Nerwica żołądka - jak sobie z nią radzić?

W niniejszej publikacji prezentujemy charakterystykę nerwicy żołądka.

Omawiamy zagadnienie nerwicy żołądka, jej przyczyny, objawy i możliwości leczenia.

Spis treści:

Czym jest nerwica żołądka?

Nerwica żołądka to choroba, która znacząco obniża jakość życia osób na nią chorujących. Jest ona na tyle dotkliwa, że może wyłączyć jednostkę z wykonywania codziennych obowiązków czy spowodować ograniczenie funkcjonowania społecznego. Nie każdy jednak wie, że nerwica żołądka często jest wynikiem nadmiernego stresu oraz innych trudności natury psychicznej.

Co to jest nerwica żołądka?

Nerwica żołądka (inaczej zespół jelita drażliwego) to choroba jelita cienkiego i grubego, mająca charakter przewlekły, nawracający. Choroba ta dotyczy 11,2% populacji i dwukrotnie częściej pojawia się u kobiet niż u mężczyzn. Najczęstszym wiekiem zachorowania jest okres pomiędzy 30 a 40 rokiem życia - rzadziej pojawia się u osób młodszych lub starszych. Podstawowym objawem zespołu jelita drażliwego jest silny ból brzucha, który pojawia się u osoby podczas wypróżniania.

Jakie są objawy nerwicy żołądka?

Każda choroba posiada własne kryteria diagnostyczne, które muszą zostać spełnione, aby móc rozpoznać dane schorzenie. Jakie są charakterystyczne objawy nerwicy żołądka? W przypadku zespołu jelita drażliwego warunkiem rozpoznania jest ból brzucha nawracający minimum jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące, któremu towarzyszą dwie z wymienionych cech:

ból związany z wypróżnieniem,
ból związany ze zmianą częstotliwości wypróżnień,
ból związany ze zmianą konsystencji stolca.

Objawy zespołu jelita drażliwego, mimo iż nie zagrażające zdrowiu i życiu, mogą znacząco utrudniać pracę, naukę, odpoczynek czy angażowanie się w spotkania towarzyskie. W przypadku najbardziej nasilonych symptomów całkowicie mogą one uniemożliwić funkcjonowanie społeczne, co może spowodować szereg trudności natury psychicznej.

Nerwica żołądka - objawy to przede wszystkim:

silny ból brzucha o zmiennej lokalizacji, najczęściej umiejscowiony w podbrzuszu,
bolesne skurcze żołądka,
biegunki, zaparcia,
uczucie wzdęcia brzucha lub przelewania,
uczucie parcia w odbycie,
pilna potrzeba wypróżnienia lub uczucie niepełnego wypróżnienia,
zmiana liczby oddawanych stolców,
nieprawidłowy wygląd stolca,
zaburzenia w oddawaniu moczu,
bóle głowy, migreny,
bóle mięśni,
przewlekłe zmęczenie,
przeżywanie nadmiernego stresu,
zaburzenia snu,
zaburzenia seksualne,
zaburzenia psychiczne (szczególnie lękowo-depresyjne).

Nerwica żołądka - objawy alarmujące. Warto wiedzieć, że w nerwicy żołądka mogą pojawić się objawy, które mogą sugerować występowanie innych poważnych chorób. W takim przypadku należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Jakie objawy nerwicy żołądka powinny być alarmujące dla specjalisty oraz osoby chorej?

Do niepokojących symptomów należą: chudnięcie, krew w stolcu, gorączka, objawy w czasie nocy, wodobrzusze lub opór w jamie brzusznej, anemia, wiek powyżej 45 lat, antybiotykoterapia, płeć męska oraz obciążenie genetyczne nowotworami.

czynniki psychiczne wywołujące nerwice żołądka

Dlaczego stres wpływa na żołądek?

Nerwica żołądka - przyczyny psychiczne. W jaki sposób stres wpływa na żołądek? Główną strukturą w naszym organizmie, mającą znaczenie w rozwoju zespołu jelita drażliwego, jest oś jelitowo-mózgowa. Poprzez wspomniany układ, hormon stresu może być przekierowany z mózgu do jelit, co w następstwie wywołuje nieprzyjemne symptomy gastryczne, na przykład biegunkę czy zaparcia. W odpowiedzi na objawy chorobowe przewodu pokarmowego (droga jelita-mózg) możliwe jest również pojawienie się przykrych stanów emocjonalnych, takich jak przygnębienie, zdenerwowanie czy wyczerpanie.

Konsekwencją zaburzonej osi jelitowo-mózgowej może być nieadaptacyjne reagowanie organizmu człowieka na występujące dolegliwości przewodu pokarmowego oraz bardziej dotkliwe przeżywanie sytuacji stresowych, mające odzwierciedlenie w problemach gastrycznych.

Jakie są przyczyny nerwicy żołądka?

Nerwica żołądka - przyczyny występowania choroby. Do dziś nie do końca wiadomo, jakie może być prawdziwe podłoże nerwicy żołądka, ponieważ jej przyczynowość zdaje się być wieloczynnikowa. Ważnymi czynnikami branymi pod uwagę są te, o charakterze patogenetycznym, środowiskowym, psychologicznym.

Podstawową strukturą odpowiedzialną za rozwój zespołu jelita drażliwego jest najprawdopodobniej oś jelitowo-mózgowa, odpowiadająca za przekazywanie impulsów między mózgiem a przewodem pokarmowym. Wiele badań wskazuje na to, że odczuwanie stresu ma wpływ na pojawienie się nerwicy żołądka. U około 50-80% pacjentów obserwuje się zależność między obecnością kortyzolu, a wystąpieniem i stopniem nasilenia objawów nieprawidłowości układu trawiennego.

Gdy zwiększa się reakcja organizmu na przeżywany stres, zmienia się także percepcja bodźców trzewnych doprowadzając do nerwicy żołądka. Na czym dokładnie to polega? Osoba odczuwająca dolegliwości w przewodzie pokarmowym może doświadczać niepokoju, zaburzeń snu, objawów depresji bądź histerii. Symptomy te dotyczą zdecydowanej większości chorych (aż 70-90%).

Istotnym ośrodkiem, powiązanym z patogenezą nerwicy żołądka, jest kora mózgowa. Niejednokrotnie osoby dotknięte zespołem jelita drażliwego odczuwają ból oraz stres intensywniej. Przyjmuje się, że może mieć to związek z zaburzoną aktywnością obszarów kory mózgowej.

Do innych ważnych czynników rozwoju nerwicy żołądka można zaliczyć: zaburzenia czynności motorycznej i wydzielniczej jelit, wzrost przepuszczalności bariery jelitowej, aktywacja układu odpornościowego i zmiany składu flory jelitowej, zakażenie lub zapalenie flory jelitowej.

Jakie są skuteczne metody leczenia nerwicy żołądka?

Leczenie - nerwica żołądka. Jakie są najskuteczniejsze metody na zmniejszenie symptomów nerwicy żołądka? Do wspomnianych metod można zaliczyć: dobranie odpowiedniej diety, zastosowanie naturalnej profilaktyki, rozpoczęcie farmakoterapii, podjęcie psychoterapii.

Na czym powinna opierać się dieta dopasowana właściwie do potrzeb osoby chorującej na zespół jelita drażliwego? W przypadku nerwicy żołądka warto ograniczyć pokarmy, które są bogate w FODMAP, czyli w składniki słabo wchłaniane w jelicie cienkim i fermentujące w okrężnicy. Do takich produktów można zaliczyć: pszenicę, mleko, nabiał, czerwone mięso, jabłka, gruszki, arbuzy, cebulę, czosnek, kapustę, brukselkę, fasolę, brokuły, kalafiora, śliwki, kofeinę, mannitol, sorbitol, ksylitol.

Mikrobiota jelitowa ma ogromne znaczenie w patogenezie zespołu jelita drażliwego, dlatego należy dbać o jej prawidłowy sposób funkcjonowania. Mikrobiotę można wspierać poprzez utrzymywanie odpowiedniej diety, przyjmowanie probiotyków lub też eubiotyków.

Czy metody naturalne mogą pomóc w łagodzeniu symptomów nerwicy żołądka? Tak, metody naturalne są w stanie pomóc. W celu zmniejszenia intensywności objawów nerwicy żołądka zaleca się stosowanie wybranych preparatów z mięty pieprzowej zazwyczaj dwa razy dziennie, przez okres od dwóch do dwunastu tygodni.

Farmakoterapia jest przydatną metodą leczenia zespołu jelita drażliwego i jest indywidualnie dopasowywana do danego pacjenta. Do leków stosowanych w nerwicy żołądka głównie należą:

leki rozkurczowe (takie jak hioscyna, drotaweryna, alweryna),
trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne lub selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny.

Nerwica żołądka może być związana z doświadczaniem trudności natury psychicznej. W przypadku nieradzenia sobie ze stresem oraz innymi sytuacjami życia codziennego, zaleca się uzyskanie regularnego wsparcia psychologicznego bądź rozpoczęcie psychoterapii.

metody leczenia nerwicy żołądka

Jakie zmiany w stylu życia mogą pomóc w radzeniu sobie z nerwicą żołądka?

Jakie zmiany wprowadzone do codziennej rutyny mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami nerwicy żołądka? Oto kilka wskazówek:

Podstawowym działaniem, którym należy podjąć, jest zmiana sposobu odżywiania przez pacjenta. Osoby z zespołem jelita drażliwego muszą przestrzegać diety, aby zminimalizować objawy chorobowe.
Zadbanie o częstszą aktywność fizyczną może wpłynąć pozytywnie na motorykę jelit poprzez przeciwdziałanie zaparciom, czy normalizowanie apetytu. Wysiłek fizyczny może być postrzegany również jako forma redukowania stresu.
Podjęcie psychoterapii może pomóc w radzeniu sobie z przykrymi emocjami, stresem, a także trudnymi sytuacjami życiowymi.
Wprowadzenie do swojego życia medytacji oraz technik oddechowych może w skuteczny sposób obniżyć odczuwany stres. Może także uspokoić układ nerwowy, którego funkcjonowanie ma znaczenie w przypadku nerwicy żołądka.

Dlaczego dieta jest ważna przy nerwicy żołądka?

Nerwica żołądka jest istotnie powiązana ze sposobem żywienia utrzymywanym przez pacjentów. Wiele badań wskazuje na to, że zespół jelita drażliwego pojawia się bądź nasila, gdy osoba predysponowana lub chora spożywa pokarmy bogate w FODMAP, czyli słabo wchłanialne, łatwo fermentujące krótkołańcuchowe węglowodany i poliole. Co ciekawe, do tej pory w badaniach nie udowodniono znaczenia nadwrażliwości pacjenta na gluten czy alergii pokarmowych.

Do produktów obfitych w FODMAP można zaliczyć:

świeże i suszone owoce, a zwłaszcza owoce pestkowe, miód, syrop glukozowo-fruktozowy, ,
produkty mleczne (zawierające laktozę),
produkty zawierające fruktany i galaktany, to jest: pszenica, żyto, jęczmień, czosnek, cebula, nasiona roślin strączkowych, warzywa kapustne, niektóre orzechy i warzywa,
substancje słodzące, takie jak mannitol, sorbitol, ksylitol

Dlaczego błonnik pokarmowy jest ważny w przypadku nerwicy żołądka? W przypadku doświadczania trudności z zaparciami w zespole jelita drażliwego, zalecane jest zwiększenie ilości spożywanego błonnika pokarmowego, ponieważ oddziałuje on pozytywnie na częstotliwość wypróżnień, czas pasażu mas kałowych oraz ich formę. Jego średnie dzienne spożycie powinno wynosić 20-40 gram.

Kiedy warto udać się do specjalisty?

Zespół jelita drażliwego to choroba, która znacząco obniża jakość życia i często przysparza lekarzom wiele kłopotu, ponieważ może być ona mylona z innymi jednostkami chorobowymi. Jakie choroby należy wykluczyć, w przypadku chęci postawienia diagnozy nerwicy żołądka? Oto najbardziej kluczowe z nich: choroba trzewna, nieswoiste zapalenia jelit, choroby tarczycy, choroby pasożytnicze i bakteryjne jelit, endometrioza, alergia, nowotwory. Często wymagane jest wykonanie kilku badań diagnostycznych, które będą w stanie wskazać prawidłowe rozpoznanie choroby.

Jeżeli obserwujesz u siebie objawy nerwicy żołądka, to należy bezzwłocznie skontaktować się z odpowiednim specjalistą, który będzie w stanie postawić diagnozę i przypisać właściwe zalecenia zdrowotne. Początkowo może być wymagana wizyta u gastroenterologa, natomiast w późniejszym czasie, pomocna może okazać się również sesja z psychoterapeutą.

Jak zapobiegać nawrotom nerwicy żołądka?

Zapobiegawcze leczenie - nerwica żołądka. Na czym powinno się opierać? Aby móc zapobiegać dokuczliwym nawrotom nerwicy żołądka, warto zadbać o redukcję odczuwanego stresu oraz naukę adaptacyjnych mechanizmów regulacji emocjonalnej. Coraz częściej wskazuje się na rolę czynników psychologicznych w rozwoju oraz natężeniu objawów nerwicy żołądka. Jakie można wyróżnić psychiczne wyjaśnienia zespołu jelita drażliwego?

Do głównych czynników zalicza się:

przewlekły stres,
traumatyczne przeżycia,
brak umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami,
regularne ich odczuwanie.

Powszechnie wiadomo, że jednym z kluczowych działań, zapobiegającym nawrotom choroby, jest podjęcie psychoterapii. Jakie nurty terapeutyczne są najbardziej polecane w przypadku nerwicy żołądka? Do najczęściej zalecanej formy psychoterapii należy terapia poznawczo-behawioralna, która umożliwia pacjentowi dostrzeżenie własnych schematów poznawczych oraz emocjonalnych, mogących nasilać symptomy nerwicy.

W dodatku psychoterapia może pomóc pacjentowi z objawami wywołanymi przez nerwicę żołądka, do których można zaliczyć: silny strach przed objawami, katastrofizowanie bólu, tendencyjność uwagi (skupienie uwagi głównie na chorobie), somatyzacja, wrażliwość na stres.

Jakie techniki mogą również pomóc w zapobieganiu nawrotom nerwicy żołądka?

relaksacja,
ćwiczenia oddechowe,
medytacja,
trening regulacji emocjonalnej,
przeformułowanie niepożądanych myśli na bardziej wspierające,
ekspozycja na nieprzyjemne objawy oraz miejsca, w których występują.

ZAREZERWUJ WIZYTĘ

Bibliografia

Adrych, K. (2018). Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych. Forum Medycyny Rodzinnej, 12(6), 224–233.
Lysko, M., Baszczyńska, P. (2019). Zespół jelita drażliwego – aktualne zasady postępowania. Farm Pol, 75(1), 8–11.
Ratajczak, A., Snoch, O., Szczotka, D., Lepa, Z., Szafraniec, A. (2022). Zespół jelita drażliwego jako złożony problem wymagający działania interdyscyplinarnego, 62-84. W: Cybulski, M., Łukaszuk, C., Krajewska-Kułak, E. (2022). Interdyscyplinarne wyzwania nauk o zdrowiu (T. 2).