27.11.2024
Na czym polega syndrom sztokholsmki i w jaki sposób zaburzenie to rozpoznać?
Poznaj czynniki ryzyka odpowiedzialne za wystąpienie syndromu sztokholmskiego, a także charakterystykę ofiar i sprawców.
W jaki sposób wyleczyć syndrom sztokholmski i pomóc ofierze?
Toksyczna relacja, oparta na przemocy domowej, niekiedy może spowodować szkodliwe uzależnienie od oprawcy oraz nieuzasadnione odczuwanie empatii wobec niego. W takim przypadku można mówić o syndromie sztokholmskim.
Syndrom sztokholmski – co to za zjawisko? Syndrom sztokholmski to zjawisko psychologiczne, w którym ofiara przemocy fizycznej i/lub psychicznej posiada wobec swojego oprawcy pozytywne uczucia, takie jak współczucie, lojalność czy przywiązanie. Syndrom ten stanowi pewnego rodzaju reakcję obronną, która pomaga ofierze w poradzeniu sobie z trudną, często traumatyczną sytuacją.
Jak rozpoznać syndrom sztokholmski? Jakie strategie obronne są charakterystyczne dla ofiary przemocy? Można wyróżnić pewne mechanizmy syndromu sztokholmskiego, które mają za zadanie chronić ofiarę przed dostrzeżeniem swojego prawdziwego cierpienia:
Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia syndromu sztokholmskiego? Do czynników ryzyka można zaliczyć:
Jakie mogą być przykłady wystąpienia syndromu sztokholmskiego? Syndrom sztokholmski, przykłady historii ofiar:
Jakie są przejawy wystąpienia syndromu sztokholmskiego u danej osoby? Po czym poznać ofiary syndromu sztokholmskiego? Syndrom sztokholmski najczęściej dotyczy ofiar porwań, przemocy domowej oraz innych form brutalnego traktowania. Ofiary syndromu sztokholmskiego odczuwają wobec swojego oprawcy pozytywne odczucia, aby podświadomie móc poradzić sobie z wewnętrznie przeżywanym poczuciem zagrożenia.
Czy syndrom sztokholmski w pracy może mieć miejsce? Tak, syndrom sztokholmski może wystąpić także w pracy i dotyczy takiej sytuacji, w której pracownik usprawiedliwia szkodliwe zachowania swojego pracodawcy/ współpracowników oraz nie dąży do zmiany swojego położenia. Do rodzajów przemocy w pracy można zaliczyć: manipulacje emocjonalną, mobbing, zależność zawodową od pracodawcy.
Na czym polega syndrom ofiary? Syndrom ofiary polega na przyjmowaniu biernej postawy wobec trudnej, kryzysowej sytuacji, przy jednoczesnym obwinianiu innych za doświadczaną krzywdę. Ofiara zaczyna akceptować swoje położenie, ponieważ uważa, że nie jest w stanie jego zmienić. Myśli oraz zachowania ofiary charakteryzuje poczucie bezsilności, brak poczucia własnej sprawczości, a także poczucie bycia skrzywdzonym.
Syndrom sztokholmski to zachowanie nieświadome, które stanowi pewnego rodzaju mechanizm obronny. Dzięki niemu ofiara przemocy może po części odnaleźć sens swojego cierpienia oraz jakoś go usprawiedliwić. Ponadto ofiara podświadomie może liczyć na to, że jest w stanie przeżyć spotykające ją traumatyczne zdarzenia, poprzez bycie podporządkowaną oraz posłuszną swojemu oprawcy.
Jakie mogą być przyczyny rozwoju syndromu sztokholmskiego u ofiar przemocy? Do ważnych przyczyn można zaliczyć całkowitą izolację ofiary od świata zewnętrznego. Poprzez odcięcie ofiary od jej rodziny, przyjaciół czy znajomych, oprawca może przedstawiać fałszywy obraz rzeczywistości oraz kreować siebie jako cudownego zbawcę, mogącego przerwać zadawane cierpienie.
Czy syndrom sztokholmski może wystąpić w rodzinie?
Dlaczego ofiara wraca do oprawcy? Zazwyczaj ofiara pragnie pozostać przy oprawcy bądź do niego wrócić, ze względu na zniekształcone postrzeganie otaczającej ją rzeczywistości. Osoba doznająca może wierzyć w to, że jedynie przy sprawcy przemocy może czuć się bezpiecznie i on jako jedyny się o nią troszczy. Świat zewnętrzny zdaje się być dla ofiary zagrażający i nieakceptujący, dlatego nie ma ona potrzeby zwracać się ku niemu po pomoc.
Czy syndrom sztokholmski to jest to samo, co syndrom bitej kobiety? Syndrom sztokholmski oraz syndrom bitej kobiety są dwoma odmiennymi zjawiskami. Oba syndromy posiadają ze sobą punkty wspólne, jednak dzielą je znaczące różnice:
Jak rozpoznać syndrom sztokholmski u ofiary? Istnieją pewne objawy, które są wspólne dla większości ofiar syndromu sztokholmskiego. W wyniku traumatycznych zdarzeń osoba wykształca pewien zestaw przekonań oraz zachowań, które mają uchronić ofiarę przed doznaniem krzywdy.
Syndrom sztokholmski – objawy występujące u ofiary:
Syndrom sztokholmski, objawy oprawcy – jakie zachowania sprawcy przemocy mogą spowodować, że ofiara rozwinie syndrom sztokholmski? Wskazuje się na dwa istotne działania oprawcy, które oddziałują na ofiarę, wytwarzając u niej syndrom sztokholmski: izolowanie osoby od świata zewnętrznego, przeplatanie zachowań przemocowych z uprzejmym traktowaniem ofiary.
Jak wygląda syndrom sztokholmski po rozstaniu z oprawcą? Zachowania ofiary charakteryzuje brak ufności wobec swojego najbliższego otoczenia. Można również zauważyć znaczące zatracenie własnej tożsamości. Po doświadczeniu traumatycznych zdarzeń dana osoba może mieć ogromną trudność, by powrócić do swojego dawnego funkcjonowania. Po rozstaniu z oprawcą, najgorszym możliwym scenariuszem zdaje się być patologiczna miłość do oprawcy, która może motywować ofiarę do wznowienia z nim kontaktu oraz kontynuowania toksycznej relacji.
Jak objawia się syndrom sztokholmski w związku? Opiera się na zasadzie lojalności, co niestety jest szczególnie zauważalne w przypadku przemocy w małżeństwie. Oprawca manipuluje swoim partnerem/partnerką poprzez wzbudzanie w nim współczucia oraz poczucia winy za chęć zerwania relacji.
Syndrom sztokholmski, leczenie – jak powinno wyglądać? Leczenie ofiary syndromu sztokholmskiego na początku powinno opierać się na obdukcji osoby poszkodowanej oraz na przeprowadzeniu z nią rozmowy dotyczącej tego, jakie wydarzenia miały miejsce w jej życiu przez ostatni czas. Ważne jest, aby podczas wywiadu zachować względny spokój oraz okazać empatię, współczucie ofierze.
Ofiary syndromu sztokholmskiego – jak im pomóc? Terapia ofiar syndromu sztokholmskiego powinna opierać się na wieloletniej psychoterapii, która pomoże osobie przepracować traumę, jak i jej wielowymiarowe skutki. Obniżone poczucie własnej wartości czy paraliżujące poczucie winy to tylko jedne z licznych skutków syndromu sztokholmskiego. Jest niezmiernie ważne, aby wszystkie doświadczenia przepracować podczas sesji terapeutycznych. Z kolei bliskie otoczenie ofiary powinno zapewnić jej jak najbardziej profesjonalną pomoc i wsparcie w trudnych dla niej chwilach.
Syndrom sztokholmski – jak leczyć sprawców przemocy? Oprócz ofiar, pomocą psychologiczną i medyczną powinni być także objęci sprawcy przemocy. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności prawnych, należy zdiagnozować oprawcę pod kątem ewentualnych chorób, takich jak: choroby psychiczne, padaczka skroniowa, organiczne uszkodzenia mózgu, uzależnienie od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.
Syndrom sztokholmski – co to oznacza dla pacjenta? Wpływ syndromu sztokholmskiego na zdrowie psychiczne jest znaczący dla ofiary, ponieważ prowadzi do obniżonego poczucia własnej wartości, przejawiania zachowań autodestrukcyjnych czy niechęci do kontaktów interpersonalnych.
Jak pomóc ofierze przemocy poprzez psychoterapię? Terapia ofiar syndromu sztokholmskiego powinna opierać się na długotrwałej współpracy między psychoterapeutą a pacjentem. Początkową, podstawową formą pomocy jest odnowienie poczucia bezpieczeństwa u osoby poszkodowanej, co może nastąpić dzięki trzem etapom:
Syndrom sztokholmski to mechanizm obronny, który w późniejszym czasie znacząco przyczynia się do odczuwania krzywdy przez ofiarę przemocy. Istotny element pomocy osobie poszkodowanej stanowi długotrwała psychoterapia, która z czasem może pozwolić ofierze na powrót do adaptacyjnego funkcjonowania psychicznego oraz społecznego. W Twój Psycholog Online możesz skorzystać z psychoterapii online, a my pomożemy dobrać Ci odpowiedniego specjalistę.
ZAREZERWUJ WIZYTĘ
Bibliografia
Dubiel, E. (2014). Psychospołeczne funkcjonowanie ofiar przemocy domowej. „REAGUJ! NIE TOLERUJ!” – WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA, 108-120.
Grygorczuk, A., Dzierżanowski, K., Kiluk, T. (2009). Mechanizmy psychologiczne występujące w relacji ofiara–sprawca przemocy. Psychiatria, 6(2), 61-65.