wówczas specjalista - lekarz psychiatra może wspomagać leczenie lekami z grupy leków antydepresyjnych lub uspokajających.

 

Bardzo często rekomenduje się terapię par, która nie tyle dotyczy konfliktu między partnerami, ale pozwala wspólnie przepracować swoje emocje, nazwać je i bezpiecznie przejść przez proces żałoby. Rozmowa z psychologiem, jego empatyczne podejście i zrozumienie uczuć osoby po stracie dziecka stanowi bardzo ważny element w dochodzeniu do pełni sił wewnętrznych. 
 

Literatura

Bielawska-Batorowicz E., (2012), Strata ciąży i jej następstwa dla kobiety, stosunku do macierzyństwa, relacji z partnerem i kolejnym dzieckiem, (w:) Przegrane narodziny. Strata ciąży w aspekcie psychologicznym, socjologicznym, medycznym i etycznym, E. Dmoch-Gajzlerska, I. Barton-Smoczyńska (red.), (s. 23-42), Warszawa: Oficyna Wydawnicza WUM;

Dziedzic J., (2013), Wsparcie psychologiczno-pastoralne w przeżywaniu żałoby po stracie dziecka, (w:) Od bólu po stracie do nadziei życia. Pogrzeb dziecka poronionego, J. Dziedzic, P. Guzdek (red.), s. 153-174, Kraków: Uniwersytet Papieski JPII w Krakowie Wydawnictwo Naukowe;

Kornas-Biela D., (1999), Niespełnione macierzyństwo: psychologiczna sytuacja matek po poronieniu, (w:) Oblicza macierzyństwa, D. Kornas-Biela (red.), (s.179-200), Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL;

Łuczak-Wawrzyniak J., Czarnecka – Iwańczuk M., Bukowska A., Konofalska N.: Wczesne i późne psychologiczne skutki utraty ciąży. Ginekologia Polska 2010; 81: 374 – 377;